Danıştay 6. Daire 2020/7095 Esas 2021/3191 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/7095
Karar No : 2021/3191

KARAR DÜZELTME İSTEMİNDE
BULUNAN (DAVALI) : ... Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının onanmasına dair Danıştay Altıncı Dairesinin 25/12/2019 tarih ve E:2019/8421, K:2019/15269 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Kocaeli İli, Gebze İlçesi, ... Mahallesi, ... ada, ... parsel sayılı taşınmaz için tapu tahsis belgesinin tapuya dönüştürülmesi istemiyle davalı idareye yapılan 15.04.2013 tarihli başvurunun zımnen reddine yönelik işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: İdare Mahkemesince; her ne kadar davacı tarafından tapu tahsis belgesi karşılığında tapusu talep edilen ... ada, ... parsel sayılı taşınmazın tapu tahsis belgesinde parsel numarası farklı olarak gösterilmiş ise de, esasen söz konusu tahsis belgesinin hatalı düzenlendiği, bu hususun kararda belirtilen ... Asliye Hukuk Mahkemesinin E: ... esasına kayden açılan davada yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucunda hazırlanarak mahkemeye sunulan raporla ortaya konulduğunun anlaşıldığı, bu durumda davacı adına düzenlenen tapu tahsis belgesinde yapılan hatanın davacının kusurundan kaynaklı bir hata olmadığı dikkate alındığında, tapu tahsis belgesinin yapısının bulunduğu yer için düzenlenmesi gerektiği esas alınarak davacının yapısının bulunduğu yer olan ... ada, ... parsel için 2981 sayılı Yasanın 10. maddesinin uygulanması ve taşınmazın tapusunun verilmesi için gerekli diğer şartların yerine getirilmesi kaydıyla yapısının bulunduğu yerin davacı adına tapusunun verilmesi gerektiği kanaatine varıldığından, başvurusunun reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Davalının temyiz başvurusu üzerine Danıştay Altıncı Dairesince, temyize konu karar hukuk ve usule uygun bulunmuş ve kararın onanmasına karar verilmiştir.

KARAR DÜZELTME TALEP EDENİN İDDİALARI : Davalı tarafından, davacı tarafın tapu talebinin, 2981 sayılı Kanunda sayılan diğer şartları taşımadığı için yerinde görülmediği, tapu tahsis belgesine esas gecekondu 70 m² iken, davacının gecekondu yerine imar mevzuatına aykırı olarak 472 m² ruhsatsız inşaat yaptığı, tapu tahsis belgesine konu gecekondunun yıkılarak yerine ruhsatsız inşaat yapılması halinde tapu verilemeyeceği ileri sürülerek kararın düzeltilmesi istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacıya verilen belgede ... ada, ... parsel olarak yazılı ise de, parsel tespit krokisinde koordinatların ... ada, ... nolu parsel kapsamında kaldığı ve buna itibar edilmesi gerektiği, tahsise konu arsa bedelinin ödenmemesinin dava açılmasına engel olmadığı ileri sürülerek, kararın düzeltilmesi isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'nun DÜŞÜNCESİ : Karar düzeltme isteminin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Kararın düzeltilmesi dilekçesinde ileri sürülen nedenler, 2577 sayılı Kanunun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi hükmüne uygun bulunduğundan, karar düzeltme isteminin kabulü ile Danıştay Altıncı Dairesinin 25/12/2019 tarih ve E:2019/8421, K:2019/15269 sayılı kararı kaldırılarak uyuşmazlık yeniden incelendi:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY : Kocaeli İli, Gebze İlçesi, ... Mahallesi, ... ada, ... parsel sayılı taşınmaz için 15.04.2013 tarihinde davacı tarafından tapu verilmesi istemiyle davalı idareye başvuruda bulunulmuştur.
Başvurunun davalı idarece cevap verilmemek suretiyle zımnen reddi üzerine belediye adına düzenlenen tapunun iptali ve söz konusu taşınmazın kendisi adına tescili istemiyle adli yargıda dava açılmıştır. ( ... Asliye Hukuk Mahkemesinin E: ... sayılı dosyası) Davalı idarenin görev itirazında bulunması üzerine anılan Mahkemece görevlilik kararı verilmiş, bu karara karşı davalı idarece itiraz edilmesi üzerine görev uyuşmazlığı çıkarılması için dosya Danıştay Başsavcılığına gönderilmiş ve söz konusu merci tarafından olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına karar verilerek dosya uyuşmazlık mahkemesine gönderilmiştir.
... Mahkemesinin ... günlü E: ..., K: ... sayılı kararıyla görev itirazının reddine ilişkin ... Asliye Hukuk Mahkemesi kararı kaldırılarak, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolunda karar verilmesi üzerine anılan mahkemece görevsizlik kararı verilmiş ve bu kararın kesinleşmesi sonrasında bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2981 sayılı Kanunun Tapu verme" başlıklı, 10. maddesinde; bu Kanun hükümlerine göre hazine, belediye, il özel idaresine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idare ettiği arsa veya araziler üzerinde, gecekondu sahiplerince yapılmış yapılar, 12 nci madde hükümlerine göre tespit ettirildikten sonra, kayıt maliki kamu kuruluşunca bu yer hak sahibine tahsis edileceği ve bu tahsisin yapıldığı tapu sicilinin beyanlar hanesinde gösterilerek ilgilisine "Tapu Tahsis Belgesi" verileceği, tapu tahsis belgesinin, ıslah imar planı veya kadastro planları yapıldıktan sonra hak sahiplerine verilecek tapuya esas teşkil edeceği,
B) Hak sahibi olmadığı halde tapu verilen kişilerin tapuları resen iptal edileceği,
hükme bağlanmıştır.
"Tapu tahsis belgesi verilen gecekondular" başlıklı, 13. maddesinde ise; "Tapu tahsis belgesi verilen gecekondular hakkında aşağıdaki uygulamalar yapılır.
a) Bu Kanun gereğince arsa tahsis edilecek kimselerin; kendisinin veya eşinin veya reşit olmayan çocuğunun oturduğu belediye ve mücavir alan sınırı içinde ev yapmaya müsait arsaya veya bir eve veya apartmanın bağımsız bir bölümüne veya bir bölümü iş yeri olarak kullanılan bir yapıya sahip bulunmaması gerekir.
b) Hazine, belediye, il özel idarelerine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idaresinde olan veya bu Kanun uyarınca mülkiyetlerine geçen arsa veya araziler üzerinde, ıslah imar planları ile meydana getirilen imar parselleri içinde hak sahiplerine, yapılarının işgal ettiği arazi de dikkate alınarak ıslah imar planında getirilen ölçülere uygun şekilde arsa veya hisse tahsis edilir. Gecekondusu muhafaza edilemeyen hak sahiplerine aynı bölgede veya diğer gecekondu ıslah veya önleme bölgesinde başka bir arsa veya hisse verilir. Tahsis edilen arsa veya hissenin bedeli 4/11/1983 tarih ve 2942 sayılı Kanun veya 6/6/1984 tarih ve 3016 sayılı Kanuna göre tespit edilir.
14 üncü maddenin a, b, c, d, e, g, h ve i bentleri kapsamında kalmaları nedeniyle, bulundukları yerde korunamayan gecekondu sahiplerinden hak sahibi sıfatı taşıyanlarına, bir gecekondu önleme veya ıslah bölgesinde veya yakın bölgegelerde yapılmış ıslah imar planları içinde meydana gelen boş imar parselleri müstakil, hisseli veya katmülkiyeti esasına göre verilir. Bu gibi hallerde gecekondu sahibine ayrıca enkaz bedeli bu Kanunla kurulan fondan belediye veya valilikçe ödenir.
d) Daha önce gecekonduları yıkılanlar bu Kanunun uygulanmasında hiçbir hak talep edemezler." hükmüne yer verilmiştir.
Anılan Kanunun 14. maddesinde ise bu Kanundan yararlanamayacak durumda olan yapılar düzenlenmiştir.
2981 sayılı Kanunun gerekçesinde, Kanunun amacı, ekonomik ve sosyal nedenlerle birer çekim merkezi haline gelen kentlere akın eden vatandaşların mutlak olan barınak ihtiyaçlarının giderilmesi, imar mevzuatı ve planlara uygun hale getirilebilecek yapıların belli şartlarda hukukileştirilmesi olarak belirtilmiştir. Kanun, en temel ihtiyaçlardan biri olan barınma ihtiyacını dahi karşılayamayacak durumdaki dar gelirli vatandaşların mağduriyetini gidererek bu durumda olanlara aileleriyle birlikte barınma olanağı sağlamak için Hazine, belediye, il özel idaresi ve vakıf arazisi üzerine yapılan, barınma amacıyla ya da kısmen barınma, kısmen işyeri olarak kullanılan yapıları yasal hale getirmiştir.
Tapu tahsis belgesi, Medeni Kanunda tanımlanan tasarruf belgelerinden farklı olup yapıda mülkiyeti değil, hak sahipliğini belirlemektedir. Anılan belgenin tapuya dönüşünceye kadar işlevi ise içinde oturan dar gelirli ailenin barınma ihtiyacını karşılamak olduğundan, bu şekilde tasarruf edilen gecekondunun yıkılması ya da yıkılarak yeniden yapılması tahsisin iptali sonucunu doğurur ve ilgiliye tapu verilemez. Dolayısıyla tapu tahsis belgesi ile hak sahibi kabul edilenlerin tasarruf hakları Kanunun belirlediği amaçlar çerçevesinde kısıtlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden; Kocaeli İli, Gebze İlçesi, ... Mahallesi, ... ada, ... parsel sayılı tapu tahsis belgesi bulunan taşınmazın tapuya dönüştürülmesi istemiyle davacı tarafından davalı idareye 15.04.2013 tarihinde başvuru yapıldığı, başvurunun cevap verilmemek üzere zımnen reddi üzerine, belediye adına düzenlenen tapunun iptali ve söz konusu taşınmazın kendisi adına tescili istemiyle ... Asliye Hukuk Mahkemesinin E: ... esasına kayden dava açıldığı, anılan Mahkeme tarafından uyuşmazlığın çözümü için mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda hazırlanan bilirkişi raporunda; 2981 sayılı Kanuna göre düzenlenen Gebze Tapu Sicil Müdürlüğü tarafından imzalanan ... tarih ve ... yevmiye nolu belgeye göre ... Mah. (... Mah.) ... ada, ... nolu parselde 400 m² arsanın üzerinde bulunan "basit bir daire" ile birlikte davacı ...'a tahsis edildiği, yeminli özel bürolar tarafından doldurulan belgede parsel üzerinde bulunan gecekondunun "70 m²" alanında olduğunun belirlendiği, 26.07.1986 tarihli tespit formunda gecekondunun "tek katlı" olduğunun belirtildiği, mahallinde yapılan incelemede ise dava konusu parsel üzerinde daha önce bulunduğu belirtilen 1 katlı, yığma, 70 m² alanındaki gecekondunun bulunmadığı, parselde yarım bodrum kat+zemin kat+3 normal katlı betonarme olarak inşa edilmiş, konut+işyeri olarak kullanılan bir bina bulunduğu, binanın kaloriferli ve doğalgazlı olduğu, yapının toplam alanının 472 m² olduğu, parsel tespit krokilerinden hareketle yapılan tespitlerde davacının yapısının ... ada, ... parselde kaldığı, ... parselle bir ilişkisinin olmadığı, ... ada ... parselin de imar uygulaması sonucunda ... ada, ... parsel sayılı taşınmazı ve birçok ada ve parseli kapsayacak şekilde revize gördüğü, davacının yapısının da ... ada, ... parselde olduğu, ancak bu parselin 176 m² olarak Gebze Belediyesi adına arsa vasfı ile tescil edildiği, davacının gecekondusunun ... ada, ... parsel (eski ... ada ... parsel) sayılı taşınmaz üzerinde kaldığı yönünde tespit ve değerlendirmelere yer verilmiştir. Bunun yanında, davalı idare tarafından verilen savunma dilekçesinde, davacının tapu talebinin 2981 sayılı Kanunda sayılan diğer şartların mevcut olmaması nedeni ile uygun görülmediği, tapu tahsis belgesine esas 70 m² gecekondu yerine davacının kanuna aykırı olarak 472 m² ruhsatsız yapı inşa ettiği ve bu sebeple tapu talep hakkının bulunmadığı yönünde iddia ve itirazlar ileri sürülmüş ve savunma ekinde sunulan belgelerin incelenmesinden; 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca davalı idare teknik elemanları tarafından 16/09/2008 tarihinde mahallinde düzenlenen yapı durdurma tutanağında, Gebze İlçesi, ... Mahallesi, ... Sokak, ... ada, ... parsel taşınmazda zemin+1.normal katlar mevcut olup içinde iskan edilirken, 110 m² ebatlarında betonarme olarak yapılan 2. normal katın tabliye kalıbı yapılırken inşaatın mühürlenerek durdurulduğu, 24/11/2008 tarihinde mahallinde düzenlenen ikinci tutanakta ise 2. kat için tanzim edilen tutanak sonrası inşaata devam edilerek 3. normal katın çatısını kapatmış halde iken inşaatın mühürlenerek tekrar tatil edildiği ve anılan ruhsatsız yapının yıkımına ilişkin Gebze Belediye Encümeninin ... tarihli, ... sayılı ve ... tarihli, ... sayılı kararlarının alındığı anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta, İdare Mahkemesince, davalı idarenin savunma dilekçesinde ileri sürülen ve yukarıda yer verilen hususların birlikte incelenip değerlendirilmesi suretiyle bir karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ve araştırma neticesinde verilen temyize konu Mahkeme kararında hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 04/03/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.