Danıştay 8. Daire 2020/5645 Esas 2021/1244 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/5645
Karar No : 2021/1244

Temyiz İsteminde Bulunan (Davacı) : ...

Karşı Taraf (Davalı) : ... Ziraat Odası Başkanlığı

İstemin Özeti: ... İdare Mahkemesinin v tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.

Danıştay Tetkik Hakimi : ...
Düşüncesi : İstemin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesi'nce; dosyanın tekemmül ettiği anlaşılmakla yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:
Dava, ... Ziraat Odası Genel Sekreter Vekili olarak görev yapan davacının, görevden çıkarma cezası ile cezalandırılmasına ilişkin ... tarih ve ... sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince, Dairemizin davacıya verilen disiplin cezasının yasal dayanağı olan Ziraat Odaları Personel Yönetmeliği'nin Resmî Gazete'de yayımlanması gereken yönetmeliklerden olmadığı, bu yönetmeliğe dayanarak tesis edilen işlemde dayanak mevzuat bakımından sonucu itibariyle hukuka aykırılık bulunmadığından işin esasının incelenmesi gerektiği gerekçesiyle verilen 15/11/2019 gün ve E:2015/14898, K:2019/10251 sayılı bozma kararına uyularak; davacının ... Ziraat Odası'na ait bilgi ve belgelerde sahtecilik yaptığı ve bu suretle zimmetine para geçirdiği iddiası ile Türk Ceza Kanunu'nun zimmet ve kamu görevlisinin resmi belgede sahteciliği suçlamalarından yargılandığı ... Ağır Ceza Mahkemesi'nin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararı ile hakkındaki isnadlar sabit görülerek hapis cezası ile cezalandırılmasına karar verildiği, hakkında sabit görülen eylemlerin 657 sayılı devlet Memurları Kanunu'nun 125/E-g maddesinde belirtildiği şekliyle "Memurluk sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunmak" fiili kapsamında bulunması nedeniyle görevden çıkarma cezasını gerektirdiği açık olduğundan, davacı hakkında tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
6964 sayılı Ziraat Odaları ve Ziraat Odaları Birliği Kanunu'nun "Personel İşlemleri" başlıklı 38. maddesi; "Birlik ve odalarda istihdam edilenlerin işe alınma, çalıştırılma, sicil, atanma, yükselme, nakil, işten ayrılma ve çıkarılma, disiplin işlemleri, aylık ücret ve diğer tüm özlük hakları ile işten ayrılanlara ödenecek tazminatların usul ve esasları yönetmelikte gösterilir."; "Cezai Sorumluluklar" başlıklı 42. maddesi; "Odaların ve Birliğin paraları ile para hükmündeki evrak, senet ve diğer malları aleyhine suç işleyen, yahut bilanço, tutanak, rapor ve diğer her çeşit kâğıt, defter ve kayıtlar üzerinde suç mahiyetinde değişiklik yapan veya bunları kasten yok eden organlara dahil kişiler ile personel hakkında Devlet memurları hakkındaki cezalar uygulanır." hükmünü içermektedir.
04.09.1959 tarih ve 10297 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Ziraat Odaları ve Ziraat Odaları Birliği Nizamnamesi'nin 45. maddesinde; Ziraat Odalarında ve Ziraat Odaları Birliğinde çalıştırılacak kimselerin memurlar ve hizmetliler olarak iki sınıfa ayrıldığı; 46. maddesinde; memur olabilmek için gerekli şartlar sayılmak suretiyle belirlendikten sonra, anılan maddenin (d) bendinde; "Şeref ve haysiyeti muhil bir suçtan dolayı ağır hapis veyahut bir sene veya daha fazla hapis cezasiyle mahkum bulunmamak" şartının belirlendiği, 54. maddesinde; Nizamnamenin 46. maddesinin a, b, c, d fıkralarında yazılı vasıflardan birini kaybedenlerin, vazifeden dolayı hürriyeti tahdit edici bir ceza ile mahkum olanların, bir ayda 7, bir yılda 20 günden fazla mazeretsiz veya mezuniyetsiz vazifeye devam etmeyenlerin, amirlerinin kanun ve nizamname hükümlerine uygun emir ve talimatlarını yerine getirmemekte israr edenler ile işinde kifayetsizliği maddi delillerle sabit olan Oda ve Odalar Birliği memurlarının, Odalar Birliği umumi katibi, birlik umumi heyeti karariyle ve diğer memurlar tayinlerindeki usule göre işten işten çıkarılacakları, bu madde hükümleri dairesinde işten çıkarılanların, odalarda ve Odalar Birliğinde hiç bir vazifeye kabul edilmeyecekleri düzenlemesine yer verilmiştir.
6964 sayılı Kanun'un 38. Maddesi uyarınca çıkarılan Ziraat Odaları Personel Yönetmeliği'nin 1. maddesinde; "Bu Yönetmeliğin amacı, Ziraat Odalarında çalıştırılan personelin işe alınması, nakil, terfi, kadro, çalışma esasları, sosyal, mali, idari ve diğer özlük hakları, ödüllendirme, disiplin yönünden tabi olacakları hükümler ve göreve son verme şartları ile diğer hak ve yükümlülüklere ilişkin usul ve esasların belirlenmesidir."; 3. Maddesinde; "Bu Yönetmelik; Ziraat Odalarında personel kadrolarında daimi kadrolu ve sözleşmeli olarak çalışan Memur ve Hizmetli personeli kapsar."; 13. maddesinde; "Odalarda Memur ve Hizmetli kadrolarına atama yetkisi Yönetim Kurulunundur. Yönetim Kurulu bu yetkisini devredemez. Oda Genel Sekreteri veya Genel Sekreter Vekili, Yönetim Kurulunun teklifi üzerine Meclis tarafından atanır. Genel Sekreter dışındaki Oda personeli Yönetim Kurulu kararı ile atanır. Görevden alınmada da aynı usul uygulanır."; 73. maddesinde; "Ziraat Odaları hizmetlerinin gereği gibi yürütülmesi, Oda menfaatlerinin korunması, Odaya duyulan güvenin sağlanması ve bu güvenin sürdürülmesi amacıyla, 6964 sayılı Kanun ve bu kanuna dayalı
olarak çıkarılan Tüzük ile bu Yönetmeliğe dayanılarak yapılan düzenlemelerin emrettiği görevlerin; Oda içinde ve dışında yerine getirilmesi, zorunlu kılınan hususlara uyulmaması, yasaklanan işlerin yapılması, yetkilerin aşılması ya da gereken durumlarda yetkilerin kullanılmaması ve kötüye kullanılması hallerinde Ziraat Odaları personeli hakkında bu Yönetmelikte belirtilen disiplin cezaları uygulanır."; 74. maddesinde; "Oda personeline yaptıkları fiil ve eylemin niteliğine ve ağırlığına göre: uyarma, kınama, ücret kesme, kısa süreli durdurma, uzun süreli durdurma, işten çıkarma cezasının verilebileceği belirtildikten sonra, işten çıkarma; personelin, bir daha Ziraat Odasında herhangi bir göreve atanmamak üzere ilişkisinin kesilmesi olarak tanımlanmıştır."; 80. maddesinde; "Görevden çıkarma cezasının uygulanacağı fiil ve haller: a) Vazifeden dolayı hürriyeti tahdit edici bir ceza ile mahkum olmak, b) Bir ayda yedi gün, bir yılda yirmi günden fazla mazeretsiz veya mezuniyetsiz göreve devam etmemek, c)Üstlerinin kanun ve tüzük hükümlerine uygun emir ve talimatlarını yerine getirmemekte ısrar etmek, d) İşine yetersizliği maddi delillerle sabit olmak (rapor, tutanak vb. belgeler), e) Tüzük’ün memur olabilmek için gerekli nitelik ve şartlarını düzenleyen 46. maddesinin (a), (b) ve (d) fıkralarında yazılı niteliklerden birini kaybetmek, f) 657 sayılı Devlet Memurları Yasasının 125/E maddesinde sıralanan; bir daha Devlet Memurluğuna atanmamak üzere memurluktan çıkarma cezasını gerektiren fiil ve davranışlarda bulunmak olarak belirlendikten sonra, Görevden Çıkarma Cezasının, Ziraat Odaları ve Ziraat odaları Birliği Nizamnamesi ve Ziraat Odaları Personel Yönetmeliğinde belirtilen şartların tahakkuku halinde uygulanacağı, bu hükümlere göre görevden çıkarılanlara herhangi bir tazminat ödenmeyeceği"; 81. maddesinin (a) bendinde; "Birlik Müfettişleri tarafından Odalarda yapılan soruşturmalar: Birlik Müfettişleri tarafından yapılan soruşturma sonucu hazırlanan personelin disiplini ile ilgili raporlar Birlik Yönetim Kurulunda görüşülerek gereğinin yapılması için Odaya gönderilir. Oda Genel Sekreteri veya Genel Sekreter Vekilini ilgilendiren hususlar Oda Meclisinde, diğer personeli ilgilendiren hususlar Yönetim Kurulunda görüşülerek gereği yerine getirilir ve sonucu Birlik’e bildirilir."; anılan maddenin ikinci fıkrası ve devamında; " (2) Personelin savunması alınmadan disiplin cezası verilemez, (3) Oda Yönetim Kurulu tarafından açılan soruşturmalarda; suç teşkil eden fiillere ilişkin personelin yazılı veya sözlü savunması için yedi günden az olmamak üzere süre verilir. Bu süre içinde veya belirtilen tarihte savunmasını yapmayan personel hakkında dosya üzerinde karar verilir, (4) Birlik müfettişleri tarafından hazırlanan soruşturma raporları ayrıca disiplin kurulunda ele alınmaz. Soruşturma raporları doğrudan Oda Yönetim Kurulunda görüşülür, (5) İlgili personelin yazılı savunması alınmak kaydıyla, Odalarda Genel Sekreter tarafından doğrudan uyarma cezası verilebilir. (6) İlgili personelin yazılı savunması alınmak kaydıyla Yönetim Kurulu Başkanı tarafından uyarma cezası verilebilir, (7) Soruşturmayı yapanın veya disiplin kurulunun yedi günden az olmamak
üzere verdiği süre içinde veya belirtilen tarihte savunmasını yapmayanlar savunma hakkından vazgeçmiş sayılır,(8) Aynı olaydan dolayı ceza mahkemesinde kovuşturmaya başlanmış olması, disiplin kovuşturmasını geciktiremez. Görevlinin Türk Ceza Kanununa göre mahkum olması veya olmaması halleri ayrıca disiplin cezası uygulanmasını engellemez, (9) Disiplin Kurulu veya birim amirleri tarafından verilen uyarı cezaları Yönetim Kuruluna girmez, (10) Disiplin cezaları verildiği tarihten itibaren hüküm ifade eder ve derhal uygulanır."; 86. maddesinin (i) bendinde; "Görevden çıkartma cezasını gerektiren fiillerin gerçekleşmesi halinde Odada görevli memur ve hizmetlilerin görevine Yönetim Kurulu kararı ile Oda Genel Sekreterinin görevine ise Meclis kararı ile son verilir." düzenlemesi yer almaktadır.
Disiplin cezaları kamu hizmetinin gereği gibi yürütülmesi bakımından kamu görevlilerinin mevzuat uyarınca yerine getirmek zorunda oldukları ödev ve sorumlulukları ifa etmemeleri veya mevzuatta yasaklanan fiillerde bulunmaları durumunda uygulanan yaptırımlar olup, memurların özlük hakları üzerinde doğrudan ve önemli sonuçlar doğurmaları sebebiyle subjektif ve bireysel etkileri bulunduğu gibi kamu görevinin gereği gibi sürdürülmesi ve kamu düzeninin sağlanması bakımından objektif ve kamusal öneme sahiptirler.
T.C. Anayasasının 129/2. maddesinde; memurlar ve diğer kamu görevlileri ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları mensuplarına savunma hakkı tanınmadıkça disiplin cezası verilemeyeceği belirtilmiştir. Bu bakımdan, yapılacak disiplin kovuşturmalarında ve disiplin cezası uygulamasında ilgiliye isnat olunan hususun bildirilmesi, dinlenilmesi, savunmasını yapma imkanı tanınması bu madde ile güvence altına alınmakta olup, ilgili kişiye yasal süre içerisinde isnat olunan fiiller bildirilerek savunmasının alınması gerekliliği disiplin hukukunun temel ilkelerindendir.
Dosyanın incelenmesinden; Mersin İli, ... Ziraat Odası Genel Sekreter Vekili olarak görev yapan davacının, kurumda yapılan teftiş ve savcılık soruşturmaları uyarınca zimmet fiilini işlediği, sahte evrak düzenlendiği, görevi kötüye kullandığından bahisle Ziraat Odaları ve Ziraat Odaları Birliği Nizamnamesi'nin 54. maddesinin 5/1 fıkrası ve Ziraat Odaları Personel Yönetmeliğinin 80. maddesinin 1/d bendi uyarınca görevden çıkarma cezası ile tecziyesine ilişkin ... tarih ve ... sayılı işlemin tesis edildiği, söz konusu işlemin davacıya tebliği üzerine anılan işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Olayda, ... Ziraat Odası'na ait bilgi ve belgelerde sahtecilik yapıldığı, bu sahtecilik kapsamında zimmete para geçirildiği iddiası üzerine oluşturulan bilirkişi raporları ve savcılık soruşturmaları çerçevesinde Türkiye Ziraat Odaları Birliğince yapılan teftiş, inceleme ve soruşturma raporlarının Birlik Yönetim Kurulu'nda 06.06.2014 tarihinde görüşüldüğü, Birlik Yönetim Kurulunca ... tarih ve ... sayılı yazı ile davacı Genel Sekreter Vekili ...görevden çıkarılmayı düzenleyen Ziraat Odaları ve Ziraat Odaları Birliği Nizamnamesi'nin 54/5-1 maddesi ile Ziraat Odaları Personel Yönetmeliği'nin 80. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde yer alan " İşine yetersizliği maddi delillerle sabit olmak (rapor, tutanak vb. Belgeler)" ile (f) bendinde yer alan "657 sayılı Devlet Memurları Yasasının 125/E maddesinde sıralanan; bir daha Devlet Memurluğuna atanmamak üzere memurluktan çıkarma cezasını gerektiren fiil ve davranışlarda bulunmak" hükümlerine istinaden "görevden çıkarma" cezası ile cezalandırılması hususunun Oda Meclisinde görüşülerek karara bağlanmasının bildirildiği, Oda Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararı ile adı geçen davacının görevden çıkarma cezası ile cezalandırılmasına karar verildiğinin ... Ziraat Odası Başkanlığı'nın Oda Yönetim Kurulu Başkanı imzalı ... tarih ve ... sayılı yazısı ile davacıya bildirildiği, Oda Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararının dosya içerisinde bulunmadığı, dava konusu disiplin cezasının verilmesine ilişkin süreçte davacının savunmasının alındığına yönelik herhangi bir bilgi ve belgenin de dosya içerisinde yer almadığı görülmektedir.
Bu durumda; davacının savunması alınmaksızın görevden çıkarma cezasıyla cezalandırılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka uygunluk, işin esasının incelenerek fiilin sübut bulduğu gerekçesiyle davanın reddi yönünde verilen İdare Mahkemesi kararında ise hukuki isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle; ... İdare Mahkemesinin temyize konu kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 25/02/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.