BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul Anadolu 5. Asliye Ticaret Mahkemesi 2020/67 Esas 2020/193 Karar Sayılı İlamı

T.C. İstanbul Anadolu 5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO: 2020/67 Esas
KARAR NO: 2020/193
DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
DAVA TARİHİ: 27/02/2020
KARAR TARİHİ: 02/03/2020
Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
İDDİA : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; ayrıntıları dava dilekçesinde belirtilmiş olan ve keşidecisi davacı şirket olan bir kısım çeklerin kaybolduğunu belirterek; dava konusu çeklerin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
İNCELEME ve GEREKÇE: Dava, 6102 sayılı TTK'nın 757, 763 ve 764/1 maddelerine dayalı çekin zayi sebebiyle iptali isteminden ibarettir.
HMK. 138. maddesinde; "Mahkeme, öncelikle dava şartları ve ilk itirazlar hakkında dosya üzerinden karar verir." hükmü yer almakta; Yargıtay ---- Kurulu ---------------- Sayılı kararında da davanın tensip ile birlikte dava şartı noksanlığından usulden reddedilmesinde HMK 30. maddesi de gözetildiğinde bir isabetsizlik olmadığı kabul edilmiştir." yönünde karar vermiştir.
Dava dilekçesi incelendiğinde iptali istenen çeklerin davacının kendi çek hesabından verilmiş yani keşidecisi ve hesap sahibi de bizzat davacı olan çekler olduğu anlaşılmaktadır. Davacı hamil ya da lehtar değildir. Böyle bir beyan ve iddiası da yoktur. Dava konusu çek yapraklarının henüz kullanıldığına dair bir emare bulunmadığından bu beyana göre iptali istenen çek yaprakları TTK. nun 651. maddesi anlamında "kıymetli evrak" vasfında da sayılamaz.
TTK.'nın 651/2 ve 818/1-s bendi yollamasıyla aynı yasanın 757 ve devamı maddelerine göre, kıymetli evrak sayılan çekin zayi olması halinde zayi olduğu veya ziyaın ortaya çıktığı anda çek --- üzerinde hak sahibi yani lehdar ya da hamil olan kişiler ancak iş bu çekin iptaline karar verilmesini talep edebilir. Çeklerde lehdar ya da hamil olmayan kişilerin işbu iptal davasını açma hakları yoktur. İptale konu belgenin "kıymetli evrak" olması da şarttır.--------------
Davacının dava dilekçesindeki beyanları dikkate alındığında dava konusu ettiği ve zayi nedeniyle iptalini istediği çeklerin, 6102 Sayılı yasa TTK'nun 780. maddesindeki yasal unsurları taşımadığı, lehtar ya da hamil olmayan (keşideci durumunda olan) davacının işbu çek iptali davasını açmakta hukuki yararı ve aktif davacı sıfatının bulunmadığı anlaşılmıştır.
Sonuç olarak, TTK 651, 757 ve devamı maddelerde yer alan yasal düzenlemeye ve yerleşik Yargıtay uygulamasına göre çek keşidecisinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmadığı, yasal unsurları taşımayan çek yapraklarının yasanın tanımladığı "çek" vasfında bulunmayan çeklerin iptalleri de istenemeyeceğinden hukuki yarar yönünden ve dava şartı eksikliğinden davanın reddine karar verilmesi gerekmiştir.
H Ü K Ü M :Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın, 6100 sayılı HMK'nun 114/1-h maddesinde düzenlenen hukuki yarar dava şartı yokluğundan aynı yasanın 115/2 maddesi uyarınca usulden REDDİNE,
2-Peşin harç karar harcını karşıladığından yeniden harç alınmasına yer olmadığına,
3-Davacının yaptığı masrafların kendi üzerinde bırakılmasına,
4-Gider avansı bakiyesinin karar kesinleştiğinde yatıran tarafa iadesine,
İlişkin, gerekçeli kararın davacı vekiline tebliğinden itibaren 2 haftalık yasal süre içinde ------------- Adliye Mahkemesi'ne istinaf yasa yolu açık olmak üzere karar verildi. 02/03/2020