Başkan	:	Burhan ÜSTÜN
Üyeler	:	Serdar ÖZGÜLDÜR
		Serruh KALELİ
		Hicabi DURSUN
		Hasan Tahsin GÖKCAN
Raportör Yrd.	:	Tuğba YILDIZ
Başvurucular	:	1. Fatih YILMAZ
		2. Yusuf Attila YİĞİT
		3. Ahmet GÖL
		4. Mehmet DURUR
		5. Ali MENTEŞ
		6. Aziz KOCAVELİ
		7. Emre TÜRKASLAN
		8. Ramazan YÜKSEL
		9. Emrecan ODABAŞ
		10. Enes ÇAYIRPUNAR
		11. Mustafa DİKER
		12. Canberk ÇETİN
		13. Mehmet BOZKURT
Vekilleri	:	Av. Cavit ÇALIŞ
Başvurucular	:	14. Ömer ORUÇ
		15. Cemal BOZKURT
Vekilleri	:	Av. Kazım Barış ÜN

 

I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru; askerî öğrencilikten çıkarılma işlemi üzerine açılan tazminat davasında hukuka ve yerleşik içtihada aykırı karar verilmesi, Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin yapısal sorunları dolayısıyla hakkaniyete uygun, tarafsız yargılama yapılmaması nedenleriyle adil yargılanma hakkının ihlal edildiği iddialarına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvurucular, ekli tablonun F sütununda gösterilen tarihlerde Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulunmuşlardır.

3. Ekli listede sıralanan başvurulara ait dilekçe ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesi neticesinde başvuruların Komisyona sunulmasına engel teşkil edecek bir eksikliğinin bulunmadığı tespit edilmiştir.

4. Komisyonca başvuruların kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

5. Başvurucular tarafından yapılan 2014/12204, 2014/12205, 2014/13413, 2014/13416, 2014/13702, 2014/16353, 2014/16356, 2014/17075, 2014/17492, 2014/17494, 2014/17495, 2014/17497, 2014/17498 ve 2014/19957 numaralı başvurular, aralarında konu yönünden irtibat bulunduğu anlaşıldığından birleştirilmiş; incelemeye 2014/12203 numaralı bireysel başvuru dosyası üzerinden devam edilmiştir.

6. Bölüm Başkanı tarafından başvuruların kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin birlikte yapılmasına karar verilmiştir.

7. Başvuru belgelerinin bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığına (Bakanlık) gönderilmiştir. Bakanlık, görüşünü sunmuştur.

8. Başvurucular, Bakanlığın görüşüne karşı süresinde beyanda bulunmuştur.

III. OLAY VE OLGULAR

9. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ilgili olaylar özetle şöyledir:

10. Başvurucular 2008 yılında askerî lisede öğrenime başlamışlardır. Harp okuluna geçiş için 2013 yılında lise son sınıftayken çeşitli sağlık muayenelerine tabi tutulmuşlardır.

11. Başvurucular askerî liseye başlarken yürürlükte olan 24/11/1986 tarihli ve 19291 sayılı Resmî Gazete"de yayımlanan Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) Sağlık Yeteneği Yönetmeliği"nde, başvurucular lise son sınıftayken 5/2/2013 tarihli ve 28550 sayılı Resmî Gazete"de yayımlanan yönetmelikle değişiklik yapılmıştır. Yapılan değişiklikle ultrasonografi, ekokardiyografi gibi tetkikler askerî öğrenci adayları ve askerî öğrencilere yapılması zorunlu tetkikler arasına alınmıştır.

12. Sağlık muayeneleri sonucunda düzenlenen sağlık kurulu raporlarıyla "mitral kapak yetmezliği (hafif 1. derece), sağ ön kol hareket kısıtlılığı, kronik nitelik kazanmış uyum bozukluğu" gibi teşhislerle başvurucular hakkında "Askeri öğrenci olamaz." kararları verilmiştir.

13. Başvurucular; askerî liseye girerken her türlü sağlık kontrollerinden geçtiklerini ve öğrencilik süresince de yapılan muayenelerde herhangi bir rahatsızlıklarının ortaya çıkmadığını, beş yıl askerî lisede eğitim aldıktan sonra harp okuluna geçişte sağlık nedeniyle askerî okulla ilişiklerinin kesilmesi dolayısıyla üniversite sınavlarına da giremeyip bir sene kaybettiklerini, bu durumun idarenin sorumluluğunda olduğunu belirterek maddi ve manevi tazminat talebiyle Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde (AYİM) tam yargı davası açmışlardır.

14. AYİM Başsavcılığı; başvurucuların askerî lise öğrenimine subay olmak üzere tabi tutulduklarını, bu maksatla gördükleri öğrenimin devamı mahiyetinde olan harp okuluna başlayacakları sırada sağlık yönünden askerî öğrenciliğe elverişli olmadıklarının tespitiyle birlikte subaylık statüsünü kazanma imkânlarının ortadan kalktığını belirterek anılan işlem nedeniyle zarara uğradıklarının kabulü gerektiğini ifade etmiştir. Ayrıca idarenin hizmet kusuru olup olmadığının belirlenebilmesi için başvurucuların öğrenciliklerinin devam ettiği süreçte yapılan sağlık muayenelerinde bu tür rahatsızlıkların tespit edilip edilmeyeceğinin, ihmal ya da kusurun olup olmadığının bilirkişi marifetiyle açıklığa kavuşturulması gerektiğini belirtmiştir. Tıbbi tetkik, muayene ve kontrollerde bir hata, ihmal ya da gecikme olmadığının tespitine bağlı olarak hizmet kusuru bulunmadığı kabul edilse bile idarenin sorumluluğu belirlenirken başvurucuların rahatsızlıklarının mahiyetinin de gözetilmesi gerektiğini vurgulamıştır. Rahatsızlıklarının mahiyeti ve çevresel koşullarla olan bağlantısı gözetildiğinde başvurucuların askerî öğrenciliğe elverişsiz hâle gelmelerine bir süre için tabi oldukları askerî öğrencilik koşullarının da etkilediğinin kabulü gerektiği, bu nedenle olayda idare hizmet kusuru içinde bulunmasa dahi başvurucuların zararlarının kusursuz sorumluluk ilkesi uyarınca karşılanması gerektiği, açıklanan gerekçelerle -yaptırılacak bilirkişi incelemesi sonucu da dikkate alınarak- başvuruculara uğramış oldukları zararlar dolayısıyla tespit edilecek bir miktar maddi ve manevi tazminatın ödenmesine karar verilmesi gerektiği yönünde görüş bildirmiştir.

15. AYİM İkinci Dairesi, ekli tablonun C sütununda gösterilen tarihlerde oyçokluğuyla davaların reddine karar vermiştir. Karar gerekçelerinde; başvurucuların gerekli şartları bilerek askerî öğrenci statüsüne girdikleri, statüye giriş ve statünün devamı için gerekli şartların bulunmaması veya bu şartların kaybedilmesi hâlinde statülerine son verileceğinin ilgili Yönetmelik"te ve askerî öğrenciliğe kabul sırasında noterlikçe tanzim edilen yüklenme senedinde düzenlendiği ifade edilmiştir. Lise eğitimi olması nedeniyle başvurucuların reşit olup olmama durumlarına göre kendilerinin ve velilerinin talebi üzerine askerî öğrencilikten istedikleri an çıkabilecekleri vurgulanmıştır. Askerî lisede ağırlıklı yabancı dil eğitimi verilmesi ve lise eğitimi süresince öğrencilerin tüm ihtiyaçlarının devlet tarafından karşılanması, TSK Sağlık Yeteneği Yönetmeliği"nde yapılan değişikliğin başvurucuların harp okuluna girişinden önce -askerî lisedeyken- yürürlüğe girmesi, başvurucuların rahatsızlığına ilişkin olarak değiştirilen Yönetmelik"le farklı bir düzenleme getirilmemesi ve başvurucuların lise mezuniyet durumuna herhangi bir değişiklik ve engel teşkil etmemesi, bu süreçte başvurucuların üniversite sınavına girmesinin engellendiğine ilişkin iddianın somut dayanağının bulunmaması dikkate alındığında idarenin kusurlu ve kusursuz sorumluluğunu gerektirecek bir işlem ve tazmin edilmeyi gerektirecek bir zarar bulunmadığı sonuç ve kanaatine varıldığı belirtilmiştir.

16. Karşıoylarda ise sağ ön kol hareket kısıtlılığı, kronik nitelik kazanmış uyum bozukluğu gibi teşhislere ilişkin olarak ortopedik ve psikiyatrik rahatsızlıklara yönelik hükümlerde TSK Sağlık Yeteneği Yönetmeliği"nde değişiklik yapılmadığı belirtilerek tıbbi bilirkişi incelemesi yaptırılıp başvurucuların rahatsızlıklarının askerî öğrenciliğe kabul muayeneleri sırasında mevcut olup olmadığı, bu rahatsızlığın o tarihte tespit edilip edilemeyeceği, bu konuda idarenin bir kusuru bulunup bulunmadığının tespitinden sonra hasıl olacak duruma göre karar verilmesi gerektiği ifade edilmiştir. Mitral kapak yetmezliği teşhislerine ilişkin olarak da AYİM önüne gelen benzer davalarda görüşüne başvurulan Gazi Üniversitesi Kardiyoloji Ana Bilim Dalında görevli öğretim üyelerince hazırlanan bilirkişi raporlarındaki tespit ve değerlendirmelerden başvurucuların rahatsızlığının öğrenciliğe kabul esnasında yapılacak bir tetkik (ekokardiyografi) ile ortaya çıkartılabileceğinin anlaşıldığı, bu hususun idarenin mevcut savunma ve ek savunmalarında da belirtildiği vurgulanmıştır. Askerî öğrencilerin eğitim esnasında ağır spor faaliyetlerine tabi tutulduğu, başvurucuların bu spor faaliyetleri sonucu yaşamının dahi tehlikeye girebileceği dikkate alındığında idarenin öğrenciliğe kabul esnasında gerekli tetkikleri yapmamış olmasının bir hizmet kusuruna vücut verdiği belirtilmiştir. Anılan durum sonucu başvurucuların ilişiklerinin kesildikten sonra üniversite sınavlarına girememiş olmaları nedeniyle bir yıl emsallerine göre hayata geç atılmalarından kaynaklanan kayıpları olduğu, belirtilen sürede asgari ücretli olarak çalışacakları kabul edilerek uğradıkları maddi ve manevi zararın hizmet kusuru ilkesi gereğince idarenin karşılaması gerektiği değerlendirilmiştir.

17. Başvurucuların karar düzeltme istemi ekli tablonun E sütununda gösterilen tarihlerde AYİM İkinci Dairesince reddedilmiştir.

18. Başvurucular, ekli tablonun F sütununda gösterilen tarihlerde Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulunmuşlardır.

19. Başvurucuların bir kısmı bireysel başvuruda bulunduktan sonra Anayasa Mahkemesine verdikleri dilekçelerinde Fetullahçı Terör Örgütü/Paralel Devlet Yapılanması (FETÖ/PDY) mensuplarının askerî okullardaki öğrencilerden kendilerine yakın olmayanları kasıtlı olarak okuldan atmaya çalıştıklarını, kendilerinin de bu sebeple okuldan atıldıklarını belirtmişlerdir. Ayrıca başvuruya konu kararda imzası bulunan beş üyeden dördü hakkında FETÖ/PDY örgütü ile bağlantıları olduğu gerekçesiyle soruşturma açıldığını, üç üyenin adli kontrolle serbest bırakılırken bir üyenin tutuklandığını, kararın oyçokluğu ile verildiği dikkate alındığında başvuru konusu kararın adilliği hususunun şaibeli hâle geldiğini ve karara anılan yapılanmanın gölgesinin düştüğünü ileri sürmüşlerdir.

IV. İLGİLİ HUKUK

20. TSK Sağlık Yeteneği Yönetmeliği"nin 25. maddesinin ilgili kısımları şöyledir:

" Askeri öğrenci adaylarının sağlık kurulu muayeneleri Kara Kuvvetleri Komutanlığı, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı, Hava Kuvvetleri Komutanlığı ve Jandarma Genel Komutanlığının belirleyeceği tam teşekküllü Askeri Hastanelerde yapılır.

Türk Silahlı Kuvvetleri Askeri Okullarına alınacak öğrenci adayları tam sağlam olmalı ve diskromatopsi bulunmamalıdır, öğrenci adaylarında ayrıca aşağıdaki niteliklerin bulunması gereklidir.

 (...)

Aşağıda yazılı laboratuvar muayeneleri her askeri öğrenci adayına kesinlikle yapılır.

1) Mikrofilm, direki üriner sistem grafisi,

2) Serolojik sitiliz testleri.

3) Kan sayımı ve sedimantasyon,

4) Tam idrar muayenesi,

5) Lüzum görülen diğer laboratuvar muayeneleri."

21. Aynı Yönetmelik"in 26. maddesi şöyledir:

"Askeri öğrencilerin okul yönergelerine göre belirli zamanlarda okul tabibi tarafından gereken muayeneleri yapılır. Boyları ölçülür, kiloları tartılır ve sağlık fişlerine işlenir. Gerekli görülenler sağlık kurullarına gönderilirler. Bu işlemlerin yapılması okul komutanı ile okul tabibinin başlıca görevlerindendir."

22. Yönetmelik"in 25. maddesinin 5/2/2013 tarihli ve 28550 sayılı Resmî Gazete"de yayımlanan TSK Sağlık Yeteneği Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile değişen son hâlinin ilgili kısımları şöyledir:

"(...)Her askerî öğrenci ve uzman erbaş ile sözleşmeli erbaş ve er adayına, aşağıdaki laboratuvar muayeneleri yapılır.

1) Postero anterior akciğer grafisi, direkt üriner sistem grafisi,

2) HBsAg, Anti-HCV,

3) Kan sayımı ve sedimantasyon,

4) Tam idrar muayenesi,

5) Kanda üre ve kreatinin, SGOT ve SGPT, bilirubinler,

6) Açlık kan şekeri,

7) Ultrasonografi,

8) Ekokardiografi,

9) Lüzum görülen diğer laboratuvar muayeneleri ve tetkikleri.(...)"

23. Yönetmelik"in 27. maddesinin 5/2/2013 tarihli Yönetmelik"le değişen son hâlinin ilgili kısımları şöyledir:

"(...)Tedavisi mümkün olmayan hastalık veya bedeni arızaları nedeni ile beden eğitimi ile askeri eğitim derslerine devamlı şekilde katılamayacakları onaylı sağlık kurulu raporu ile saptanan öğrenciler, sağlık izin süresinin doldurulması beklenilmeksizin haklarında "Askeri Öğrenciliğe Devam Edemez" kararı verilir.(...) "

V. İNCELEME VE GEREKÇE

24. Mahkemenin 3/4/2019 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru tarihlerine ve başvuru numaralarına ekli tabloda yer verilen bireysel başvurular incelenip gereği düşünüldü:

A. Bağımsız ve Tarafsız Mahkemede Yargılanma Hakkının İhlal Edildiğine İlişkin İddia

1. Başvurucuların İddiaları ve Bakanlık Görüşü

25. Başvurucular, AYİM"de görev alan üyelerin statüsü ve kurmay subay üyelerin heyete katılımı gözönüne alındığında adalete güven duygusunu zedeleyen bir yapı ile yargılama yapıldığını belirterek bağımsız ve tarafsız mahkemede yargılanma hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

26. Bakanlık görüşünde; AYİM"in yapısal sorunlarına ilişkin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin (AİHM) Tanışma/Türkiye (B. No: 32219/05, 17/11/2015) kararına atıf yapılarak AHİM"in bu kararda verdiği ihlal kararı da dikkate alınıp üyelerin bağımsız ve tarafsızlığı yönünden adil yargılanma hakkı kapsamında değerlendirme yapılabileceği ifade edilmiştir.

2. Değerlendirme

27. Anayasa"nın 36. maddesinde mahkemelerin tarafsızlığından açıkça bahsedilmemekle birlikte Anayasa Mahkemesi içtihadı uyarınca davanın tarafsız bir mahkemede görülmesini isteme hakkı, adil yargılanma hakkının zımni bir unsurudur. Nitekim 21/1/2017 tarihli ve 6771 sayılı Kanun"un 1. maddesiyle Anayasa"nın 9. maddesine "bağımsız" ibaresinden sonra gelmek üzere "ve tarafsız" ibaresi eklenmiş, böylelikle madde metni "Yargı yetkisi, Türk Milleti adına bağımsız ve tarafsız mahkemelerce kullanılır." hâlini almıştır. Ayrıca mahkemelerin tarafsızlığı ve bağımsızlığının birbirini tamamlayan iki unsur olduğu dikkate alındığında -Anayasa"nın bütünlüğü ilkesi gereği- Anayasa"nın 138., 139. ve 140. maddelerinin de tarafsız bir mahkemede yargılanma hakkının değerlendirilmesinde gözönünde bulundurulması gerektiği açıktır (Tahir Gökatalay, B. No: 2013/1780, 20/3/2014, § 60).

28. AYİM’e atanan askerî hâkimlerin bağımsızlığının Anayasa ve ilgili kanun hükümleri ile garanti altına alındığı, atanma ve çalışma usulleri yönünden askerî hâkimlerin bağımsızlıklarını zedeleyecek bir hususun olmadığı ve kararlarından dolayı idareye hesap verme gerekliliğinin bulunmadığı, disipline ilişkin konuların AYİM Yüksek Disiplin Kurulunca incelenip karara bağlandığı görülmektedir. Diğer yandan sınıf subayı üyelerinin en fazla dört yıl görev yapmaları, disiplin konularında yukarıda bahsedilen Disiplin Kuruluna tabi kılınmaları, görevleri süresince idari veya askerî yetkililerce herhangi bir değerlendirmeye tabi tutulmamaları bu subayların idareye karşı bağımsızlıklarını güçlendirmiştir (Yaşasın Aslan, B. No: 2013/1134, 16/5/2013, §§ 29, 30).

29. Anayasa’nın 157. maddesinde AYİM’in -askerî olmayan makamlarca tesis edilmiş olsa bile- asker kişileri ilgilendiren ve askerî hizmete ilişkin idari işlem ile eylemlerden doğan uyuşmazlıkların ilk ve son derece mahkemesi olarak yargı denetimini yapacağı belirtilmiştir. 4/7/1972 tarihli ve 1602 sayılı mülga Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kanunu’nun 20. maddesinde ise asker kişinin TSK"de görevli bulunan veya hizmetten ayrılmış olan subay, askerî memur, astsubay, askerî öğrenci, uzman jandarma, uzman erbaş, sözleşmeli erbaş, er, erbaş ve erler ile sivil memurlar olduğu kural altına alınmıştır.

30. 1602 sayılı mülga Kanun’un 21. maddesi uyarınca AYİM, söz konusu kişileri ilgilendiren ve askerî hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden dolayı menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılacak iptal ve tam yargı davalarını çözmek ve karara bağlamakla görevlendirilmiştir.

31. Başvurucular AYİM"deki askerî hâkim olmayan üyelerin kararda belirleyici olduğunu ileri sürmekte ise de AYİM’in bağımsız ve tarafsız bir mahkeme niteliğinde olduğu, Anayasa’da yüksek mahkemeler arasında sayıldığı, yasa ile kurulduğu, yargılamaya ilişkin usul kurallarının açık ve öngörülebilir nitelikte olduğu, bu kuralların 6/1/1982 tarihli ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu"nda yer alan düzenlemeler ile benzerlik taşıdığı, 2577 sayılı Kanun’a göre dava açanlara kıyasla 1602 sayılı mülga Kanun"a göre dava açanlara farklı ve belirgin bir yük getirilmediği, 1602 sayılı mülga Kanun’da yer alan kuralların demokratik bir toplumda olması gereken güven duygusuna zarar vermediği sonucuna varılmıştır (Ahmet Seheryıldızı, B. No: 2013/2320, 3/2/2016, § 37).

32. Son olarak başvurucular Mahkeme üyelerinin bir kısmının FETÖ/PDY soruşturmaları kapsamında açığa alındığını ileri sürmüş ise de bu durumun kendi davalarına nasıl etki ettiği hususunda yeterli açıklamada bulunmamıştır.

33. Açıklanan gerekçelerle başvurunun bu kısmının açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

B. Hakkaniyete Uygun Yargılanma Hakkının İhlal Edildiğine İlişkin İddia

1. Başvurucuların İddiaları ve Bakanlık Görüşü

34. Başvurucular, askerî öğrenciliğe engel teşkil edecek bir rahatsızlıklarının olup olmadığını tespit etmenin idarenin sorumluluğunda olduğunu, idarenin askerî liseye başlamadan önce ve dört yıllık askerî öğrencilik sürecince yaptığı sağlık kontrollerinde herhangi bir rahatsızlık tespit edemediğini ancak askerî liseyi bitirdiklerinde böyle bir tespitin yapılabildiğini, bu durumun da idarenin hizmet kusurunu ortaya çıkardığını ifade etmişlerdir. Askerî lise son sınıf ikinci döneminde ve harp okuluna girişten önce yapılan 5/2/2013 tarihli Yönetmelik"teki değişikliklerin o tarihte askerî öğrenci statüsünde olanlara uygulanmasının hukuk devleti ve hukuki güvenlik ilkesi ile bağdaşmadığını belirtmişlerdir.

35. AYİM kararında üniversite sınavına girmelerinin engellendiğine ilişkin iddiaların somut dayanağının bulunmadığı belirtilmiş ise de 2005 yılından önce askerî liseleri bitiren öğrencilere üniversite sınavlarına girme hakkı verilirken 2005 ve sonraki yıllarda -2013 yılı da dâhil olmak üzere- askerî liseyi bitiren hiçbir öğrenciye üniversite sınavlarına giriş hakkının ilgili komutanlıkları tarafından verilmediğini, sadece okulda %10 başarı sıralamasına girenlere böyle bir hak tanındığını başvurucular ileri sürmüşlerdir. Ayrıca sağlık muayeneleri neticesinde askerî okulla ilişiklerinin kesildiği dönemde üniversite sınavı başvurularının süresinin geçmiş olduğunu da vurgulamışlardır.

36. Davaya ve karar düzeltme istemine karar veren AYİM İkinci Dairesinde beş hâkim subay ve iki kurmay subay bulunduğunu, daire başkanı dışındaki dört hâkim subayın davanın kabulü yönünde oy kullandığını, biri başkan iki kurmay subayın da davaları reddettiğini, bu durumun daha önce verilen kararlarla sabit olduğunu, belirtilen üyelerin heyette toplanma şekline göre kararlar çıktığını, bu hususun da adalete olan güveni zedelediğini iddia etmişlerdir. AYİM"in benzer birçok davada tazminat verdiğini ancak üye toplanış şekline göre açtıkları davalarda tazminata hükmedilmediğini ileri sürerek adil yargılanma haklarının ihlal edildiğini iddia etmişlerdir.

37. Bakanlık görüşünde; askerî öğrencilik ile ilişik kesilmesine ilişkin işlem nedeniyle oluşan zararlar yönünden Anayasa Mahkemesinin Çağatay Postacı (B. No: 2015/1864, 22/3/2018) kararına atıfla kabul edilemezlik kararı verilebileceği ifade edilmiştir.

38. Başvurucular, Bakanlığın tazminat taleplerine yönelik görüşüne katılmadıklarını bildirmişlerdir.

2. Değerlendirme

39. Anayasa’nın 148. maddesinin dördüncü fıkrasında kanun yolunda gözetilmesi gereken hususlara ilişkin şikâyetlerin bireysel başvuruda incelenemeyeceği belirtilmiştir. Bu kapsamda ilke olarak mahkemeler önünde dava konusu yapılmış maddi olay ve olguların kanıtlanması, delillerin değerlendirilmesi, hukuk kurallarının yorumlanması ve uygulanması ile uyuşmazlıkla ilgili varılan sonucun adil olup olmaması bireysel başvuru konusu olamaz. Ancak bireysel başvuru kapsamındaki hak ve özgürlüklere müdahale teşkil eden bariz takdir hatası veya açık bir keyfîlik içeren tespit ve sonuçlar bu kapsamda değildir (Ahmet Sağlam, B. No: 2013/3351, 18/9/2013, § 42).

40. Adil yargılanma hakkı bireylere dava sonucunda verilen kararın değil yargılama sürecinin ve usulünün adil olup olmadığını denetletme imkânı verir. Bu nedenle bireysel başvuruda adil yargılanmaya ilişkin şikâyetlerin incelenebilmesi için başvurucunun yargılama sürecinde haklarına saygı gösterilmediğine; bu çerçevede yargılama sürecinde karşı tarafın sunduğu deliller ve görüşler hakkında bilgi sahibi olamadığı veya bunlara etkili bir şekilde itiraz etme fırsatı bulamadığı, kendi delillerini ve iddialarını sunamadığı ya da uyuşmazlığın çözüme kavuşturulmasıyla ilgili iddialarının derece mahkemesi tarafından dinlenmediği veya kararın gerekçesiz olduğu gibi mahkeme kararının oluşumuna sebep olan unsurlardan değerlendirmeye alınmamış eksiklik, ihmal ya da açık keyfîliğe ilişkin bir bilgi ya da belge sunmuş olması gerekir (Naci Karakoç, B. No: 2013/2767, 2/10/2013, § 22).

41. Somut olaylara ilişkin başvurucuların iddiaları değerlendirilerek derece mahkemesince karar verilmiştir. Karar gerekçesinde (bkz. § 15) AYİM, ilgili mevzuat çerçevesinde değerlendirme yaparak askerî öğrenci statüsüne giriş ve statünün devamı için gerekli şartların bulunmaması veya bu şartların kaybedilmesi hâlinde statüye son verileceğinin ilgili Yönetmelik ve askerî öğrenciliğe giriş yüklenme senedinde belirtildiğini ifade ederek tazminat taleplerinin reddine karar vermiştir. Anılan kararlar, karar düzeltme aşamasından da geçerek kesinleşmiştir.

42. Başvurucular tarafından ileri sürülen iddialar, derece mahkemesince delillerin değerlendirilmesi ve hukuk kurallarının yorumlanmasına ilişkin olup mahkeme kararında bariz takdir hatası veya açık bir keyfîlik oluşturan bir durumun da bulunmadığı dikkate alındığında ihlal iddialarının kanun yolu şikâyeti niteliğinde olduğu anlaşılmaktadır.

43. Açıklanan gerekçelerle başvurunun bu kısmının da diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

VI. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. 1. Bağımsız ve tarafsız mahkemede yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

2. Hakkaniyete uygun yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. Yargılama giderlerinin başvurucular üzerinde BIRAKILMASINA 3/4/2019 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.

 

	A	B	C	D	E	F
Sıra	Başvuru Numarası	Başvurucu ve T.C. Kimlik No	AYİM Karar Tarihi	AYİM Esas ve Karar Sayıları	Karar Düzeltme Yolu Karar Tarihi	Bireysel Başvuru Tarihi
1	2014/12203	Fatih YILMAZ	12/2/2014	E. 2013/1375 K. 2014/173	11/6/2014	24/7/2014
2	2014/12204	Yusuf Attila YİĞİT	29/1/2014	E. 2014/60 K. 2014/148	11/6/2014	24/7/2014
3	2014/12205	Ahmet GÖL	12/2/2014	E. 2013/1244 K. 2014/175	11/6/2014	24/7/2014
4	2014/13413	Mehmet DURUR	29/1/2014	E. 2014/36 K. 2014/149	25/6/2014	18/8/2014
5	2014/13416	Ali MENTEŞ	5/3/2014	E. 2013/1249 K. 2014/300	9/7/2014	18/8/2014
6	2014/13702	Aziz KOCAVELİ	19/2/2014	E. 2014/306 K. 2014/208	9/7/2014	22/8/2014
7	2014/16353	Emre TÜRKASLAN	19/2/2014	E. 2014/305 K. 2014/210	16/7/2014	16/10/2014
8	2014/16356	Ramazan YÜKSEL	19/2/2014	E. 2013/1916 K. 2014/207	16/7/2014	16/10/2014
9	2014/17075	Ömer ORUÇ	16/4/2014	E. 2013/1644 K. 2014/552	10/9/2014	30/10/2014
10	2014/17492	Emrecan ODABAŞ	5/2/2014	E. 2013/1334 K. 2014139	7/5/2014	7/11/2014
11	2014/17494	Enes ÇAYIRPUNAR	19/2/2014	E. 2013/1899 K. 2014/213	10/9/2014	7/11/2014
12	201417495	Mustafa DİKER	5/3/2014	E. 2013/1325 K. 2014/304	10/9/2014	7/11/2014
13	2014/17497	Canberk ÇETİN	5/3/2014	E. 2013/1324 K. 2014/303	10/9/2014	7/11/2014
14	2014/17498	Mehmet BOZKURT	12/3/2014	E. 2013/1236 K. 2014/349	10/9/2014	7/11/2014
15	2014/19957	Cemal BOZKURT	14/5/2014	E. 2013/1635 K. 2014/705	5/11/2014	23/12/2014