I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru, yargılamanın uzun sürmesi ve alacağın bir kısmının reddine karar verilmesinin doğru olmaması nedenleriyle adil yargılanma hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru 2/4/2015 tarihinde yapılmıştır.

3. Başvuru, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.

4. Komisyonca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

III. OLAY VE OLGULAR

5. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle olaylar özetle şöyledir:

6. Başvurucunun eşi çalıştığı maden ocağında meydana gelen iş kazası neticesinde 27/9/2008 tarihinde vefat etmiştir. Başvurucu, kendisi adına asaleten ve çocukları adına velayeten maddi ve manevi tazminat talebiyle 19/2/2009 tarihinde işveren şirket aleyhine dava açmıştır.

7. Mahkemece ölümün meydana gelmesindeki kusur durumu ve bu kusur durumu uyarınca başvurucu ve çocuklarının uğramış olduğu maddi zarar belirlenmesi amacıyla bilirkişi incelemesi yaptırılmıştır. Başvurucu, maddi zarara ilişkin bilirkişi raporunun dosyaya ibrazından sonra 10/10/2011 tarihli dilekçe ile talebini kendisi ve çocukları için toplam 79.464,43 TL olarak ıslah etmiştir.

8. Mahkeme 30/11/2011 tarihli karar ile bilirkişi raporunda belirtilen miktardan başvurucu ve çocuklarına Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı (SGK) tarafından bağlanan gelirin peşin sermaye değerini mahsup ederek toplam 73.994, 08 TL maddi ve 34.000 TL manevi tazminat ödenmesine karar vermiştir.

9. Hüküm davalı şirket vekili tarafından temyiz edilmiştir. Yargıtay 21. Hukuk Dairesi, 10/12/2012 tarihinde tefhim edilen kısa kararın hükmün içermesi gereken unsurları taşımaması nedeniyle ilk derece mahkemesi kararını bozmuştur.

10. Mahkeme bozmaya uymuş ve yapmış olduğu yargılama sonucunda verdiği 24/5/2013 tarihli kararla önceki kararın aksine SGK tarafından bağlanan gelirin peşin sermaye değerini düşmeden toplam 79.464,43 TL maddi tazminata ve 34.000 TL manevi tazminata karar vermiştir.

11. Bu hüküm de davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Yargıtay 21. Hukuk Dairesi (Daire), ilk hükmün başvurucu tarafından temyiz edilmemesi nedeniyle davalı lehine usuli müktesep hak oluştuğu ve buna göre ilk hükümde belirtilen maddi tazminattan fazlasına karar verilemeyeceği gerekçesiyle hükmü bozmuştur.

12. Mahkeme 21/10/2013 tarihli bozmaya direnmiş, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu (YHGK) direnme kararını bozmuştur. Mahkeme 21/5/2014 tarihli oturumda bir kez daha toplam 79.464,43 TL maddi tazminata karar vermişse de bu hüküm de Daire tarafından bozulmuştur.

13. Mahkeme 19/11/2014 tarihli son kararı ile bozma ilamı doğrultusunda 73.994,08 TL maddi ve 34.000 TL manevi tazminat ödenmesine karar vermiştir. Anılan hüküm Dairenin denetiminden geçerek 23/2/2015 tarihinde kesinleşmiştir.

14. Nihai karar 13/3/2015 tarihinde tebliğ edilmiş, başvurucu 2/4/2015 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

IV. İNCELEME VE GEREKÇE

15. Mahkemenin 21/3/2019 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Makul Sürede Yargılanma Hakkının İhlal Edildiğine İlişkin İddia

1. Başvurucuların İddiaları

16. Başvurucu, yargılamanın uzun sürmesi nedeniyle makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüşlerdir.

2. Değerlendirme

17. Ferat Yüksel (B. No: 2014/13828, 12/9/2018) kararında Anayasa Mahkemesi; yargılamaların makul sürede sonuçlandırılmadığı ya da yargı kararlarının geç veya eksik icra edildiği ya da hiç icra edilmediği iddiasıyla 31/7/2018 tarihinden önce gerçekleştirilen bireysel başvurulara ilişkin olarak Adalet Bakanlığı İnsan Hakları Tazminat Komisyonu Başkanlığına (Tazminat Komisyonu) başvuru imkânının getirilmesine ilişkin yolu ulaşılabilir olma, başarı şansı sunma ve yeterli giderim sağlama kapasitesinin bulunup bulunmadığı yönlerinden inceleyerek bu yolun etkililiğini tartışmıştır.

18. Ferat Yüksel kararında özetle anılan başvuru yolunun kişileri mali külfet altına sokmaması ve başvuruda kolaylık sağlaması nedenleriyle ulaşılabilir olduğu, düzenleniş şekli itibarıyla ihlal iddialarına makul bir başarı şansı sunma kapasitesinden mahrum olmadığı vetazminat ödenmesine imkân tanıması ve/veya bu mümkün olmadığında başka türlü telafi olanakları sunması nedenleriyle potansiyel olarak yeterli giderim sağlama imkânına sahip olduğu hususunda değerlendirmelerde bulunulmuştur (Ferat Yüksel, §§ 27-34). Bu gerekçeler doğrultusunda Anayasa Mahkemesi, ilk bakışta ulaşılabilir olan ve ihlal iddialarıyla ilgilibaşarı şansı sunma ve yeterli giderim sağlama kapasitesi olduğu görülen Tazminat Komisyonuna başvuru yolu tüketilmeden yapılan başvurunun incelenmesinin bireysel başvurunun ikincil niteliği ile bağdaşmayacağı sonucuna vararak başvuru yollarının tüketilmemiş olması nedeniyle kabul edilemezlik kararı vermiştir (Ferat Yüksel, §§ 35, 36).

19. Mevcut başvurunun bu kısmı yönünden söz konusu karardan ayrılmayı gerektiren bir durum bulunmamaktadır.

20. Açıklanan gerekçelerle başvurunun bu kısmının başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

B. Diğer İhlal İddiaları

21. Başvurucu 30/11/2011 tarihli ilk kararın tefhimle öğrenildiği şeklindeki kabulün doğru olmadığını ve davalı tarafın temyiz dilekçesinin kendisine tebliğ edilmemesi nedeniyle katılma yoluyla temyiz hakkını da kullanamadığından aleyhine bir usuli müktesep haktan bahsedilemeyeceğini ileri sürmüştür.

22. Bireysel başvuru yolunun ikincil niteliği gereği Anayasa Mahkemesine başvuruda bulunabilmek için öncelikle olağan kanun yollarının tüketilmesi zorunludur. Başvurucunun, bireysel başvuru konusu şikâyetini öncelikle ve süresinde yetkili idari ve yargısal mercilere usulüne uygun olarak iletmesi, bu konuda sahip olduğu bilgi ve delilleri zamanında bu makamlara sunması ve bu süreçte dava ve başvurusunu takip etmek için gerekli özeni göstermiş olması gerekir (İsmail Buğra İşlek, B. No: 2013/1177, 26/3/2013, § 17).

23. Somut olayda başvurucunun bu yöndeki itirazlarını temyiz aşamasında ileri sürmediği saptanmıştır. Bu durumda başvurucunun başvuru yollarını usulüne uygun olarak tüketerek bireysel başvuruda bulunduğunu söylemek mümkün değildir.

24. Açıklanan gerekçelerle başvurunun diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

V. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. 1. Makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

2. Adil yargılanma hakkına yönelik diğer ihlal iddialarının başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde BIRAKILMASINA 21/3/2019 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.