Danıştay 7. Daire 2016/8015 Esas 2021/1136 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/8015
Karar No : 2021/1136

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı adına
… Gümrük Müdürlüğü …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Mirasçıları
1- …
2-…
3-…
4- …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : ... Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı adına tescilli … tarih ve … sayılı serbest dolaşıma giriş beyannamesi muhteviyatı "taze muz" cinsi eşyaya ilişkin olarak, referans kıymet uygulaması nedeniyle ihtirazi kayıtla beyan edilen vergilerin ihtirazi kayda konu kısmına vaki itirazın reddine dair işlemin iptali ile fazladan ödenen tutarların yasal faiziyle iadesine hükmedilmesi istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Gümrük vergisi mükellefleri bakımından kural koyucu nitelikteki idari metinlerin tüzük, kararname ve yönetmelikle sınırlandırıldığı, gümrük idaresinin bunlar dışında kalan idari işlemlerle kural koymasının mümkün bulunmadığı, davacının ithalini gerçekleştirdiği taze muz cinsi eşyanın gümrük kıymetine esas alınacak kıymetinin belirlenmesine yönelik bildirilen referans kıymet bedelinin Gümrük Kanunu uyarınca tesis edilen bir işlem olmadığı ve idarenin gümrük tarifesinde değişiklik yapma yetkisinin bulunmadığı, haksız tahsil edilen tutarın faiziyle iade edilmesi gerektiği gerekçesiyle, dava konusu işlemin iptali ile fazladan ödenen tutarın tahsil tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte iadesine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından kendi beyanıyla tahakkuk eden vergilere karşı itiraz yoluna gidebilmesi için beyannamenin tescil edildiği tarihte ya beyanname üzerine ihtirazi kayda ilişkin şerh konulması ya da aynı gün içerisinde buna ilişkin dilekçe verilmesi gerektiği, davacının ihtirazi kayda ilişkin dilekçesinin sonradan posta yoluyla idareye gönderildiği, anılan dilekçenin postaya verildiği tarihin değil, idarenin uhdesine girdiği tarihin dikkate alınması gerektiği, bu durumda süresinden sonra verilen dilekçe ile ihtirazi kayıt konulması ve ödenen vergilerin iadesinin mümkün olmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan kararın onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı adına tescilli … tarih ve … sayılı serbest dolaşıma giriş beyannamesi ile ithal edilen muz cinsi eşyanın kıymetinin Gümrükler Genel Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı yazısında belirtilen referans fiyatlara göre ihtirazi kayıtla beyan edilmesi üzerine tahakkuk ettirilerek ödenen gümrük ve katma değer vergilerinin, eşyaya ait faturada gösterilen kıymete göre hesaplanan tutardan fazlasının geri verilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine dair karara vaki itirazın reddine ilişkin işleme karşı açılan davada işlemin iptali ile fazladan ödenen tutarın tahsil tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte iadesi yolundaki mahkeme kararı temyiz edilmiştir.
İLGİLİ MEVZUAT :
4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 211. maddesinde, kanunen ödenmemeleri gerektiği halde ödenmiş olduğu belirlenen gümrük vergilerinin geri verileceği, kanunen tahakkuk ettirilmemeleri gerektiği halde tahakkuk ettirilen gümrük vergilerinin kaldırılacağı hükmüne yer verilmiştir. Öte yandan; yürürlükten kaldırılan 1615 sayılı Gümrük Kanunu'nun 87. maddesi ile ilgili olarak, Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulunun 02/07/1966 tarih ve E:1965/13, K:1966/6 sayılı kararında; aykırı içtihatlar, tahsil olunan gümrük vergilerinin anılan madde uyarınca geri verilebilmesinin, yanlışlıkla veya fuzulen tahsil olunduklarının açıkça anlaşılması koşuluyla olanaklı bulunduğu yolunda birleştirilmiştir. Bu bakımdan, 4458 sayılı Kanun'un benzer hükümler taşıyan 211. maddesinin uygulanmasında da iadesi istenen gümrük vergilerinin kanunen ödenmelerinin veya tahakkuk ettirilmelerinin gerekmediğinin açıkça; yani, herhangi bir inceleme, araştırma ve yoruma gerek olmaksızın anlaşılabilir olması koşulu aranmalıdır.
4458 sayılı Kanun'un 24. maddesinde, ithal eşyasının kıymetinin, eşyanın satış bedeli olduğu; satış bedelinin, Türkiye'ye ihraç amacıyla yapılan satışta 27 ve 28. maddelere göre gerekli düzeltmelerin de yapıldığı, fiilen ödenen veya ödenecek fiyat olduğu; 25. maddesinin 1. fıkrasında, 24. madde hükümlerine göre belirlenemeyen gümrük kıymetinin, bu maddenin 2. fıkrasının (a), (b), (c) ve (d) bendlerinin sıra halinde uygulanmasıyla belirleneceği; eşyanın gümrük kıymetinin bir üst bent hükümlerine göre belirlenebildiği sürece bir alt bent hükümlerinin uygulanmayacağı hükümlerine yer verilmiş; 26. maddesinde ise, 24 ve 25. madde hükümlerine göre belirlenemeyen ithal eşyasının gümrük kıymetinin, Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşmasının VII. Maddesinin Uygulanmasına Dair Anlaşmanın, Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşmasının (GATT) VII. maddesinin ve bu bölüm hükümlerinin prensip ve genel hükümlerine uygun yöntemlerle ve Türkiye'de mevcut veriler esas alınarak belirleneceği öngörülmüş; GATT'ın VII. Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Anlaşmanın 17. maddesinde de, bu Anlaşmada yer alan hiçbir hükmün, gümrük idaresinin, gümrük kıymetinin belirlenmesi ile ilgili olarak ibraz edilen tutanak, belge veya beyannamenin gerçeklik veya doğruluğunu araştırma hakkını sınırlamayacağı ve bu hakkı tartışma konusu haline getirecek şekilde yorumlanamayacağı hükme bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Yukarıda yer alan hükümlerin birlikte değerlendirilmesinden, ithal edilen eşyanın gümrük kıymeti, eşyanın satış bedeli olduğundan, gümrük vergilerinin hesaplanmasında satış bedelinin esas alınması; satış bedelinin esas alınması için gerekli koşulların mevcut olmadığının tespit edilmesi halinde de sırasıyla diğer yöntemlere başvurulması gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır. Öte yandan; davalı İdarece belirlenen referans fiyatların eşyanın gümrük kıymetinin tespitinde esas alınamayacağı, Dairemizin öteden beri istikrarlı biçimde uygulana gelen içtihadıdır.
Olayda, iade istemine konu gümrük ve katma değer vergilerinin Gümrükler Genel Müdürlüğünün yazısında belirtilen referans fiyatlara göre tahsil edildiği tartışmasız olup, anılan yazıya dayanılarak eşyanın gümrük vergisine esas kıymetinin belirlenmesinde, dolayısıyla vergi tahakkuk ve tahsilinde hukuka uyarlık bulunmadığından; ortada, kanunen ödenmemesi gereken bir verginin varlığı açıktır. Bu bakımdan; davacıdan tahsil edilen vergilerin, eşyaya ait faturada gösterilen kıymete göre hesaplanan tutardan fazlasının iade edilmemesi, yukarıda açıklanan hukuki duruma aykırı olduğundan dava konusu işlemin iptali yolundaki mahkeme kararında sonucu itibarıyla isabetsizlik görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. ... Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına yönelik TEMYİZ İSTEMİNİN REDDİNE,
2. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
3. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 18/02/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.