Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2020/3170 Esas 2021/320 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/3170
Karar No : 2021/320

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Madencilik Sanayi Nakliyat ve Pazarlama Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALILAR) : 1- … Bakanlığı
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …
2- … Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : Danıştay Sekizinci Dairesinin 09/07/2020 tarih ve E:2019/9310, K:2020/3300 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü Anadolu İzin ve İrtifak Şube Müdürlüğünün 20/09/2019 tarih ve E.1890908 sayılı davacının başvurusunun reddi kararı ile bu işlemin dayanağı Orman Genel Müdürlüğünün 02/08/2018 tarih ve 1622026 sayılı emir yazısının 9. maddesi ve 18/04/2014 tarih ve 28976 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Orman Kanununun 16. Maddesinin Uygulama Yönetmeliği'nin 8. maddesinin 6. fıkrasının (c) bendinin son cümlesinin iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Sekizinci Dairesinin 09/07/2020 tarih ve E:2019/9310, K:2020/3300 sayılı kararıyla;
06/07/2018 tarih ve 30470 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelik ile 6831 sayılı Orman Kanunun 16. maddesinin Uygulama Yönetmeliği'nin 8. maddesinin 6. fıkrasının (c) bendinin son cümlesinin "İşletme izinleri 7061 sayılı Kanunun yayımlandığı tarihten önce düzenlenmiş olan bu kapsamdaki ruhsatlardan, 7061 sayılı Kanunun yayımlandığı tarih itibariyle on yıldan arta kalan süresi boyunca 6831 sayılı Kanuna göre alınan arazi izin bedelinin %50’si alınır." olarak düzenlendiği ve bu doğrultuda Orman Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan 02/08/2018 tarih ve 1622026 sayılı emir yazısının ilan edilerek yürürlüğe girdiği;
Davacı şirketin, dava konusu ettiği Yönetmeliğin ve emir yazısının iptali istemiyle yayım tarihini izleyen günden itibaren 2577 sayılı Kanun'un 7.maddesinin 1. fıkrası uyarınca altmış gün içinde dava açma yoluna gitmediği; İstanbul Orman Bölge Genel Müdürlüğüne yönetmelik değişikliğinin açıklanması amacıyla düzenlenen genelgenin hukuka aykırı olduğunu ve kanun ve yönetmeliğin uygulamasını daralttığını ileri sürerek, söz konusu durumun düzeltilmesi talebiyle 13/09/2019 tarihinde yaptığı başvurunun 20/09/2019 tarihinde reddi üzerine, 15/11/2019 tarihinde bakılan davayı açtığı;
Davacı şirketin davalı idareye yaptığı bu başvuru, Genelge'nin düzeltilmesi/değiştirilmesi istemiyle yapılmış bir başvuru olduğundan, bu başvurunun Orman Genel Müdürlüğünce reddedilmesine ilişkin işlemin, bir uygulama işlemi olarak kabul edilmesine olanak bulunmadığı;
Bu durumda, dava konusu Yönetmelik değişikliğinin 06/07/2018 tarihinden ve emir yazının ise 02/08/2018 tarihinde yayımlanmasından itibaren 60 gün içinde dava açılması gerekirken, davacı şirketin sözü edilen Genelge'nin hukuka aykırı olduğundan bahisle değiştirilmesi için davalı idareye yaptığı başvurunun dava açma süresini canlandırmayacağı ve bu başvurunun reddi üzerine 15/11/2019 tarihinde açılan davanın süre aşımı nedeniyle esasının incelenme olanağı bulunmadığı gerekçesiyle,
davanın süre aşımı nedeniyle reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü Anadolu İzin ve İrtifak Şube Müdürlüğü işleminin uygulama işlemi niteliğinde bulunduğu ve bu işlem ile dayanağı düzenleyici işlemlere karşı 60 günlük süre içinde açılan davada süre aşımı bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI : Davalı idareler tarafından, Danıştay Sekizinci Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'UN DÜŞÜNCESİ : Davacı şirketin, Orman Genel Müdürlüğü emir yazısının Kanun ve Yönetmeliğin önüne geçerek uygulamaları daralttığı, 30 yıldır içinde bulundukları madencilik faaliyetlerinde orman ödemelerinin tamamını öderken, yeni kurulan madencilik firmalarının %50 eksik ödeme yaptıkları ve bu durumun haksız rekabete neden olduğu, şirketlerinin haksızlığa maruz kaldığı, bu durumun düzeltilmesi gerektiği yolundaki 13/09/2019 tarihli başvurusu üzerine davacı hakkında tesis edilen İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü Anadolu İzin ve İrtifak Şube Müdürlüğünün 20/09/2019 tarih ve E.1890908 sayılı işleminin uygulama işlemi olarak kabulü gerekmekte olup, bu işlemin bildirimi üzerine genel dava açma süresi olan 60 günlük süre içinde açılan davanın süresinde olduğu sonucuna varıldığından, davacının temyiz isteminin kabulü ile Daire kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden davacının yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
05/12/2017 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 7061 sayılı Kanun'un 47. maddesi ile Maden Kanunu'nun "Maden teşvik tedbirleri" başlıklı 9. maddesine 6. fıkra olarak "(Ek fıkra: 28/11/2017-7061/47 md.) Bu maddenin dördüncü ve beşinci fıkraları kapsamı dışındaki sahalardan işletme izni düzenlendiği tarihten başlamak üzere ilk on yıl süreyle 6831 sayılı Kanuna göre alınan arazi izin bedelinin %50’si alınır." hükmü eklenmiş, 06/07/2018 tarih ve 30470 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelik ile 6831 sayılı Orman Kanunun 16. maddesinin Uygulama Yönetmeliği'nin 8. maddesinin 6. fıkrasının (c) bendinin son cümlesi "İşletme izinleri 7061 sayılı Kanunun yayımlandığı tarihten önce düzenlenmiş olan bu kapsamdaki ruhsatlardan, 7061 sayılı Kanunun yayımlandığı tarih itibariyle on yıldan arta kalan süresi boyunca 6831 sayılı Kanuna göre alınan arazi izin bedelinin %50’si alınır." olarak düzenlenmiş ve Yönetmelik değişikliği ile ilgili olarak uygulamada karşılaşılabilecek tereddütleri gidermek amacıyla Orman Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan 02/08/2018 tarih ve 1622026 sayılı yazı ile ruhsattaki ilk işletme izninin dikkate alınacağı ve bu kapsamda ilk işletme izin belgesi tarihi 05/12/2007 tarihinden önce olan ruhsat sahalarında indirim uygulanmayacağı hususu belirtilerek, anılan yazı, gereği için 28 Orman Bölge Müdürlüğüne gönderilmiştir.
Davacı şirketin, Orman Genel Müdürlüğü Genelgesi'nin, Kanun ve Yönetmeliğin önüne geçerek uygulamaları daralttığı, 30 yıldır içinde bulundukları madencilik faaliyetlerinde orman ödemelerinin tamamını öderken, yeni kurulan madencilik firmalarının %50 eksik ödeme yaptıkları ve bu durumun haksız rekabete neden olduğu, şirketlerinin haksızlığa maruz kaldığı, bu durumun düzeltilmesi gerektiği yolundaki 13/09/2019 tarihli başvurusunun, İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü Anadolu İzin ve İrtifak Şube Müdürlüğünün 20/09/2019 tarihli yazısı ile reddi üzerine, bu işlem ile dayanağı Orman Genel Müdürlüğünün 02/08/2018 tarih ve 1622026 sayılı emir yazısının 9. maddesi ve 18/04/2014 tarih ve 28976 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Orman Kanununun 16. Maddesinin Uygulama Yönetmeliği'nin 8. maddesinin 6. fıkrasının (c) bendinin son cümlesinin iptali istemiyle temyizen incelenen dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "Dava açma süresi" başlıklı 7. maddesinin 1. fıkrasında, "Dava açma süresi, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştayda ve idare mahkemelerinde altmış ve vergi mahkemelerinde otuz gündür." hükmü; 4. fıkrasında, "İlanı gereken düzenleyici işlemlerde dava süresi, ilan tarihini izleyen günden itibaren başlar..." hükmü;
"Sürelerle ilgili genel esaslar" başlıklı 8. maddesinin 1. fıkrasında, "Süreler, tebliğ, yayın veya ilan tarihini izleyen günden itibaren işlemeye başlar." hükmü;
"Üst makamlara başvurma" başlıklı 11. maddesinde ise, "1. İlgililer tarafından idari dava açılmadan önce, idari işlemin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılması üst makamdan, üst makam yoksa işlemi yapmış olan makamdan, idari dava açma süresi içinde istenebilir. Bu başvurma, işlemeye başlamış olan idari dava açma süresini durdurur.
2. Altmış gün içinde bir cevap verilmezse istek reddedilmiş sayılır.
3. İsteğin reddedilmesi veya reddedilmiş sayılması halinde dava açma süresi yeniden işlemeye başlar ve başvurma tarihine kadar geçmiş süre de hesaba katılır." hükmü yer almaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Düzenleyici işlemlere karşı ilan tarihini izleyen günden itibaren altmış gün içinde dava açılabilir. İlanı gerekmeyen düzenleyici işlemlere karşı açılacak davalar için altmış günlük sürenin ise, düzenleyici işlemin öğrenildiği tarihi izleyen günden itibaren başlaması gerektiği bilimsel görüşlerde ve yargısal kararlarda kabul edilmektedir.
Uyuşmazlık konusu olayda, davacı şirketin davalı idareye yaptığı başvuru, Orman Genel Müdürlüğü yazısının/işleminin düzeltilmesi, değiştirilmesi istemiyle yapılmış bir başvuru olup, bu başvurunun Orman Genel Müdürlüğünce "emir yazısının Kanun ve Yönetmelik'le uyumlu olduğu ve dilekçe konusunda yapılacak bir işlem bulunmadığı" gerekçesiyle reddedilmesine ilişkin işlemin, bir uygulama işlemi kabul edilmesine olanak bulunmamaktır.
06/07/2018 tarih ve 30470 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 6831 sayılı Orman Kanunun 16. Maddesinin Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile ilgili olarak uygulamada karşılaşılabilecek tereddütleri gidermek amacıyla Orman Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan ve 28 Orman Bölge Müdürlüğüne gereği için gönderilen 02/08/2018 tarih ve 1622026 sayılı yazının ilanı gerekmeyen bir işlem olduğu dikkate alındığında, işlemin öğrenildiği tarihin tespiti gerekmektedir.
Dairece yapılan ara kararına davalı idarelerce verilen yanıtta, 2019 yılı arazi izin bedelinin 2018 yılı arazi izin bedelinin yeniden değerleme oranında artırılarak hesaplandığı ve davacı tarafından 10/06/2019 tarihinde hesaplanan bu bedelin ödendiği görülmektedir. Yapılan tahsilatın arazi izin bedelinin %50'si değil tamamına yönelik olduğu dikkate alındığında, davacının en geç ödeme tarihi olan 10/06/2019 tarihinde, 02/08/2018 tarih ve 1622026 sayılı yazıdan haberdar olduğu sonucuna varılmaktadır.
Bu durumda, dava konusu Yönetmelik değişikliğinin 06/07/2018 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlandığı ve emir yazısının da 10/06/2019 tarihinde davacı tarafından öğrenildiği dikkate alındığında, bu tarihlerden itibaren 60 günlük dava açma süresinin geçmesinden sonra, davacı şirketin sözü edilen emir yazısının hukuka aykırı olduğundan bahisle değiştirilmesi/düzeltilmesi istemiyle, davalı idareye 13/09/2019 tarihinde yaptığı başvurunun dava açma süresini canlandırmayacağı açık olup, bu başvurunun reddi üzerine 15/11/2019 tarihinde açılan davada süre aşımı bulunduğu sonucuna varıldığından, Daire kararında sonucu itibarıyla hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Davacının temyiz isteminin reddine,
2.Davanın süre aşımı nedeniyle reddine ilişkin Danıştay Sekizinci Dairesinin temyize konu 09/07/2020 tarih ve E:2019/9310, K:2020/3300 sayılı kararının, yukarıda belirtilen gerekçeyle ONANMASINA,
3.Kullanılmayan … TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
4.Kesin olarak, 18/02/2021 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY
X-2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 7. maddesinin 1. fıkrasında, dava açma süresinin, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştayda ve idare mahkemelerinde altmış gün olduğu, aynı maddenin 4. fıkrasında, ilanı gereken düzenleyici işlemlerde dava süresinin, ilan tarihini izleyen günden itibaren başlayacağı, ancak bu işlemlerin uygulanması üzerine ilgililerin, düzenleyici işlem veya uygulanan işlem yahut her ikisi aleyhine birden dava açabilecekleri düzenlenmiştir.
Buna göre, ilan tarihini izleyen günden itibaren işlemeye başlayan dava açma süresi içerisinde idari davaya konu edilmeyen düzenleyici işlemlerin, bu tarihten sonra davaya konu edilebilmeleri için, ilgili hakkında uygulama işlemi yapılmış olması, bireysel işlemin ise birlikte dava konusu yapıldığı düzenleyici işlemin uygulanması niteliğinde bulunması gerekmektedir.
Bu itibarla, davacı şirketin, Orman Genel Müdürlüğü emir yazısının Kanun ve Yönetmeliğin önüne geçerek uygulamaları daralttığı, 30 yıldır içinde bulundukları madencilik faaliyetlerinde orman ödemelerinin tamamını öderken, yeni kurulan madencilik firmalarının %50 eksik ödeme yaptıkları ve bu durumun haksız rekabete neden olduğu, şirketlerinin haksızlığa maruz kaldığı, bu durumun düzeltilmesi gerektiği yolundaki 13/09/2019 tarihli başvurusu üzerine davacı hakkında tesis edilen İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü Anadolu İzin ve İrtifak Şube Müdürlüğünün 20/09/2019 tarih ve E.1890908 sayılı işleminin uygulama işlemi olarak kabulü gerekmekte olup, bu işlemin bildirimi üzerine genel dava açma süresi olan 60 günlük süre içinde açılan davanın süresinde olduğu sonucuna varılmaktadır.
Açıklanan nedenle, davanın süre aşımı nedeniyle reddine ilişkin Danıştay Sekizinci Dairesinin temyize konu 09/07/2020 tarih ve E:2019/9310, K:2020/3300 sayılı kararının bozulması gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.

XX-2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 7. maddesinin 1. fıkrasında, dava açma süresinin, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştayda ve idare mahkemelerinde altmış gün olduğu, aynı maddenin 4. fıkrasında, ilanı gereken düzenleyici işlemlerde dava süresinin, ilan tarihini izleyen günden itibaren başlayacağı düzenlenmiştir.
İlanı gerekmeyen düzenleyici işlemlere karşı açılacak davalar için altmış günlük sürenin ise, düzenleyici işlemin öğrenildiği tarihi izleyen günden itibaren başlaması gerektiği bilimsel görüşlerde ve yargısal kararlarda kabul edilmektedir.
Orman Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan ve 28 Orman Bölge Müdürlüğüne gereği için gönderilen 02/08/2018 tarih ve 1622026 sayılı yazının ilanı gerekmeyen bir işlem olduğu dikkate alındığında, işlemin öğrenildiği tarihin tespiti gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden; davacının 02/08/2018 tarihli yazıyı başvuru tarihinden önce öğrendiği yönünde herhangi bir tespit bulunmadığından, en geç başvuru tarihi olan 13/09/2019 tarihinde öğrendiğinin kabulü gerektiği, bu durumda da sözü edilen yazının hukuka aykırı olduğundan bahisle değiştirilmesi için davalı idareye yaptığı başvurunun İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü Anadolu İzin ve İrtifak Şube Müdürlüğünün 20/09/2019 tarih ve E.1890908 sayılı işlemi ile reddi üzerine 15/11/2019 tarihinde açılan davada süre aşımı bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.
Açıklanan nedenle, davanın süre aşımı nedeniyle reddine ilişkin Danıştay Sekizinci Dairesinin temyize konu 09/07/2020 tarih ve E:2019/9310, K:2020/3300 sayılı kararının bozulması gerektiği oyuyla, karara katılmıyorum.