BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesi 2021/1206 Esas 2021/1162 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
12. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2021/1206
KARAR NO: 2021/1162
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL ANADOLU 11. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 22/03/2021
NUMARASI: 2021/160 Esas-2021/251 Karar
DAVA: Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
İSTİNAF KARAR TARİHİ: 13/07/2021
İlk derece mahkemesince verilen davanın reddine dair kararın davacı asil tarafından istinaf edilmesi üzerine dosya kapsamı incelenip gereği görüşülüp düşünüldü;
DAVA: Davacı; ... Bankası Göztepe Şubesinde bulunan vadesiz hesabını 03/02/2020 tarihinde kapatma talebi ile şubeye başvurduğunu, tarafına hesabına bağlı çeklerden ... ve ... numaralı 2 çek yaprağı bankada olmadığından hesabının kapatılamayacağı bilgisinin verildiğini, söz konusu çeklerin çek defteri ile birlikte 1993 yılında kaybolduğunu belirterek, çeklerin kayıp nedeniyle iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI: Mahkemece; çek iptali davası açma hakkı hamile tanınmış olup keşidecinin dava açma hakkının bulunmadığı, boş çek yaprağının TTK'da hüküm altına alınan ve kıymetli bir evrak olan çekin zorunlu unsurlarını taşımadığı, bir senedin çek niteliğinde olabilmesi için anılan Kanun'da düzenlenen zorunlu unsurları bulundurması gerektiği, boş olan, bedeli yazılı olmayan, keşideci imzası bulunmayan bu sebeple de çek hukuki statüsünde bulunmayan çek yaprağının kıymetli evrak niteliğinde olmadığı gerekçesiyle; şartları oluşmayan zayi sebebine dayalı kıymetli evrak (çek) iptali davasının reddine karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ: İstinaf yoluna başvuran davacı; mahkemece çeklerin boş olup keşide edilmediği, bu nedenle kıymetli evrak niteliği taşımadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verildiğini, kayıp çeklerin keşidecisi dışında 3. şahıslar tarafından bulunarak kullanılabileceğini, bireysel çek olduğu için imza taklidi yapılabileceğini ya da hamiline ödenmesi için doldurulabileceğini belirterek, ilk derece mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
GEREKÇE: Dava, TTK'nın 818/s atfıyla uygulanması gereken 757-764. madde hükümlerine göre açılmış zayi nedeniyle çek iptali isteğine ilişkindir. TTK.'nın 757-764. maddelerinde yer alan yasal düzenlemelere göre, çek keşidecisinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteme hakkı TTK.'nın 651/2. maddesi uyarınca senet üzerinde hak sahibi bulunan hamile aittir. Kıymetli evrakta hakkın senede bağlı olması nedeniyle, senedin zayi olması halinde hak sahibi hamile iptal kararı alarak, hakkını senetsiz olarak ileri sürme ya da yeni bir kıymetli evrak tanzimini isteme olanağı tanınmak istenmiştir. (TTK.652. madde) Keşidecinin, muhatap bankayı ödemeden men yetkisi bulunmamaktadır. Çek ibraz edildiği takdirde, hak talep eden hamile karşı İİK'nın 72. maddesi uyarınca olumsuz tespit davası açma imkanı da mevcuttur. Yine TTK'nın 651/2. maddesi uyarınca iptal davasını açmakta hukuki menfaati olan kişi, senede bağlı alacak hakkı olan hamildir. Somut olayda davacı, çeklerin hamili değil, çeklerin bağlı olduğu hesabın sahibi olduğu gibi çekler henüz keşide dahi edilmemiş, yani kambiyo vasfını haiz olmayan boş çek yaprakları olduğu açıklanmıştır. Bu nedenle çek hesabı sahibi olan davacının işbu davayı açmakta hukuki yararı bulunmamaktadır. Hukuki yararının bulunması ise HMK.114/h maddesi uyarınca dava şartı olup, mahkemece kendiliğinden gözetilmek zorundadır. Diğer yandan zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı çek hamiline tanınmış bir hak olup, keşidecinin işbu davayı açma hakkı bulunmadığından, davacının aktif husumet ehliyeti de yoktur. İptali istenilen boş çek yapraklarının iptali talebinde hukuki yarar ve davacının aktif husumet ehliyeti bulunmadığından, sonucu itibariyle davanın reddine ilişkin hükme yönelik ileri sürülen istinaf sebepleri yerinde görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, davacının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle: Davacının istinaf başvurusunun HMK'nun 353(1)b-1 maddesi uyarınca ESASTAN REDDİNE, Peşin harcın karar harcına mahsubuna başkaca harç alınmasına yer olmadığına, İstinaf yoluna başvuran tarafından yapılan giderlerin üzerinde bırakılmasına, Dosya üzerinde yapılan inceleme sonunda HMK.'nın 362(1)-ç maddesi uyarınca kesin olmak üzere, oy birliği ile karar verildi.13/07/2021