Danıştay 12. Daire 2018/149 Esas 2021/645 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/149
Karar No : 2021/645

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı - …
VEKİLLERİ : Hukuk Müşaviri …
Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …'ı temsilen … Sendikası
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Mardin Ağız ve Diş Sağlığı Merkezinde diş hekimi olarak görev yapan davacının, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125/E-(a) maddesi ve alt ceza uygulanmak suretiyle üç yıl süreyle kademe ilerlemesinin durdurulması cezasıyla cezalandırılmasına ilişkin Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu Başkanınca tesis edilen … tarih ve … sayılı işlemin iptali ve bu işlem nedeniyle yoksun kaldığı parasal haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince; Danıştay Onikinci Dairesinin 01/12/2016 tarih ve E:2016/6527, K:2016/5913 sayılı bozma kararına uyularak uyuşmazlığın esası incelenmiş ve davacının, 17/06/2013 tarihinde, üyesi olduğu sendika konfederasyonu tarafından düzenlenen bir günlük iş bırakma eylemine katılması sendikal faaliyet kapsamında bulunduğundan, bu eylemi nedeniyle 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125/E-(a) maddesi uyarınca Devlet memurluğundan çıkarılması gerektiğinden bahisle, alt ceza uygulanmak suretiyle üç yıl süreyle kademe ilerlemesinin durdurulması cezasıyla cezalandırılmasına ilişkin işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle, dava konusu işlemin iptaline ve yoksun kaldığı parasal hakların yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacının üzerine atılı fiilin sabit olduğu, dava konusu işlemde usule ve hukuka aykırılık bulunmadığı belirtilerek, İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, 694 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin 203. maddesi uyarınca, Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu yerine Sağlık Bakanlığı hasım mevkiine alınarak, gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Dava dosyasının incelenmesinden; Mardin Ağız ve Diş Sağlığı Merkezinde görev yapan diş hekimleri hakkında, 17/06/2013 tarihinde sendika konfederasyonu tarafından düzenlenen bir günlük iş bırakma eylemine (greve) katıldıkları iddiasıyla açılan soruşturma sonucunda, davacının da bu eyleme katıldığının saptandığı ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125/E-(a) maddesi uyarınca Devlet memurluğundan çıkarma cezası ile cezalandırılmasının teklif edildiği; Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu Yüksek Disiplin Kurulunun … tarih ve … sayılı kararı ile, herhangi bir kamu zararına sebebiyet verilmediği ve olayın ideolojik ve siyasi bir amaç taşımadığı vurgulanmakla birlikte, 657 sayılı Kanun'un 125. maddesinin 3. fıkrası uyarınca bir derece hafif ceza (3 yıl kademe ilerlemesinin durdurulması) uygulanmak üzere teklif edilen cezanın reddine, 657 sayılı Kanun'un 126. maddesine göre gerekli işlemin yapılması için disiplin dosyasının atamaya yetkili amire gönderilmesine karar verildiği; Kurum Başkanının 02/07/2014 tarihli Olur'u ile de, alt ceza uygulanarak davacının "3 yıl kademe ilerlemesinin durdurulması" cezası ile cezalandırılmasına ilişkin dava konusu işlemin tesis edildiği; bakılmakta olan davanın bu işlemin iptali ve işlem nedeniyle yoksun kalınan parasal hakların yasal faziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 26. maddesinde, "Devlet memurlarının kamu hizmetlerini aksatacak şekilde memurluktan kasıtlı olarak birlikte çekilmeleri veya görevlerine gelmemeleri veya görevlerine gelipte Devlet hizmetlerinin ve işlerinin yavaşlatılması veya aksatılması sonucunu doğuracak eylem ve hareketlerde bulunmaları yasaktır." hükmüne yer verilmiş; 125. maddesinin birinci fıkrasının (C) bendinin (b) alt bendinde ise, "Özürsüz olarak bir veya iki gün göreve gelmemek" fiilinin aylıktan kesme cezasını gerektirdiği hükme bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Kanun koyucu hukuk devletinde kamu hizmetlerinin uyum ve düzen içinde yürütülmesini sağlamak amacıyla hizmeti sunan kamu görevlileri için disiplin düzenlemeleri içeren kurallar öngörebilir ve bu kurallara uyulmasını temin etmek amacıyla çeşitli disiplin yaptırımları benimseyebilir. Ancak, disipline konu eylemler ile yaptırımlar arasında adil bir dengenin gözetilmesi de hukuk devleti ilkesinin bir gereğidir. Eylem ile yaptırım arasında bulunması gereken adil denge “ölçülülük ilkesi” olarak da adlandırılmakta ve bu ilkenin alt ilkelerini de elverişlilik, zorunluluk ve orantılılık ilkeleri oluşturmaktadır. (AYM Genel Kurul Kararı bkz. Fatih Taş B. No: 2013/1461, 12/11/2014)
“Elverişlilik ilkesi”, öngörülen yaptırımın ulaşılmak istenen amaç için elverişli olmasını, “zorunluluk ilkesi” öngörülen yaptırımın ulaşılmak istenen amaç bakımından zorunlu olmasını ve “orantılılık ilkesi” ise, öngörülen yaptırım ile ulaşılmak istenen amaç arasında olması gereken orantıyı ifade etmektedir.
Kamu görevlisinin işlediği disiplin suçunun niteliği göz önünde bulundurulduğunda, o fiil için öngörülen cezadan daha ağır bir disiplin cezası ile cezalandırılması durumunda, "eylemin ağırlığına göre cezalandırma" diğer bir deyişle "orantılılık" ilkesi ihlal edilmiş olacaktır.
Uyuşmazlık konusu olayda, 657 sayılı Kanun'un 125/E-a maddesinde düzenlenen "ideolojik veya siyasi amaçlarla kurumların huzur, sükun ve çalışma düzenini bozmak, boykot, işgal, kamu hizmetlerinin yürütülmesini engelleme, işi yavaşlatma ve grev gibi eylemlere katılmak veya bu amaçlarla toplu olarak göreve gelmemek, bunların tahrik ve teşvik etmek yada yardımda bulunma" fiilini işlediğinden bahisle Devlet memurluğundan çıkarma cezası ile cezalandırılması teklif edilen davacının eylemini değerlendiren Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu Yüksek Disiplin Kurulunca; "olayın ideolojik ve siyasi bir amaç taşımadığı" ve herhangi bir kamu zararına sebebiyet verilmediği vurgulanmakla birlikte, 657 sayılı Kanun'un 125. maddesinin 3. fıkrası uyarınca bir derece hafif ceza (3 yıl kademe ilerlemesinin durdurulması) uygulanmak üzere teklif edilen cezanın reddine, 657 sayılı Kanun'un 126. maddesinin 3. fıkrasına göre gerekli işlemin yapılması için disiplin dosyasının atamaya yetkili amire gönderilmesine karar verildiği, bunun üzerine Kurum Başkanı tarafından, davacının, 657 sayılı Kanun'un 125. maddesinin 3. fıkrası gereğince bir derece hafif ceza olan üç yıl kademe ilerlemesinin durdurulması cezası ile cezalandırılmasına ilişkin dava konusu işlemin tesis edildiği görülmektedir.
Yüksek Disiplin Kurulunun anılan kararı ile, davacının fiilinin "ideolojik ve siyasi amaçlarla işlenmediği" belirtilmek suretiyle teklif edilen cezanın uygun görülmemesine karşın, madde kapsamına girmeyen fiil için bir alt ceza uygulanmasına karar verilemeyeceği, teklif edilen cezanın 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 126. maddesinin 3. fıkrası gereğince reddedilmesi üzerine, atamaya yetkili disiplin amirinin, fiilin hangi cezayı gerektirdiğini değerlendirerek işlem tesis etmesi gerektiği açıktır.
Bu durumda; "bir gün göreve gelmeme" fiilini işlediği sabit olmakla birlikte, bu fiilinin 657 sayılı Kanun'un 125/E-(a) maddesi kapsamına girmediği Yüksek Disiplin Kurulunca da tespit edilmiş olan davacının, Yüksek Disiplin Kurulunun teklif edilen cezayı reddetmesi üzerine, fiilinin hangi cezayı gerektirdiği belirlenmeksizin, bir alt ceza uygulanmak suretiyle üç yıl kademe ilerlemesinin durdurulması cezası ile cezalandırılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Dolayısıyla, İdare Mahkemesi kararının, "davacının bir günlük iş bırakma eylemine katılması sendikal faaliyet kapsamında olduğundan dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı" yolundaki gerekçesi yerinde değil ise de; bu husus, sonucu itibarıyla hukuka uygun bulunan kararın bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin iptaline ilişkin … İdare Mahkemesinin temyize konu … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçe ile ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin birinci fıkrası uyarınca, bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 15/02/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.