Görevli memura direnme suçundan suça sürüklenen çocuk ..."ın, 765 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 258/1 ve 55/3. maddeleri uyarınca 4 ay hapis cezası ile cezalandırılmasına, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 231/5. maddesi gereğince hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına dair kapatılan ... 21. Asliye Ceza Mahkemesinin 17/12/2008 tarihli ve 2008/938 esas, 2008/1016 sayılı kararının kesinleşmesini müteakip, suça sürüklenen çocuğun deneme süresi içerisinde suç işlediğinden bahisle yeniden yapılan yargılamasında hükmün açıklanmasına, 765 sayılı Kanun"un 258/1 ve 55/3. maddeleri uyarınca 4 ay hapis cezası ile cezalandırılmasına ilişkin anılan Mahkemenin 30/09/2015 tarihli, 2015/633 esas, 2015/663 sayılı kararının, Adalet Bakanlığı tarafından kanun yararına bozulmasının istenilmesi üzerine, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 02/06/2016 gün ve 217275 sayılı istem yazısıyla dava dosyası Dairemize gönderilmekle incelendi:
İstem yazısında; “Mahkemesince yapılan yargılamada, sanığın görevli memura direnme suçundan 765 sayılı Kanun"un 258/1-k maddesi gereğince cezalandırıldığı belirtilmiş ise de, madde bent kısmının yanlış yazılmasının yazım hatası olduğu ve mahallinde düzeltilebileceği değerlendirilerek yapılan incelemede:
Dosya kapsamında bulunan adlî sicil kaydına göre, suç tarihinden önce hapis cezasına ilişkin hükümlülüğü bulunmayan yaşı küçük sanık hakkında tayin olunan kısa süreli hapis cezasının, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 50/3. maddesindeki “Daha önce hapis cezasına mahkûm edilmemiş olmak koşuluyla, mahkûm olunan otuz gün ve daha az süreli hapis cezası ile fiili işlediği tarihte onsekiz yaşını doldurmamış veya altmışbeş yaşını bitirmiş bulunanların mahkûm edildiği bir yıl veya daha az süreli hapis cezası, birinci fıkrada yazılı seçenek yaptırımlardan birine çevrilir” hükmü uyarınca aynı maddenin 1. fıkrasında yazılı seçenek yaptırımlardan birine çevrilmesi gerektiğinin gözetilmemesinde isabet görülmemiştir.” denilmektedir.
Hukuki değerlendirme;
1- Hüküm fıkrasında maddi hata yapılması açısından;
5271 sayılı CMK’nın 309. maddesi uyarınca hâkim veya mahkemece verilip istinaf veya temyiz incelemesinden geçmeksizin kesinleşen karar veya hükümlerde, maddî hukuka veya yargılama hukukuna ilişkin hukuka aykırılık bulunduğunu öğrenen Adalet Bakanlığı, o karar veya hükmün Yargıtay’ca bozulması istemini, yasal nedenlerini açıklayarak Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına yazılı olarak bildirecektir. Bunun üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı da hükmün veya kararın bozulması istemini içeren yazısına bu nedenleri aynen yazarak, Yargıtay ceza dairesine verecek, ileri sürülen nedenlerin Yargıtay’ca yerinde görülmesi halinde karar veya hüküm yasa yararına bozulacak, yerinde görülmezse istem reddedilecektir.
Böylece ülke sathında uygulama birliğine ulaşılacak, hâkim ve mahkemelerce verilen cezaya ilişkin karar veya hükümlerdeki hukuka aykırılıkların, toplum ve birey açısından hukuk yararına giderilmesi sağlanacaktır.
Ancak, hükümdeki her hukuka aykırılık, Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kurulunun 14.11.1977 gün ve 3-2 sayılı kararında da açıkça vurgulandığı üzere, bu yasayolunun olağanüstü bir yasayolu olması nedeniyle Kanun yararına bozma konusu yapılamayacaktır.
Yargıtay Ceza Genel Kurulunun 7.11.2006-227/228 sayılı kararında açıklandığı üzere; yargılama yöntemine veya cezalandırmaya ilişkin hükmün belirli biçimde takdir edilmesinden kaynaklanan değerlendirme hataları "hukuki yanılgı" oluşturmakta iken; isim, yaş ve hesap hataları, yargı kararlarında "maddi yanılgı" veya ""yazım hatası" diye isimlendirilen beşeri hatalardır. Hukuki yanılgılar, ancak başka bir mercii tarafından ve yasa yolu başvurusuyla açılan bir tali muhakeme ile giderilebilir. Yargı kararlarındaki maddi yanılgıların düzeltilmesi ise herhangi bir yöntem ve zamanla sınırlı değildir. Bu yanılgılar, bizzat bu hatayı yapan mercii tarafından, kendiliğinden veya bir yasa yolu başvurusu üzerine verilen bir karardaki uyarı üzerine düzeltilebilir.
2- Seçenek yaptırıma çevirme zorunluluğu açısından;
647 sayılı Kanunun 4. maddesinin 1. fıkrasında kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırımlar düzenlenmiş, aynı maddenin 2. fıkrasında ise, “(Değişik fıkra: 12/06/1979 - 2248/10 md.) Suç tarihinden önce, para cezasına veya tedbire çevrilmiş olsa dahi, hürriyeti bağlayıcı cezaya mahkum edilmemiş olanlar hakkında, hükmolunan otuz güne kadar (otuz gün dahil) hürriyeti bağlayıcı cezalarla, suç tarihinde 18 yaşını ikmal etmemiş olanların mahkum edildikleri kısa süreli hürriyeti bağlayıcı cezalar yukarıki bentlerde yazılı ceza veya tedbirlerden birine çevrilir.” Hükmüne yer verilmiştir.
İncelenen dosyada, 28/05/2005 tarihinde işlediği görevli memura direnme suçu nedeniyle 765 sayılı TCK’nın 258/1. maddesi uyarınca 4 ay hapis cezası ile cezalandırılmasına karar verilen suça sürüklenen çocuğun, dosyada bulunan adli sicil belgesine göre daha önce herhangi bir mahkumiyetinin bulunmadığı görülmektedir. Bu durumda lehe olması nedeniyle 765 sayılı Kanun gereği hükmedilen kısa süreli hapis cezası dolayısıyla, 647 sayılı Kanunun 4/2. maddesindeki takdire bağlı olmayan hükmün uygulanmaması yasaya aykırıdır.
IV- Sonuç ve Karar:
Yukarıda açıklanan nedenlerle;
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının, düzenlediği tebliğnamedeki düşünce yerinde görüldüğünden,
1- Görevli memura direnme suçundan suça sürüklenen çocuk ... hakkında, ... Asliye Ceza Mahkemesinin 30/09/2015 tarihli ve 2015/633 esas, 2015/663 sayılı kararının, 5271 sayılı CMK"nın 309. maddesi uyarınca, BOZULMASINA,
2- Karardaki hukuka aykırılık suça sürüklenen çocuğa daha hafif bir cezanın verilmesini gerektirmekle, aynı yasa maddesinin 4-d fıkrası uyarınca, suça sürüklenen çocuğa verilen 4 ay hapis cezasının, 647 sayılı Yasanın 4/2 maddesi gereğince suç tarihi de gözetilerek, günlüğü takdiren, 15 TL"den paraya çevrilmek suretiyle sanığın, 1.800,00 TL adli para cezası ile CEZALANDIRILMASINA, kararın diğer yönlerinin olduğu gibi bırakılmasına, 17.10.2016 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.