MAHKEMESİ : Van İş Mahkemesi
TARİHİ : 05/04/2013
NUMARASI : 2012/616-2013/82

Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalı Y. V. Seyahat Tur.San.Ve Tic.Ltd.Şti. ve dahili davalı Kurum vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
Dava, davacının davalı Y.Van Seyahat Tur. San, Ve Tic. Ltd. Şirketin"de (eski unvanları S. Akü Tic. ve San. A.Ş. ile L. Van. Seyahat Tur. San. Tic. Ltd. Şti olan) 1996 yılından 2004 Eylül dönemine kadar aralıksız çalıştığını, bu döneme ait Kuruma bildirilmeyen sigortalı çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile davacının davalı Y.V.SEYAHAT TURİZM SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ nezdinde 23/03/1999 ila 08/09/2000 yılları arasında 535 gün ve 23/12/2000 ila 30/09/2004 yılları arasında 1377 gün olmak üzere toplam 1912 gün asgari ücret üzerinden çalıştığının tespitine karar verilmiş ise de varılan bu sonuca eksik araştırma ve inceleme ile gidilmiştir.
Uyuşmazlık, somut olayda fiili çalışma olgusunun ispatı konusunda, mahkemece yapılan inceleme ve araştırmanın hükme yeterli bulunup bulunmadığı noktasında toplanmaktadır.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de, davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay"ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Bu tür davalarda öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu koşul oluşmuşsa işyerinin gerçekten var olup olmadığı kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli daha sonra çalışma olgusunun varlığı özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır. Çalışma olgusu her türlü delille ispat edilebilirse de çalışmanın konusu niteliği başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli, dinlenen tanıkların davacı ile aynı dönemlerde işyerinde çalışmış ve işverenin resmi kayıtlara geçmiş bordro tanıkları yada komşu işverenlerin aynı nitelikte işi yapan ve bordrolarına resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlardan seçilmesine özen gösterilmelidir. Bu tanıkların ifadeleri ile çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlenmelidir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555- 3.11.2004 gün 2004/21- 480-579 sayılı kararları da bu doğrultudadır.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, davacı adına davalı şirketler tarafından işe giriş bildirgesinin Kurum kayıtlarına intikal ettirilmediği gibi, davalı işyerlerinden sigortalı hizmet bildiriminde de bulunulmadığı, davacının tespite konu dönemde 6.9.1996-23.12.1996 arası davadışı P.İnşaat ltd.şirketinde, 7.10.1998-15.12.1998 arası dava dışı 11036786 sicil nolu işyerinde, 1.2.1999-22.3.1999 tarihleri arası davadışı K.nakliyat şirketinde, 9.9.2000-22.12.2000 tarihleri arası davadışı E. İnşaat şirketinde sigortalı çalışmalarının bulunduğu, davalı S. Akü Tic. Ve San.A.Şnin 1.7.1988 tarihinde ticaret siciline tescil edildiği, 2.7.1998 tarihinde nevi ve unvan değiştirerek L. V. Seyahat Tur.San. Ve Tic.Ltd.Şti olarak tescil edildiği, aynı şirketin 13.7.1998 tarihinde Yeni V. Seyahat Tur.San. Tic.Ltd.Şti olarak tadilinin yapıldığı, davalı şirketlerin yetkilisi Y. S."nin 7.4.2006 tarihli duruşmada 2001 yılından itibaren V.Gölü Turizm olarak faaliyetlerini sürdürdüklerini beyan ettiği, V.Gölü Seyahat Tur.Tic.Ltd.Şti."nin 3.10.1980 tarihinde kurulduğu ve halen faal olduğu, davacının 22.4.1987 tarihinden bu yana devam eden Van Esnaf sicil müdürlüğü kaydının bulunduğu, davacının şöforler ve otomobilciler oda kaydı ile vergi mükellefiyet kaydının mevcut olmadığı, 27.12.2001 tarihli kira sözleşmesi ile davalı şirketin 17 aracını V. Gölü Tur.Sey.ve Tic.Ltd.Şti"ne kiraya verdiği ve faaliyetini durdurduğu, 23.9.2004 tarihli ihtarname ile davalı şirketin söz konusu kira sözleşmesini feshetiğini ve faaliyetine devam ettiğini belirttiği, mahkemece dinlenilen tanıkların davacının çalışma sürelerine ilişkin olarak net beyanda bulunmadıkları gibi davacının çalışmalarının bazı bölümlerinin V.Gölü Seyahat Turizm Ltd. Şirketinde geçtiğini belirttikleri, davacı ile davalı şirket arasındaki ilişkinin hizmet ilişkisi mi komisyon ilişkisi mi olduğunun net bir biçimde belirlenemediği anlaşılmaktadır.
Mahkemece yapılacak iş, çalışmanın geçtiği işyerinin dava dışı V. Gölü Tur.Sey.ve Tic.Ltd.Şirketine ait işyerimi yoksa Y. V. Seyahat Tur. San. Ve Tic. Ltd. Şti işyerimi olduğunu tespit ederek, yazıhanede çalışma sistemini araştırıp, belediye veya zabıta araştırmasıyla il genelinde diğer firmaların çalıştırdığı elemanlarıyla aralarında nasıl bir ücret ilişkisi olduğunu da araştırarak, davacı ve davalı şirket arasındaki ilişkiyi tespit etmek, S.Akü Tic. Ve San. A. Ş."ne yönelik araştırmayı genişleterek, davalı Kurum"dan S.Akü Tic. Ve San. A. Ş."nin işyeri sicil dosyasını ve dönem bordrolarını celbederek bu döneme ait bordro tanıklarını dinlemek ,bordrolarda adı geçen kişilerin adreslerinin tespit edilememesi veya bunların tanıklığıyla yetinilmediği taktirde, SGK ilgili il müdürlüğünden, gerekirse zabıta, vergi dairesi ve meslek odası aracılığı ve muhtarlık marifetiyle işyerine o tarihte komşu olan diğer işyerlerinde uyuşmazlık konusu dönemde çalıştığı tespit edilen kayıtlı komşu iş yeri çalışanlarının; yoksa işyeri sahipleri araştırılıp tespit edilerek çalışmanın niteliği ile gerçek bir çalışma olup olmadığı yönünde yöntemince beyanlarını almak, tanık beyanları arasındaki çelişkiyi gidermek ve davacının işe giriş ve çıkış sürelerini net belirlemek ve gerçek çalışma olgusunu somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde 506 sayılı Yasanın 2, 6, 9 ve 79/10 maddeleri gereğince ortaya koyduktan sonra hak düşürücü süreyi de dikkate alarak sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde davalı Kurumun ve davalı şirketin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalı Y. V. Seyahat Tur.San.Ve Tic.Ltd.Şti."ne iadesine, 08/05/2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.