MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacı, 07/01/2015 tarih ve 42345 sayılı Kurum işleminin iptaline karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.
K A R A R
Dava; 5510 sayılı Yasa"nın 56/2.fıkrası uyarınca davacının boşandığı eşi ile birlikte yaşadığının tespit edilmesi nedeni ile ölüm aylığının kesilmesine ilişkin davalı Kurum işleminin iptaline, karar verilmesi istemine ilişkindir.
Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hüküm, davalı Kurum vekilince temyiz edilmiştir.
Davanın, yasal dayanağı 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 56. maddesinin ikinci fıkrasıdır. Fıkrada: “Eşinden boşandığı halde, boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşadığı belirlenen eş ve çocukların, bağlanmış olan gelir ve aylıkları kesilir. Bu kişilere ödenmiş olan tutarlar, 96. madde hükümlerine göre geri alınır.” düzenlemesine yer verilmiştir.
Düzenleme ile ölen sigortalının kız çocuğu veya dul eşi yönünden, boşanılan eşle boşanma sonrasında fiilen birlikte olma durumunda, ölüm aylığının kesilmesi ve ödenmiş aylıkların geri alınması öngörülmektedir. Buna göre, daha önce sosyal güvenlik kanunlarında yer almayan, boşanılan eşle fiilen birlikte yaşama olgusu, gelir veya aylık kesme nedeni ve bağlama engeli olarak benimsenmiştir.
Anılan maddenin gerekçesinde de açıklandığı üzere, düzenleme ile hakkın kötüye kullanımının olası uygulamaları engellenmek istenmiş ve bu amacın gerçekleştirilebilmesi için kötüye kullanımın varlığı belirlendiği takdirde ilgiliyi haktan yararlandırmama; hakkın kötüye kullanılması durumunda haksahipliğinin ortadan kalkması ve dolayısıyla gelir veya aylıktan yararlandırılmama yöntemi benimsenmiştir.
5510 sayılı Yasa"nın 56. maddesinde oldukça yalın olarak; "eşinden boşandığı halde, boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşadığı belirlenen" ibareleri yer almakta olup kanun koyucu tarafından örneğin; "sosyal güvenlik kanunları kapsamında ölüm aylığına hak kazanmak amacıyla eşinden boşanan", " hak sahibi sıfatını haksız yere elde etme amacıyla eşinden boşanan", "gerçek boşanma iradesi söz konusu olmaksızın (muvazaalı olarak) eşinden boşanan" veya bunlara benzer ifadelere yer verilmemiş, sade olarak kaleme alınan metinle uygulama alanı genişletilmiştir. Maddede, boşanma amacına/saikine yönelik herhangi bir düzenlemeye yer verilmediğinden, gerek Kurum"ca, gerekse yargı organlarınca uygulama yapılırken, eşlerin boşanma iradelerinin gerçekliğinin/samimiliğinin araştırılıp ortaya konulması söz konusu olmamalı, boşanmanın muvazaalı olup olmadığına ilişkin herhangi bir araştırma/irdeleme ve boşanma yönündeki kesinleşmiş yargı kararının geçerliliğinin sorgulaması yapılmamalı, özellikle kesinleşmiş yargı organının verdiği karara dayanan "boşanma" hukuki durum ve sonucunun, eşlerin gerçek iradelerine dayanıp dayanmadığının araştırılmasının bir başka organın yetki ve görevi içerisinde yer almadığı, kaldı ki, 4721 sayılı Türk Medeni Kanununda "anlaşmalı boşanma" adı altında hukuki bir düzenlemenin de bulunduğu dikkate alınmalıdır. Şu durumda sonuç olarak vurgulanmalıdır ki, boşanma tarihi itibariyle gerçek/samimi boşanma iradelerine sahip olan (evlilik birliği temelinden sarsılan) veya olmayan tüm eşlerin, maddenin yürürlük tarihi olan 01.10.2008 tarihinden itibaren her ne sebeple olursa olsun eylemli olarak birlikte yaşadıklarının saptanması durumunda gelirin/aylığın kesilmesi zorunluluğu bulunmaktadır.
Dosyadaki kayıt ve belgelerin incelenmesinden;1963 doğumlu davacının, 29/4/2008 tarihinde eşi ...’tan boşandığı, 27/10/2006 tarihinde vefat eden annesinden dolayı 4/b ve 13/03/2010 tarihinde vefat eden babasından dolayı da 4/a yetim aylığı bağlandığı, Kurum denetmen raporuyla davacının boşandığı eşiyle birlikte yaşadığının tespit edildiği, bu rapora göre davacıya borç çıkarıldığı, 14/12/2013-24/04/2016 tarihleri arası aldığı 4/b aylıkların borç çıkarıldığı, 4/a aylıklarına ilişkin dosyada açık bilgi olmadığı, Dairemizin geri çevirmesiyle borç bildirim belgelerinin ve denetmen raporunun istendiği, ancak borç bildirim belgelerinin yine gönderilmediği, Kurumun miktar ve tarihlerin çeliştiği anlaşılamayan yazılarının mevcut olduğu, 15/07/2014 tarih ve 2014/AB/241 sayılı Denetmen Raporunda; davacı ve eşinin ortak adresleri ... Mah. Kubilay Sk. No: 32 ... adresine gidildiği, ikametleri belirtilerek özgülenmiş mahalle sakinlerinin hepsinin “Davacının, eşi ... ile beraber uzun süredir Kubilay Sk. No: 32 ‘de yaşadığı” şeklinde beyanda bulundukları, ... Mah. muhtarı ...’ın ; “ ... elektrikçi, eski muhtar. 2009’dan önce muhtardı. Eşi ...ile No: 32 de 15-20 senedir birlikte yaşamaktadırlar. Ev kendilerinin. 5 çocuğu var. İkisi hariç yanlarında kalan çocukları var. 2006-2007 yılları gibi yurtdışına gitti, 2 sene kaldı. Sonra geri geldi.” şeklinde beyanda bulunduğu, denetmen tarafından Emniyet müdürlüğüyle yapılan yazışmalarda davacının eşinin 14/12/2013 tarihine kadar sürekli yurtdışına giriş çıkışlarının olduğu ve ekseriyetle yurtdışında kaldığı, bu tarihten sonra çıkışı olmadığı bu nedenle 14/12/2013 tarihinden itibaren ... Mah. Kubilay Sk. No: 32 ... adresinde davacı ve eşinin birlikte yaşadığının tespitine karar verildiği, dinlenen tanık anlatımlarında; davacı ve eşinin iki katlı evin alt ve üst katlarında ayrı yaşadıklarının beyan edildiği anlaşılmıştır.
Somut olayda; denetmen raporunun içeriği, özgülenen tanıkların denetmene verdikleri açık ve ayrıntılı ifadeleri, mahkemece dinlenen tanıkların beyanları, boşanılan eşle altlı üstlü dairelerde yaşamanın hayatın olağan akışına aykırı olması, hususları birlikte değerlendirildiğinde davacı ve eşinin, boşandıkları süreçte de birlikte yaşamaya devam ettikleri sabit olup 5510 sayılı yasanın 59/2. maddesi gereğince Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurları tarafından düzenlenen tutanak içeriğinin de aksi ispat edilemediğinden, davanın reddine karar verilmesi gerekirken kabulüne karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 11/04/2019 gününde oy birliğiyle karar verildi.