Danıştay 9. Daire 1997/3766 Esas 1998/3889 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 1997/3766
Karar No: 1998/3889

Temyiz İsteminde Bulunan : … Valiliği
Vekili : …
Karşı Taraf : …Belediye Başkanlığı - …

İstemin Özeti : … İl Daimi Encümeninin … ve … sayılı kararı ile bu karara dayanılarak istenen rüsum bedelinin taksitler halinde ödenmesini öngören … tarih ve … sayılı Özel İdare Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle açılan davayı; 1901 tarihinde çıkartılan Taşocakları Nizamnamesi ve 6664 sayılı ile Taş Ocakları Muamelatının Tedviri ve Varidatının Tahsilinin Vilayet Hususi İdarelerine Ait Olduğu Hakkındaki Kanuna göre taş ocakları ile ilgili her türlü hak ve yetkinin vilayete ait olduğu, ancak kum ocaklarının kiraya verilmesi işlemi ve yetkisinin 484 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 13. maddesi ile Maliye Bakanlığı Milli Emlak Genel Müdürlüğüne verildiği, anılan kararnamenin yürürlük tarihinden sonra kum ocaklarının kiraya verilmesi işlemleri anılan Genel Müdürlük tarafından yapılacağından İl Özel İdaresince belediyeden kum ocağı işletmesi nedeniyle rüsum istenilmesi yolunda tesis edilen işlemde yasal isabet görülmediği gerekçesiyle kabul ederek tesis edilen işlemi iptal eden … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının; kum ocağı ruhsatının, 6664 yasa ve Taş ocakları Nizamnamesine göre verildiği, rüsum miktarının maktuen hesaplandığı, konunun kira ile ilgisi bulunmadığı, rüsuma ilişkin olduğu, yürürlükte bulunmayan kararnamelere göre hüküm kurulduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Cevap verilmemiştir.
Savcı …'in Düşüncesi : Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 49. maddesinin 1. Fıkrasında belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymayıp Vergi Mahkemesince verilen kararın dayandığı hukuki ve yasal nedenler karşısında, anılan kararın bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemiştir.
Açıklanan nedenle temyiz isteminin reddi ile Vergi Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
Tetkik Hakimi …'nun Düşüncesi : 1901 tarihinde çıkartılan Taş ocakları Nizamnamesi ile 6664 sayılı Taşocakları Muamelatının Tedviri ve Varidatının Tahsilinin Vilayet Hususi İdarelerine Ait Olduğu Hakkında Kanun halen yürürlükte olup, hazineye ait arazide ocak işletilmesi dolayısıyla ruhsat verilmesini, kum ocağının kiraya verilmesi olarak nitelendirilmesi mümkün değildir. Kiraya verme işlemi ile kum ocağının işletilmesi hakkının verilmesi nedeniyle istenilen rüsum birbirinden farklı kanuni şartlara sahiptirler.
Öte yandan, mahkemece, olay tarihinde yürürlükte bulunmayan ve Anayasa Mahkemesince iptal edilen düzenlemeyi esas olarak hüküm kurulduğu görülmektedir.
Vergi Mahkemesi kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dosyanın incelenmesinden, … İl Daimi Encümenin … tarih ve … sayılı kararına dayanılarak … Çayı Mevkiinde 1.176.625 m2 arazi üzerindeki kum çakıl ocağının işletilmesi için … Belediye Başkanlığına üç yıllık işletme ruhsatı verildiği, ödeme planına bağlanan maktu rüsum bedelini tahsile yetkilinin Maliye Bakanlığı olduğundan ödenmeyeceği belirtilerek anılan Encümen kararı ile bu kararın uygulanmasına ilişkin İl Özel idare müdürlüğünün … tarih ve … sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davanın Vergi Mahkemesince kabulü üzerine idarece Danıştaya temyizen gelindiği anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlık, kum ocağı işletmesi nedeniyle rüsum bedelinin, İl Özel İdaresince mi, yoksa Maliye Bakanlığı Milli Emlak Genel Müdürlüğünce mi tahsile yetkili olduğunun belirlenmesine ilişkin bulunmaktadır.
6664 sayılı Taş Ocakları Muamelatının Tedviri ve Varidatının Tahsilinin Vilayet Hususi İdarelerine Ait Olduğu Hakkında Kanunun 1. maddesinde, taş ocaklarının, Tüzüğüne göre doğrudan doğruya vilayetler tarafından isteklilerine ihale olunacağı, taş ocaklarına ilişkin resimlerle harçların Köy Kanunu ile kabul edilen haklar saklı kalmak koşulu ile vilayet hususi idareleri tarafından tahsil olunacağı belirtilmiş bulunmaktadır.
Anılan Kanun, taş ocaklarının iller tarafından taliplilerine ihale olunacağı, ayrıca taş ocaklarına ilişkin nispi ve maktu resimlerle harçların il özel idareleri tarafından alınacağı hususlarına açıklık ve kesinlik getirmiştir.
Olayın, Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan kum ocağının kiraya verilmesi işlemi ile ilgili olmadığı, fakat il daimi encümenince kum ocağının işletilmesi hakkının 19.1.1995 tarihinde ruhsata bağlanarak davacı Belediyeye verilmesi nedeniyle istenilen 1996 yılı maktu rüsum bedeline ilişkin olduğu görülmektedir.
Bu itibarla, Taş Ocakları Nizamnamesine göre alınacak rüsum bedelinin tahsiline il özel idarelerinin yetkili olduğu anlaşılmaktadır.
Öte yandan, 2.7.1993 günlü 484 sayılı Maliye Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında 178 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede değişiklik yapılmasına ilişkin Kanun Hükmünde Kararnamenin dayanağını oluşturan 24.6.1993 günlü 3911 sayılı Yetki Yasası, Anayasa Mahkemesinin 16.9.1993 günlü, E:1993/26, K.1993/28 sayılı kararıyla iptal edilmiş bulunmaktadır.
Bu itibarla, olay tarihinde yürürlükte bulunmayan ve Anayasa Mahkemesince iptal edilen 484 sayılı Kanun Hükmündeki Kararnameye göre hüküm kuran ve il özel idaresince tesis edilen işlemi iptal eden Vergi Mahkemesi kararında isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulü ile … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:… K:.. sayılı kararının, yukarıda yazılı esaslar dairesinde yeniden bir karar verilmek üzere bozulmasına, dosyanın anılan mahkemeye gönderilmesine 27.10.1998 tarihinde oybirliği ile karar verildi.