8. Hukuk Dairesi 2016/6072 E. , 2019/11383 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Aile Mahkemesi
Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiş olup hükmün davalı tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece dosya incelendi, gereği düşünüldü.
KARAR
Davacı-birleşen davada davalı ... vekili, evlilik birliği içinde edinilen ... plakalı araç için 8000 TL, ev eşyaları için 7000 TL olmak üzere toplam 15.000 TL mal rejiminin tasfiyesinden kaynaklı alacak talebinde bulunmuştur.
Davalı-birleşen davada davacı ... vekili, birleşen dosya dava dilekçesinde, evlilik birliği içinde edindikleri ... plakalı aracın yarı bedeli olarak fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 4000 TL alacağın tahsilini talep etmiştir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulüne, ... plakalı araçta davacının 5925 TL katılma alacağı ile, eşyaların yarı bedeli 2.822.50 TL toplamı 8.747.50 TL alacağın davalıdan tahsiline, davalı erkeğin ... plakalı araç için 4000 TL bedelli mal rejiminin tasfiyesi davası için yatırması gereken harcı verilen kesin süre içinde yatırmadığı anlaşıldığından, talebi hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş, hüküm süresi içinde, davalı-birleşen dosya davacısı tarafından temyiz edilmiştir.
1.Dosya muhtevasına, dava evrakı ile yargılama tutanakları münderecatına, mevcut deliller mahkemece takdir edilerek karar verildiğine ve takdirde bir isabetsizlik bulunmadığına göre, davalı-birleşen dosya davacısının aşağıdaki bent kapsamı dışında kalan asıl davada ev eşyalarına ve birleşen davaya yönelik temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2.Davalı-birleşen dosya davacısının asıl davada talep edilen araca yönelik temyiz itirazlarına gelince;
Maddi olayları ileri sürmek taraflara, hukuki nitelendirme yapmak ve uygulanacak kanun maddelerini belirlemek hakime aittir (6100 Sayılı HMK mad.33). İddianın ileri sürülüş şekline göre asıl davada araca yönelik dava, artık değere katılma alacağı isteğine ilişkindir.
Mal rejiminin devamı süresince, bir eşin sahip olduğu edinilmiş malda, diğer eşin artık değerin yarısı oranında katılma alacağı hakkı vardır. Artık değere katılma alacağı; eklenecek değerlerden (TMK mad.229) ve denkleştirmeden (TMK mad.230) elde edilen miktarlar da dahil olmak üzere, eşin edinilmiş mallarının (TMK mad.219) toplam değerinden, bu mallara ilişkin borçlar çıktıktan sonra kalan artık değerin (TMK mad.231) yarısı üzerindeki diğer eşin alacak hakkıdır (TMK mad.236/1). Katılma alacağı, Yasa"dan kaynaklanan bir hak olup, bu hakkı talep eden eşin gelirinin olmasına veya söz konusu mal varlığının edinilmesine, iyileştirilmesine ya da korunmasına katkıda bulunulmasına gerek yoktur.
Artık değere katılma alacağı miktarı hesaplanırken, mal rejiminin sona erdiği sırada mevcut olan malların, bu tarihteki durumlarına göre, ancak tasfiye tarihindeki sürüm (rayiç) değerleri esas alınır (TMK mad.227/1, 228/1, 232 ve 235/1). Yargıtay uygulamalarına göre, tasfiye tarihi karar tarihidir.
Belirli bir malın eşlerden birine ait olduğunu iddia eden kimse, iddiasını ispat etmekle yükümlüdür. Eşlerden hangisine ait olduğu ispat edilemeyen mallar onların paylı mülkiyetinde sayılır. Bir eşin bütün malları, aksi ispat edilinceye kadar edinilmiş mal olarak kabul edilir (TMK mad.222)
Yukarıdaki değer tespiti, belirleme ve hesaplamaların yapılabilmesi için gerek görülürse konusunun uzmanı bilirkişi veya bilirkişilerden de yardım alınmalıdır.
Somut olaya gelince; eşler, 29.11.2000 tarihinde evlenmiş, 29.03.2011 tarihinde açılan boşanma davasının kabulüne ilişkin hükmün, kesinleşmesiyle boşanmışlardır. Mal rejimi boşanma davasının açıldığı tarih itibarıyla sona ermiştir (TMK mad.225/son). Sözleşmeyle başka mal rejiminin seçildiği ileri sürülmediğinden evlilik tarihinden 4721 Sayılı TMK"nin yürürlüğe girdiği 01.01.2002 tarihine kadar mal ayrılığı (743 Sayılı TKM mad.170), bu tarihten mal rejiminin sona erdiği tarihe kadar ise, edinilmiş mallara katılma rejimi geçerlidir (4722 Sayılı Yasa mad.10, TMK mad.202/1). Tasfiyeye konu ... plakalı kamyonet, eşler arasında edinilmiş mallara katılma rejiminin geçerli olduğu 29.07.2009 tarihinde satın alınarak, davalı-birleşen dosya davacısı eş ... adına tescil edilmiş, araç, ... tarafından boşanma dava tarihi sonrası 23.11.2011 tarihinde üçüncü bir kişiye satış yoluyla devredilmiştir. Mal rejiminin tasfiyesinde eşlerin bağlı bulunduğu rejime ilişkin hükümler uygulanır (TMK mad.179).
Mahkemece, davalının, davaya konu aracı, davacı ile evlenmeden önce sahibi olduğu 1750 ada 23 parselde kayıtlı 15 numaralı dairenin ½ hissesinin satımından elde ettiği gelir ile alındığına yönelik savunmasının davalı tarafından ispatlanamadığı gerekçesiyle aracın tasfiye tarihine en yakın değerinin 11.850 TL olduğundan, bu değerin yarısı olan 5.925 TL katılma alacağının davalı erkekten tahsiline karar verilmiş ise de, verilen karar dosya kapsamıyla örtüşmemektedir. Davalının kişisel mal savunmasına konu, İzmir ili Gaziemir ilçesi 1750 ada 23 parselde kayıtlı 15 numaralı dairenin 1/2 hissesinin 29.01.1996 tarihinde davalı adına tescil edildiği, davalının bu taşınmazdaki hissesini, 11.06.2009 tarihinde satış yoluyla, taşınmazın 1/2 hissedarı olan ...’ye satış yoluyla devrettiği, davaya konu aracın ise 29.07.2009 tarihinde davalı tarafından edinildiği, dinlenen tanıklardan, davacı kadının tanığı olan ...’nın, davaya konu kamyonetin, davalının İzmir’de bulunan evinin satılarak bunun karşılığında alındığını davalıdan duyduğunu beyan ettiği anlaşılmaktadır. Bu halde, kişisel mal savunmasına konu taşınmazın tapu kayıtları, davaya konu aracın kayıtları ve davacı kadının tanık beyanları ve hissenin satış tarihi ile aracın tarihi arasındaki kısa süre birlikte dikkate alındığında, asıl davaya konu aracın davalı erkeğin kişisel malı olduğunun kanıtlandığının kabulü gerekir. Asıl davaya konu ... plakalı araca ilişkin davanın bu nedenle reddi gerekirken, yazılı şekilde hüküm kurulmuş olması doğru görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda (2) nolu bentte gösterilen nedenlerle, davalı-birleşen dosya davacısının temyiz itirazları yerinde görüldüğünden kabulü ile hükmün 6100 sayılı HMK"nin Geçici 3. maddesi yollaması ile HUMK’un 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA, davalı-birleşen dosya davacısının diğer temyiz itirazlarının yukarıda (1). bentte gösterilen nedenle reddine, taraflarca HUMK"un 440/I maddesi gereğince Yargıtay Daire ilamının tebliğinden itibaren ilama karşı 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine ve peşin harcın istek halinde temyiz edene iadesine 16.12.2019 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.