MAHKEMESİ :Aile Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : Katkı payı alacağı ve katılma alacağı

...ve müşterekleri ile ... aralarındaki katkı payı ve katılma alacağı davasının kısmen kabulüne ve kısmen reddine dair Denizli 2. Aile Mahkemesinden verilen 17.12.2010 gün ve 159/1127 sayılı hükmün Yargıtay"ca incelenmesi davacılar vekili ile davalı vekili taraflarından süresinde istenilmiş olmakla dosya incelendi gereği düşünüldü:

K A R A R

Davacı ...vekili, tarafların 1962 yılında evlendiklerini, yurtiçi ve yurt dışındaki çalışmalarından elde edilen gelir ve birikimlerle alınan dava dilekçesinde yazılı 2 adet otomobil, 3 parça taşınmaz ve davalıya ait banka hesaplarında bulunan mevduatlar üzerinde alacağı bulunduğunu açıklayarak fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak üzere 300.000 Euro’nun ödeme tarihindeki Türk parası karşılığının yasal faiziyle birlikte davalıdan alınmasına karar verilmesini istemiş, davacının yargılama sırasında 04.03.2008 tarihinde ölmesi üzerine mirasçıları vekâletname vermek suretiyle davaya devam etmişlerdir.
Davalı vekili, davanın yersiz açıldığını, dava konusu mal varlığının vekil edenin yurt dışındaki çalışmalarından elde ettiği gelirlerle alındığını, davacının katkısı bulunmadığını açıklayarak davanın reddine karar verilmesini savunmuştur.
Mahkemece, davanın 743 sayılı TKM.nin 170.maddesi uyarınca mal ayrılığı rejimi döneminde edinilen mal varlığından kaynaklanan katkı payı alacağına ilişkin olduğu, davacı tarafın değer artış payı ve katılma alacağı talebinde bulunmadığı, Merkez Bankasında bulunan mevduatın yarısının taraflar arasındaki anlaşma uyarınca müşterek çocuk ... hesabına aktarıldığı gerekçesiyle, dava konusu 5577 ada 5 parsel ve 20 ZK 108 plakalı otomobil ile Merkez Bankasındaki mevduata ilişkin davanın reddine, mal ayrılığı rejimi döneminde edinilen 280 ada 106 parsel (imarla 531 ada 8 parsel) ve 319 ada 468 parsel (imarla 1589 ada 2 parsel) ile 20 YU 573 plakalı otomobile yönelik davanın kabulüne, anılan taşınmaz ve otomobilin edinilmesine davacı ...’ın kişisel gelir ve birikimleriyle %50 oranında katkıda bulunduğu anlaşıldığından mal varlığının dava tarihindeki değerinin yarısı olan 81951,50 TL"nin davacının katkı payı alacağı olduğunun tespitine, davacıların veraset belgesindeki payları dikkate alınarak toplam 65585,20 TL katkı payı alacağının dava tarihinden geçerli yasal faiziyle birlikte davalıdan alınmasına karar verilmesi üzerine; hüküm, davacılar vekili ile katılma yoluyla davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Taraflar, 27.03.1962 tarihinde evlenmişler, koca tarafından açılan 20.05.2005 tarihli boşanma davasının yargılaması sırasında 04.03.2008 tarihinde davalı ...’ın ölmesi üzerine, mahkemece konusuz kalan dava hakkında bir karar tesisine yer olmadığına karar verilmiştir. Eşler arasında başka mal rejimi seçilmediğinden (4722 s.K.m. 10/1) 01.01.2002 tarihine kadar mal ayrılığı (743 sayılı TKM.nin 170. m), bu tarihten mal rejiminin sona erdiği ölüm tarihine kadar (TMK.nun 225/2. m) yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejimi geçerlidir (TMK.nun 202.m).
Dava konusu 20 YU 573 plakalı otomobil satış yoluyla 29.07.1998 tarihinde, 20 ZK 108 plakalı otomobil 05.01.2004 tarihinde, 319 ada 468 parsel (1589 ada 2 p.) üzerindeki 29 nolu bağımsız bölüm 14.08.1974 tarihinde, 280 ada 106 parsel (531 ada 8 parsel) 04.09.1970 tarihinde, 5577 ada 5 parsel üzerindeki 3 nolu bölüm ise 01.05.2002 tarihinde satış yoluyla davalı ... adına tescil edilmiş, Merkez Bankasındaki mevduat hesabı ise cari hesap niteliğinde olup mal ayrılığı rejiminin geçerli olduğu dönemde açılmış mal rejiminin sona erdiği tarihe kadar hesap hareketleri olmuştur.
Mahkemece, davacı tarafın katkı payı alacağı istediği, katılma ve değer artış payı alacağı isteğinde bulunulmadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne kısmen reddine karar verilmiş ise de, yapılan araştırma ve inceleme karar vermeye yeterli olmadığı gibi ulaşılan sonuç da dosya kapsamına uygun bulunmamaktadır. Davacı dilekçesinde evlilik birliği içerisinde edinilen mal varlığının tasfiyesini isteyerek fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak üzere 300.000 Euro karşılığı alacak talebinde bulunmuş olup, mal ayrılığı rejimi döneminde ya da edinilmiş mallara katılma rejiminin geçerli olduğu dönemde edinilen mal varlığı hususunda bir ayrım yapmamıştır. O halde; davacının isteği gerek mal ayrılığı rejiminin geçerli olduğu, gerekse yasal edinilmiş mallara katılma rejiminin geçerli olduğu dönemde edinilen mal varlığının tasfiyesine ilişkin olup mahkemece dava doğru olarak nitelendirilmemiştir.
Diğer yönden mahkemece Merkez Bankasında bulunan döviz mevduatının yarısının taraflar arasında yapılan anlaşma uyarınca müşterek çocuk ...’ın hesabına aktarıldığı açıklanarak bu istek yönünden davanın reddine karar verilmiş ise de, hesaba aktarılmasına ilişkin banka kayıtları getirtilmemiş, davacılardan ...’ın söz konusu paranın davalı tarafından kendisine verilmediği yönündeki açıklamaları üzerinde durularak anlaşma uyarınca Merkez Bankasındaki davalıya ait döviz hesabından müşterek çocuk ...’a aktarma yapılıp-yapılmadığı hususundaki duraksama giderilmemiştir.
Yukarıdaki açıklamalara göre, dava, mal ayrılığı rejimi döneminde edinilen 280 ada 106 parsel, (imarla 531 ada 8 parsel), 319 ada 468 parsel (imarla 1589 ada 2 parsel) ile 20 YU 573 plakalı otomobil yönünden 743 sayılı TKM.nun 170. maddesi uyarınca katkı payı alacağı isteğine ilişkindir. Mahkemece, iddia ve savunmalar dikkate alınarak tarafların davacı ... ile davalı ...’ın ayrı ayrı mal varlığının alındığı tarihe kadar ki toplam gelirinden sosyal statüleri ile konumlarına göre yapabilecekleri kişisel harcamaları ile kocanın 743 sayılı TKM.nin 152. maddesi uyarınca evi geçindirme yükümlülüğü sonucu yapması gereken harcamalar çıktıktan sonra yapabilecekleri tasarruf miktarının belirlenmesi gerektiği takdirde konunun uzmanı bilirkişiden denetime açık rapor alınması suretiyle dava konusu taşınmazın edinilmesine davacının çalışmaları karşılığında elde ettikleri kişisel gelirle sağlayabileceği katkı miktarının ayrı ayrı saptanması, daha sonra toplam tasarruf miktarı karşısında davacı eşin katkı oranının bulunması, bulunan bu oran taşınmazın dava tarihindeki değeri ile çarpılarak varsa katkı payı alacağının tespit edilmesi ve ondan sonra uyuşmazlık hakkında bir karar verilmesi gerekmektedir.
Edinilmiş mallara katılma rejiminin geçerli olduğu dönemde alınan 5577 ada 5 parsel ve 20 ZK 108 plakalı otomobil ile Merkez Bankasındaki döviz mevduatı yönünden dava; katılma alacağı isteğine ilişkindir. Bu tür davalarda eklenecek değerlerden (TMK.nun 229.m.) ve denkleştirmeden (TMK.nun 230.m.) elde edilen miktarlar da dahil olmak üzere davalının edinilmiş mallarının (TMK.nun 219.m) toplam değerinden bu mallara ilişkin borçlar çıkarıldıktan sonra kalan artık değerin (TMK.nun 231.m) yarısı üzerinden (TMK.nun 236/1.m.) tarafların kazanılmış hakları ile kanıtlanması halinde müşterek çocuk ... hesabına aktarıldığı ileri sürülen miktar da dikkate alınarak davacıların katılma alacaklarının belirlenmesi gerekirken hatalı değerlendirme sonunda yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.
Davacılar vekili ile davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün açıklanan nedenlerle 6100 sayılı HMK.nun Geçici 3. maddesi yollamasıyla HUMK.nun 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA ve 973,95 TL peşin harcın istek halinde temyiz eden davalıya ve 18,40 TL peşin harcın da istek halinde temyiz eden davacılara iadelerine 26.03.2012 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.