MAHKEMESİ :Aile Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : Katkı payı alacağı ve katılma alacağı


... ile ... aralarındaki katkı payı alacağı ve katılma alacağı davasının kısmen kabulüne ve kısmen reddine dair ...2. Asliye Hukuk Mahkemesinden verilen 26.04.2011 gün ve 396/275 sayılı hükmün Yargıtay"ca incelenmesi davacı vekili tarafından süresinde istenilmiş olmakla dosya incelendi gereği düşünüldü:

K A R A R

Davacı vekili dava dilekçesinde, vekil edeni ... ile davalı ..."in 1987 yılında evlenip ...2. Aile Mahkemesinin 16.07.2007 tarih ve 2007/366 Esas 2008/597 Karar sayılı ilamı ile boşandıklarını, evlendiklerinde tek mal varlıklarının bir ev iken, evlilik birliğinin devamı sırasında birlikte çalışarak tütün, bamya ve soğan ekerek bu faaliyetlerden kazandıkları para ile hayvancılık işi yaptıklarını, hayvancılık sonucu yapmış oldukları birikim ile de 1010, 1108, 360, 779, 3, 430, 476, 1, 1977 ada 1 ve 617 parsel sayılı taşınmazların edinildiğini açıklayarak, davalı üzerinde bulunan tapu kayıtlarının iptali ile ½ payın vekil edeni adına tapuya tesciline, mümkün olmadığı takdirde fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydıyla 50.000 TL"nin davalıdan alınarak vekil edenine verilmesini istemiştir.
Davalı vekili 10.08.2009 tarihli dilekçesi ile taşınmazların edinilmesini sağlayan celeplik işinin bizzat davalı koca ve çalıştırdığı kişiler vasıtası ile yapıldığını, davacının iddia ettiği gibi birlikte yapılan bir aile işi olmadığını, kaldı ki evlilik birliği içinde edinilen ...Merkez"de bulunan dairenin davalı tarafından yargılamanın devamında satıldığını bildirmiş ve davanın reddine karar verilmesini savunmuştur.
Mahkemece, 2002 yılından sonra edinilen 1010, 1108, 360, 779, 1557 ada 3 ve 1977 ada 1 parseller için davacının TMK.nun 126.554,05 TL katılma alacağı (artık değer) bulunduğundan talebe bağlı kalınarak 50.000 TL"nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, 2002 yılından önce edinilen 430, 476, 746, 617 ve 2056 ada 1 parselin edinilmesine davacının katkısının somut olarak ispatlanmadığı, çalışmasının 743 sayılı TKM.nun 153/son maddesi kapsamında olağan ve doğal yardım niteliğinde kaldığından katkı payına ilişkin talebin reddine karar verilmiştir. Hükmün redde ilişkin bölümü davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Toplanan deliller tüm dosya kapsamından; eşler arasındaki mal rejimi boşanma davasının açıldığı tarihte son bulmuştur (TMK.nun 225/1). Eşler, sözleşmeyle başka mal rejimini seçmediklerinden (4722 s.K. m.10) evlenme tarihinden 01.01.2002 tarihine kadar mal ayrılığı (743 sayılı TMK.nun 170. m) bu tarihten mal rejiminin sona erdiği boşanma davasının açıldığı tarihe kadar yasal edinilmiş mallara katılma rejimi geçerlidir (TMK.nun 202. m).
Dava konusu 430 parselin 01.08.1994"de, 476 parselin 14.10.1996"da, 746 parsel 05.01.1993 de, 617 parsel 01.09.1998"de ve 2056 ada 1 parsel 28.04.1997"de 743 sayılı TMK.nun 170. maddesi gereğince eşler arasında mal ayrılığı rejiminin geçerli olduğu dönemde edinildiği dosya arasında bulunan tapu kayıtları ile saptanmıştır. Bu halde taraflar arasındaki bu uyuşmazlığın Borçlar Kanununun genel hükümlerine göre çözüme kavuşturulması gerekmektedir. 743 sayılı TKM.nin yürürlükte olduğu; 01.01.2002 tarihinden önce eşler arasında yasal mal ayrılığının geçerli olduğu dönemde, karı ve kocanın diğerinden katkı payı karşılığında bir tazminat isteyebilmesi için mutlaka parasal veya para ile ölçülebilen maddi bir değer koymak suretiyle katkısının bulunması gerekir. Bundan ayrı, aynı Kanunun 153. maddesi gereğince eve kadın bakar. Başka bir anlatımla kadının eve ve çocuklarına bakması, ev işleri yapması onun yasal ödevidir. Eşlerden birinin edindiği mala diğer eşin doğrudan maddi bir katkısı yoksa, bu talep kabul edilemez.
Somut olayda, davacı kadın ev hanımı olup, davacı hayvancılık ile uğraşmaktadır. Davaya konu taşınmazların hayvancılık işinden elde edilen birikim ile edinildiği davalının da kabulündedir. Bu halde davacının çalışmasının TMK.nun 153. maddesi kapsamında kalıp kalmadığının saptanması gerekmektedir. Dinlenen davacı ve davalı tanıklarının beyanlarından davacının işlettiği ahırda sürekli olarak 10-15 büyük baş havyan bulundurduğu, bunun yanı sıra geçici olarak davacının çevre köylerden satılığa çıkarılan hayvanları satın alarak kendi ahırına getirdiği, bu hayvanların satılana kadar, bu ahırda beslendiği, Kurban Bayramı dönemlerinde ise evin yanında bulunan tel çit içinde çok sayıda gerek küçükbaş gerekse büyükbaş hayvan barındırıldığı anlaşılmaktadır. Davacının bu uğraşı kapsamı ve boyutu itibariyle aile işletmesini aşar derecede düzenli periyotlarla tekrar eden ticari nitelikte bir faaliyet olacağı kuşkusuzdur. Aynı tanık beyanlarından birden fazla kişinin yoğun emeğini gerektirecek bu faaliyette arızi olarak yem çuvallarının indirilmesi haricinde işçi çalıştırılmadığı, hayvanların bakımı, satımı, kesilmesi vb. her türlü hizmetinin davacı ve davalı tarafından ortaklaşa yerine getirildiği, davacının çoğu zaman satılık hayvan bulmak amacıyla çevre köylerde bulunması nedeniyle belirtilen işlerin büyük oranda davacı tarafından yerine getirildiği anlaşılmaktadır. Saptanan bu durumlar karşısında sürdürülen ekonomik uğraşın hayvan ticareti vasfında gelir kaynağı olduğu ve davacının çalışmasının TKM.nin 153. maddesi kapsamında kadının yasal ödevi olarak nitelendirilmeyeceğinin kabulü gerekmektedir.
Hal böyle olunca mahkemece yapılacak iş: Yapılan açıklamaların kapsamı gözetilerek öncelikle davacının bu şekilde çalışmasına hangi tarihte başladığı, bütün yılları kapsayıp kapsamadığı ya da yaklaşık bu biçimdeki çalışmalarının yılda kaç ay sürdüğü, hangi yıla ya da tarihe kadar devam ettiği hususlarının taraf tanıklarından sorularak açıklığa kavuşturulması, bu konuda bir ziraat mühendisi ve bir veterinerin bilirkişi olarak dinlenilmesi, davacının bu halde, çalıştığı süre içinde, günlük, aylık ve veya kazanabileceği gelirin hesaplanması, normal ve olağan koşullar kapsamında asgari alacağı ücretin toplanması, aynı işlemin davalı içinde düşünülmesi, dava konusu taşınmazların edinildiği tarihi de kapsar şekilde iki taraf bakımından gelir hesabının yapılması, toplanan deliller ve dosya içinde mevcut bilirkişi raporlarının değerlendirilmesi, kocanın 743 sayılı MK.nun 152. maddesi hükmü uyarınca aileyi geçindirme yükümlülüğünün ve tarafların sosyal konumları ve statüleri gereği kişisel giderlerinin ayrı ayrı hesaplanması, her birinin toplam gelirlerinden ayrı ayrı düşürülmesi ve tasarruf edebilecekleri miktarlarının bulunması, toplam tasarruf miktarı karşısında davacının katkı oranın saptanması ve dava konusu taşınmazların dava tarihi itibariyle belirlenen sürüm (gerçek) değerleriyle çarpılarak katkı payı alacağı miktarının saptanması gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulmuş olması doğru değildir. Şayet bu biçimde yapılacak araştırma, inceleme ve hesaplama ile bir sonuca ulaşılamadığı takdirde, hakkaniyet ilkesi gözönünde tutularak bir miktar katkı payı alacağına hükmedilmesi düşünülmelidir.
Davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün açıklanan nedenlerle 6100 sayılı ...nun Geçici 3. maddesi yollamasıyla katkı payı alacağı yönünden HUMK.nun 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA ve 742,50 TL peşin harcın istek halinde temyiz eden davacıya iadesine 05.04.2012 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.