MAHKEMESİ :İcra Hukuk Mahkemesi

Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki alacaklı tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :
Alacaklı tarafından borçlu aleyhine bonoya dayalı kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla takip başlatıldığı, örnek 10 ödeme emrinin 02.04.2012 tarihinde tebliğ edilerek takibin kesinleştiği ve 20.09.2012 tarihinde borçlunun ..."ndan aldığı emekli maaşından her ay 500 tl üzerine haciz konulduğu, borçlunun şikayet yoluyla 10.07.2015 tarihinde icra mahkemesine başvurarak haczin kaldırılmasını talep ettiği ve mahkemece şikayetin kabulüne karar verildiği anlaşılmaktadır.
5510 sayılı Yasa"nın 93.maddesi; "Bu kanun gereğince sigortalılar ve hak sahiplerinin gelir, aylık ve ödenekleri, sağlık hizmeti sunucularının Genel Sağlık Sigortası hükümlerinin uygulanması sonucu kurum nezdinde doğan alacakları, devir ve temlik edilemez. Gelir, aylık ve ödenekler 88.maddeye göre takip ve tahsili gereken alacaklar ile nafaka borçları dışında haczedilemez" hükmünü amirdir.
Anılan maddede değişiklik getiren ve 28/02/2009 tarihinde yürürlüğe giren 5838 sayılı Yasa"nın 32/2-b maddesine göre ise; "Bu fıkraya göre haczi yasaklanan gelir, aylık ve ödeneklerin haczedilmesine ilişkin talepler, borçlunun muvafakati bulunmaması halinde, icra müdürü tarafından reddedilir." Bu düzenleme usule değil, esasa ilişkin olup, İlK.nun 83/a maddesi karşısında özel hüküm sayılır ve öncelikle tatbik edilir. İİK.nun 83/a maddesine göre daha özel düzenleme içerdiğinden, takibin kesinleşmiş olması şartıyla 28/02/2009 tarihi sonrasında artık borçlunun, 5510 sayılı Yasa"nın 93.maddesi kapsamındaki gelir, aylık ve ödeneklere ilişkin hacze muvafakati geçerli olacaktır.
Somut olayda, borçlu hakkında 21.02.2012 tarihinde takip başlatıldığı ve ödeme emrinin 02.04.2012 tarihinde tebliği üzerine takibin itirazsız kesinleştiği, takibin kesinleşmesinden sonra borçlu .... tarafından icra müdürlüğüne verilen 09.05.2012 tarihli beyan ile, borçlunun, borcun tahsili amacıyla her ay maaşından 500,00 TL"sinin kesilmesine muvafakat ettiği anlaşılmaktadır. Beyanın veriliş tarihi itibari ile yukarıda bahsedilen yasa hükümleri uyarınca muvafakat geçerlidir.
O halde mahkemece, borçlunun emekli maaşından 500,00 TL kesinti yapılmasına ilişkin muvafakatı geçerli olduğundan şikayetin reddi gerekirken yazılı şekilde kabulüne karar verilmesi isabetsizdir.

SONUÇ : Alacaklının temyiz itirazlarının kabulü ile mahkeme kararının yukarıda yazılı nedenlerle İİK"nun 366 ve HUMK’nun 428. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), peşin alınan harcın istek halinde iadesine, ilamın tebliğinden itibaren 10 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 20/01/2016 gününde oyçokluğuyla karar verildi.

Haciz cebri icra organı tarafından yapılan devlete ait egemenlik tasarrufu olup icra takibinin konusu olan belli bir para alacağının ödenmesini sağlamak için bu yolda istemde bulunan alacaklı lehine söz konusu alacağı karşılayacak miktar ve değerdeki borçluya ait mal ve haklara icra memuru tarafından hukuken el konulmasıdır. İİK"nun 79. maddesinin birinci fıkrasına göre icra dairesinin haciz talebinden itibaren en geç 3 gün içinde haczi yapması gerekir İİK"nun 85. maddesinin birinci fıkrasında “Borçlunun kendi yedinde veya üçüncü şahısta olan taşınır malları ile taşınmazlarından ve alacak ve haklarından ana, faiz ve masraflar da dahil olmak üzere bütün alacaklara yetecek miktarı haczolunur” hükmünü düzenlemiştir. İİK"nun 85 ve 79. maddelerinden çıkan ortak sonuç icra müdürüne haczin uygulanması konusunda takdir yetkisi tanınmadığıdır. İİK"nun 85. maddesi sadece “alacaklara yetecek miktarı” saptanması konusunda takdir hakkı tanımaktadır. İİK"nun 85/son maddesinde; “haczi koyan memur borçlu ve alacaklının menfaatlerini mümkün olduğu kadar telif etmekle mükelleftir” şeklinde yer alan hüküm alacaklı ile borçlu arasındaki menfaat dengesini güvence altına almayı anlaşılmaktadır. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu ve Dairemizin yerleşik kararları, icra müdürünün bir malın haczininin caiz olup olmadığı konusunda kural olarak takdir hakkının olmadığı, haciz talebini yerine getirmek zorunda olduğu, o malın haczinin caiz olup olmadığı ancak, borçlunun şikayeti üzerine icra mahkemesinde incelenebileceği yönündedir. (HGK 31/03/2004, 12/202-196). (05/07/2012 tarihinde yürürlüğe giren 6352 sayılı Kanun"nun 16. maddesi İİK"nun 82. maddesine ekli son fıkrası ile icra memurunca haczi talep edilen malların haczinin caiz olup olmadığı takdir yetkisini vermiştir).
5510 sayılı .... Kanunu yürürlüğe girmeden önce 1479 sayılı Kanun"un 67/1. maddesi 506 sayılı Kanun"un 121. maddesinde, anılan kanunlara göre bağlanan aylıkların haczedilemeyeceği düzenlemesi bulunmakta idi. .... Kanunu"nun yürürlüğe girmesi ile ...... gibi kurumların hepsi ... çatısı altında toplanmıştır. 17/04/2008 tarih ve 5754 sayılı Kanun"la değişik 5510 sayılı Kanun"un 93. maddesi ile bu kanuna göre bağlanan gelir, aylık ve ödeneklerin haczedilemeyeceği hükme bağlanmıştır. Bu hükme rağmen yukarıda belirtilen Yargıtay içtihatları ve kanun hükümleri doğrultusunda icra memurlarının alacaklnın talebi üzerine ..."nca bağlanan emekli maaşlarını haczetmek zorunda olması, haciz sonrası borçlunun icra mahkemesinden şikayet yolu ile kaldırması gerekmekte idi. Bu ise icra mahkemelerinin gereksiz yere meşgul edilmesine yol açıyordu. İşte alacaklının talebi ile icra

memurunun ..."nca bağlanan maaşa haciz konulmasını önlemek ve borçluya haczi kaldırmak için icra mahkemesinde şikayete başvurmak zorunda olmasını önlemek amacı ile borçlu lehine olarak 17/03/2009 tarihinde yürürlüğe giren 5838 sayılı Kanun"un 32. maddesi ile 5510 sayılı Kanun"un 93. maddesine “Bu fıkraya göre haczi yasaklanan gelir, aylık ve ödeneklerin haczedilmesine ilişkin taleple borçlunun muvafakati bulunmaması halinde icra müdürü tarafından reddedilir. “ cümlesi eklenmiştir. Bozma kararınında bu hükmün İİK"nun önceden yapılan anlaşmaların muteber olmadığına ilişkin İİK"nun 83/a maddesini ... maaş hacizleri yönünden kaldırdığı şeklinde borçlu aleyhinde yorumlanmaktadır.
Medeni Kanun"un 1. maddesinini 1. fıkrasına göre kanun sözüyle ve özüyle değindiği bütün konularda uygulanır. Kanunun sözü, özüyle birlikte değerlendirildiğinde İİK"nun 83/a maddesiyle bir ilgisinin olmadığı, borçlunun hacze ancak muvafakatinin, maaşa haciz konulabilmesinin ön şartı olduğu görülmektedir. Aksi halde haciz öncesi borçlunun muvafakati ile emekli maaşının tamamının haczedilebileceği sonucunu doğrurur. Bu yorum maddenin amacı ile bağdaşmaz.
İcra müdürü önceden emekli maaşının tamamının haczine borçlu muvafakat etmesi halinde İİK"nun 83. maddesi çerçevesinde maaşa kısmen haciz koymak durumundadır. Bu hükme göre icra müdürü borçlunun önceden muvafakati bulunsa dahi gelir, aylık ve ödenekleri üzerine haciz koyabilmektedir. Borçlu lehine konulan bu hüküm İİK"nun 83/a maddesinin gerekçesine göre borçlunun hacizden önce sonuçlarını tahmin edemeyeceği cihetle, bir mal veya maaş yahut ücretin haczedilemeyeceği yolunda şikayette bulunmayacağını bildirmesinin, lehine olan yasa hükmünün uygulanmasından feragat etmesinin hükümsüz sayılacağı, zira bir malın ne derece haczedilemez olduğunun borçlunun ve ailesinin haciz anındaki durumlarına göre saptanabileceği ifade olunmuştur.
Bu hükmün ..."ndan emekli maaşı alan borçlu yönünden kaldırılması için bir sebep yoktur.
İİK"nun 83. maddesine göre çalışanların maaşı, borçlu ve ailesinin geçimleri için lüzümlu miktar, maaşın 1/4"ünden az olmamak üzere haczedilebilir iken, .... Kurumlarından emekli maaşı alanların maaşının tamamı haczedilememektedir. Kanun koyucu Anayasa"nın .... ilkelerine verdiği önemin göstergesi olarak pozitif bir ayrımcılık yapmıştır. Bu konuda Anayasa Mahkemesi"ne açılan dava, özetle Sosyal güvenlik her şeyden önce herhangibir nedenle kısmen ya da tamamen çalışamayanlara ve bu nedenle gelir kaybına uğrayarak muhtaç duruma düşünlere insan onuruna yaraşır asgari bir hayat sürmeleri için gerekli gelirin sağlanmasını öngörür.
Sosyal güvenlik ekonomik yönden güçsüzleri insanca yaşamak için geliri olmayanları koruyup, kollar.
İtiraz konusu kurallarda öngörülen haciz yasağı Anayasanın 2, 5 ve 60. maddelerinin Devlete verdiği pozitif yükümlülüklerin bir gereğidir. Bu kurallardaki haciz yasağı borçlunun diğer gelir ve malvarlığından alacağın tahsiline engel bir düzenleme içermediğinden hakkın özüne dokunan ölçüsüz bir müdahaleden söz edilemez. Çalışanlar ile yaşlılık aylığı alanların statüleri aynı olmadığından eşitlik ilkesine aykırı değidir.” gerekçeleri ile reddedilmiştir. (AYM"nin 06.01.2011 2009/19 E.-2011/4 K.)
Yukarıda belirtilen ilke ve kurallar ile 28.02.2009 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Kanun"un 93. maddesi değişikliğinin amacı borçlunun önceden muvafakati olmadan

... emekli maaşının haczinin engellenmesi olup, İİK"nun 83/a maddesinin yürürlükten kaldırmadığından borçlu sadece malının tamamının haczedilememesi hakkından feragat ettiğinden, haciz sonrası her zaman İİK"nun 83. maddesi çerçevesinde icra mahkemesinde kendisinin ve ailesinin geçimine yetecek miktardan fazla haciz yapıldığını şikayet yolu ile ileri sürebilir. Başka bir deyişle ..."ndan emekli maaşı alan borçlunun hacizden önce maaşına haciz konulmasına muvafakati sadece icra memuruna...."na maaş haczi müzekkeresi yazması için izin niteliğinde olup, maaşa konulacak haczin miktarı yönünden İİK"nun 83/a maddesi kapsamında geçerli bir muvafakatin olduğu şeklinde yorumlanamaz. Bu halde şikayetçi ... emeklisinin çalışan ücretlinin maaşına haciz konulmasında olduğu gibi İİK"nun 83. maddesi uyarınca geçimine yetecek miktardan fazlasının haczedildiği şikayetinde bulunma hakkı saklıdır.
Somut olayda borçlunun kısmi muvafakati ile ... emekli maaşının 500 TL kısmı üzerine haciz konulduğu, borçlunun haciz nedeniyle geçinemediği gerekçesi ile haczin kaldırılması talebinde bulunduğu mahkemece haczin tamamen kaldırılmasına karar verildiği anlaşılmaktadır.
Şu halde mahkemece yukarıda belirtilen ilke ve kurallar uyarınca İİK 83 madde çerçevesinde inceleme ve araştırma yapılarak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekçesi ile kararın bozulması gerekirken borçlunun muvafakati sonrası hacizlerin geçerli olduğu gerekçesi ile bozulması yönündeki Dairemizin çoğunluk görüşüne katılamıyorum.20.01.2016