Danıştay 10. Daire 2015/487 Esas 2020/6056 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2015/487
Karar No : 2020/6056

DAVACI : … Telekomünikasyon A.Ş.
VEKİLİ : Av. …
DAVALI : … Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …
DAVANIN KONUSU :
Dava, baz istasyonu kullanımı için davacı şirket adına Antalya Havalimanında tahsis edilen mahallerde 01/01/2015-31/12/2015 tarihleri arasındaki yeni kira dönemi için DHMİ 2015 Yılı Ücret Tarifesi uygulanacağından davacı şirketin bu koşullarla kira sözleşmesi imzalamaya davet edilerek, imzalamaması halinde tahsisli mahalleri iade etmesi gerektiği yönünde tesis edilen … tarih ve … sayılı işlemin ve bu işlemin dayanağı olan Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü (DHMİ) 2015 Yılı Ücret Tarifesi içinde yer alan "Telekomünikasyon Sistemleri Yer Tahsis ve Altyapı Geçiş Hakkı Tarifesi"nin iptali istemiyle açılmıştır.

DAVACININ İDDİALARI :
Davacı tarafından, baz istasyonu kurulmak üzere tahsis edilen yerler için kira sözleşmesi yapıldığı ve her yıl yenilendiği, dava konusu işlem ile yıllardır yapılan sözleşmeler yok sayılarak 2015 yılı ücret tarifesi doğrultusunda ücret ödenmesi kaydıyla sözleşme imzalanacağı aksi takdirde sözleşmenin feshedilip tahsisli mahallerin iadesi gerektiğinin bildirildiği, bu zamana kadar ÜFE üzerinden kira artışı yapıldığı, 2015 yılı ücret tarifesi ile %438 oranında artış olduğu, ücret tarifesi belirlemenin Bakanlığın yetkisinde olduğu, tarifenin ancak yeni sözleşme yapacaklar için geçerli olabileceği, tarifenin dayanağı Havaalanları Yer Hizmetleri Yönetmeliğinde Telekomünikasyon Sistemleri Yer Tahsis ve Altyapı Geçiş Hakkı diye bir hizmet olmadığı, Havacılık Talimatında da olmadığı, diğer hizmetler başlıklı maddede Bakanlığa yetki verilmiş ise de Bakanlığın bu yönde bir düzenlemesi olmadığı, ölçülülük ilkesinin ihlali olduğu, hakkaniyete aykırı olduğu, haklı beklentinin hukuki istikrar ve güvenlik ilkeleri gereği korunması gerektiği, mevzuata göre haberleşme sektöründeki işletmecilerin Hazineye ait arazileri kullanma hak ve yetkisinin olduğu ileri sürülmüştür.

DAVALININ SAVUNMASI :
Davalı idare tarafından, tarifelerin 233 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin verdiği yetkiye istinaden hazırlanıp Sivil Havacılık Kanunu'nun 37. maddesi gereği Bakanlığın onayı ile yürürlüğe girdiği, Bakanlık onayı ile yürürlüğe girdiğinden husumet yönünden reddi gerektiği, 2014 ÜFE oranının %10,10 olarak açıklandığı, ücretlerde genel olarak %10 artış yapıldığı, fahiş artış olmadığı, baz istasyonlarına ilişkin tarifenin 2008 yılından bu yana yürürlükte olduğu, ücret tarifesi altında kalan kira bedellerinin 2015 yılından itibaren 2015 yılı ücret tarifesi üzerinden alınacağının bildirildiği, 2014 ücret tarifesi ile 2015 ücret tarifesi arasında ÜFE artışı oranında artış yapıldığı, Genel Müdürlük tarafından işletilen havaalanlarının mülkiyetinin kendilerine ait olduğundan 406 sayılı Kanun'nun 12. maddesi kapsamında bulunmadığı, daha önce yapılan tahsislerde ücretler düşük olduğundan tarife üzerinden yer tahsisi yapılan şirketlerle tarife dışı kalan şirketlerin farklı kira ödemelerinin haksız rekabete neden olacağının göz önünde bulundurulduğu, 9 ay önceden gerekli tedbirin alınmasının istendiği, tarifede ve işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Dava, baz istasyonu kullanımı için davacı şirket adına Antalya Havalimanında tahsis edilen mahallerde 1.1.2015-31.12.2015 tarihleri arasındaki yeni kira dönemi için DHMİ 2015 Ücret Tarifesi uygulanacağından davacı şirketin bu koşullarla kira sözleşmesi imzalamaya davet edilerek, imzalamaması halinde tahsisli mahalleri iade etmesi gerektiği yönünde tesis edilen … tarih ve … sayılı işlemin ve bu işlemin dayanağı olan Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü (DHMİ) 2015 Yılı Ücret Tarifesi içinde yer alan "Telekomünikasyon Sistemleri Yer Tahsis ve Altyapı Geçiş Hakkı Tarifesi"nin iptali istemiyle açılmıştır.
233 Sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname eki B- Kamu İktisadi Kuruluşları Cetvelinde, "Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü" Ulaştırma Bakanlığı'na bağlı bir kamu iktisadi kuruluşu olarak belirlenmiş olup, anılan Kanun Hükmünde Kararnamenin "Kapsam ve Amaç" başlıklı 1. maddesinde; bu Kanun Hükmünde Kararnamenin, iktisadi devlet teşekkülleri ile kamu iktisadi kuruluşlarını ve bunların müesseseleri ile bağlı ortaklıklarını ve iştiraklerini kapsayacağı, kararnamenin amacının ise; bu kurum, kuruluş, müessese ve ortaklıklarının özerk bir tarzda ve ekonominin kurallarına uygun olarak yönetilmelerini, iktisadi devlet teşekküllerinin ekonomik gereklere uygun olarak verimlilik ve karlılık ilkeleri doğrultusunda kendi aralarında ve milli ekonomi ile uyum içinde çalışarak sermaye birikimine yardım etmelerini ve bu suretle daha fazla yatırım kaynağı yaratmalarını ve bu suretle daha fazla yatırım kaynağı yaratmalarını, kamu iktisadi kuruluşlarının kendilerine verilen görev ve kamu hizmetlerini ekonomik ve sosyal gereklere uygun olarak verimlilik ilkesi doğrultusunda yürütmelerini düzenlemek olduğu kurala bağlanmıştır.

8 Kasım 1984 tarih ve 18569 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü (DHMİ) Ana Statüsü'nün 1. maddesinde, "Bu Ana Statü’nün amacı: 8/6/1984 tarih ve 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname Hükümlerine tabi olarak ve söz konusu Kanun Hükmünde kararname çerçevesinde faaliyette bulunmak üzere Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü (DHMİ) adı altında teşkil olunan Kamu İktisadi Kuruluşu’nun hukuki bünye, amaç ve faaliyet konuları, organları ve teşkilat yapısı, müessese, bağlı ortaklık ve iştirakleri ile bunlar arasındaki ilişkileri ve ilgili diğer hususları düzenlemektedir." kuralı yer almakta olup, 3. maddesinde, bu Ana Statü ile teşkil olunan DHMİ'nin tüzel kişiliğe sahip, faaliyetlerinde özerk ve sorumluluğu sermayesiyle sınırlı bir Kamu İktisadi Kuruluşu olduğu, Kuruluşun KHK ve bu Ana Statü hükümleri saklı kalmak üzere özel hukuk hükümlerine tabi olduğu, 4. maddesinde, Kuruluşun, Sivil Havacılık faaliyetlerinin gereği olan, hava taşımacılığı, hava alanlarının işletilmesi, meydan yer hizmetlerinin yapılması, hava trafik kontrol hizmetlerinin ifası, seyrüsefer sistem ve kolaylıklarının kurulması ve işletilmesi, bu faaliyetler ile ilgili diğer tesis ve sistemlerinin kurulması, işletilmesi ve modern havacılık düzeyine çıkarılmasını sağlamak amacıyla teşkil edildiğine dair faaliyet konularının gösterildiği, Kuruluşun faaliyet konuları arasında ise, işletiminde bulunan hava alanları ile işletme dönemlerinin sonundan itibaren yap-işlet-devret modeli çerçevesinde yaptırarak işletimini özel sektöre verdiği terminalleri ve/veya hizmetin bütünlüğü yönünden gerek gördüğü diğer tesisleri 5335 Sayılı Kanunun 33. maddesi çerçevesinde özel hukuk tüzel kişilerine kiralamak ve/veya işletme hakkını devretmek olduğu, "Ücretsiz ve Tarife Altı Uygulama" başlıklı 22. maddesinde, özel kanunlar ve uluslararası anlaşmalar hükümleri saklı kalmak kaydıyla ücretsiz ve tarife altı uygulamada bulunulmasına ilişkin esasların, Teşebbüs tarafından hazırlanıp, ilgili Bakanlıkça uygun görülecek ve Koordinasyon Kurulunca kabul edilecek bir Yönetmelikle tespit edileceği kurala bağlanmıştır.
2677 Sayılı Sivil Hava Meydanları, Liman ve Sınır Kapılarında Görev ve Hizmetlerin Yürütülmesi Hakkındaki Kanun, 2495 sayılı Bazı Kurum ve Kuruluşların Korunması ve Güvenliklerinin Sağlanması Hakkındaki Kanun, 2920 Sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu, 233 Sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ve Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü (DHMİ) Ana Statüsü, 14.2.2013 tarih ve 11418 sayılı DHMİ Yönetim Kurulu kararı ile yürürlüğe giren Pazarlama ve Ticaret Dairesi Başkanlığı Birim Yönetmeliği hükümlerine istinaden hazırlanmış olan DHMİ Pazarlama ve Ticaret Yönergesinin "Gelir Türleri ve Tanımlar" başlıklı 2. bölümünün "1-Esas Hizmet Gelirleri" başlıklı ana gelir grubu içinde yer alan "C. İşletme Hizmet Gelirleri" kapsamındaki "Yer Tahsis Gelirleri";
"Kira (Ticari Hacim)
Kira (Büro vb.)
Kira (Depo vb.)
Kira (Ciro Payı)
Kira (Genel Giderlere Katılma Payı)
Kira (Reklam alanları)
Kira (Baz İstasyonu –Açık alan, Outdoor, Indoor, Minilink)
Kira (diğer)" olarak sayılmış ve gelir türleri arasında belirtilen "Yer Tahsis Ücreti", havalimanlarında faaliyet gösteren havayolu, yer hizmeti, ikram, akaryakıt vb. şirketlere, kurum/kuruluş/gerçek/tüzel kişilere tahsis edilen arazi, bina, terminal binasındaki hacimler ile büfe, satış standı, duty-free, kafe bar, restoran vb. yerlerin kira bedeli; "Baz İstasyonu Ücreti" ise, havalimanlarında GSM operatörlerinin telekomünikasyon baz istasyonlarına yapılan yer tahsislerine ilişkin kira bedeli olarak tanımlanmıştır.
İdarelere verilen takdir yetkisi, işlem tesis ederken serbestçe kullanılabilecek bir keyfiyeti ifade etmeyip, kamu yararı ve hizmet gerekleri açısından hukuka uygun olarak temellendirilmiş olgularla desteklenmelidir.
İdari işlemlerin bir sebebe ve gerekçeye dayalı olması hukukun genel ilkelerinden olduğundan, bu ilke genel anlamda düzenleme veya işlem yapan idareyi uyguladığı ve düzenleme yaptığı alanda doğru ve anlamlı olgular ortaya koymaya zorunlu kılar.
O halde, DHMİ'nin verimlilik ve karlılık esaslarına göre kurulduğu, özel hukuk tüzel kişilerine kiraladığı yerlerde tarife uygulama yetkisinin bulunduğu, ancak özel kanunlar ve uluslararası anlaşma hükümleri saklı kalmak kaydıyla ücretsiz ve tarife altı uygulamada bulunulmasına ilişkin esasların, Teşebbüs tarafından hazırlanıp, ilgili Bakanlıkça uygun görülecek ve Koordinasyon Kurulunca kabul edilecek bir Yönetmelikle tespit edileceğinin 233 sayılı KHK'da hüküm altına alınmasına karşın, havaalanlarındaki baz istasyonları kira gelirleri konusunda tarife dışı kalacak herhangi bir tespitin davalı idarece yapılmadığı hususları dikkate alındığında, tarifeye tabi gelirler arasında yer tahsis gelirlerinden olan baz istasyonu kira gelirine de yer verildiğinin anlaşılması karşısında, uyuşmazlığın çözümü davacı şirket tarafından baz istasyonu faaliyeti için kiralanan Antalya Havalimanındaki mahallere davalı idarece belli bir ücret tarifesi uygulanıp uygulanmayacağının ortaya konulmasına bağlı olup, bu kapsamda kira sözleşmesindeki hükümlerin de incelenmesi gerekmektedir.
Bu bağlamda, dava dosyasına ekli olan kira sözleşmesine bakıldığında; Antalya Havalimanında baz istasyonu olarak faaliyetine devam etmek üzere davacı şirketin kullanımına tahsis edilecek mahalde 1.1.2015-31.12.2015 tarihli kira dönemi için davalı DHMİ ile arasında 31.12.2014 tarihinde imzalanan kira sözleşmesinin "Ödemeler ve Ödeme Şekilleri" başlıklı 5. maddesinin a/4. fıkrasında, "Kira sözleşmesinin yenilenmesi veya yenilenmiş sayılması halinde DHMİ'nin sözleşmenin aşağıda 6. madde hükmü gereğince kira bedelini yeniden tespit etme hakkı vardır." ve "Kira Bedelinin Tespiti ve Tebliği" başlıklı 6. maddesinde ise, "...Kiracı, DHMİ'ce yukarıda açıklandığı şekilde tespit edilen artırımlı kira bedelini,
Kiralanan yer tarifeye tabi yerlerden ise bu halde, kiracı her yıl Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığınca onaylanan DHMİ ücret tarifesi ile belirlenen yeni kira bedelini,...ödemeyi kabul ve taahhüt eder.
...
Yeni dönem için belirlenen kira bedeli, sözleşme bitim tarihinden en az 15(onbeş) gün önce kiracıya yazılı olarak bildirilir..." hükmünün yer aldığı, aynı kuralların davacı ile davalı idare arasında imzalanan önceki yıl kira sözleşmesinde de yer aldığı, ancak bahsi geçen 2014 yılı kira dönemi için imzalanan 23.12.2013 tarihli kira sözleşmesinde kira bedelinin sözleşme bitim tarihinden en az 30 gün önce kiracıya yazılı olarak bildirileceği hükmünün yukarıda belirtildiği şekliyle davacı şirket tarafından 2015 yılı için imzalanan sözleşmede 15 gün olarak düzenlendiği, dolayısıyla davacı şirketin baz istasyonu faaliyeti için kiraladığı yerin DHMİ Ücret Tarifesine tabi olduğundan haberdar olduğu, buna göre davacı şirketin DHMİ ücret tarifesi ile belirlenen yeni kira bedelini ödemeyi kabul ve taahhüt ettiği görülmektedir.
Öte yandan, anılan yetkisi dahilinde davalı idarece Pazarlama ve Ticaret Komisyonu'nun … tarih ve … sayılı kararı gereğince havalimanlarında ..., … ve … şirketleri adına tahsisli bulunan (baz istasyonu amaçlı) mahallerden alınmakta olan kira bedellerinden ücret tarifesi altında kalan kiraların yenilenerek 1.1.2015 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek ücret tarifesi üzerinden Havalimanı Başmüdürlüğü/Müdürlüğünce 31.12.2015 tarihine kadar sözleşme düzenlenmesine ve bu şartlarda sözleşme imzalamayan şirketlerin baz istasyonları ve antenlerinin kaldırtılmasına karar verildiği, davacı şirkete … günlü, … sayılı yazıları ile davalı idare tarafından yapılan bildirim üzerine davacı şirket tarafından 301.12.2014 tarihli yazı ile itiraz edilmesi üzerine dava konusu 31.12.2014 günlü, ... sayılı işlemin tesis edildiği ve bu işlemle davacı şirketin yeni döneme dair kira sözleşmesine davet edilmesi üzerine tarifeye tabi olması halinde yer tahsisi ve gelirleriyle ilgili olarak belirtilen kuralların, davacı şirket tarafından kabul edilerek taraflar arasında 2015 yılına ait kira sözleşmesinin imzalandığı anlaşılmıştır.
Kaldı ki, baz istasyonu faaliyeti için kiralanan yerlerle ilgili olarak ücret tarifesi uygulanmasının, farklı şirketler arasında kira bedeli farkının doğmasına da engel teşkil edeceği kuşkusuzdur.
Yukarıda aktarılan mevzuat gereğince davalı idarenin, amaç ve faaliyet konularını gerçekleştirmek üzere vereceği hizmetlerini ve bu kapsamdaki yer tahsis işlemlerini temel ilke ve politikalar çerçevesinde yürütürken bu alanda başka kişi ya da kurumların kullanımına ayrılan yerler karşılığı alınacak ücretleri karlılık ve verimlilik ilkeleri doğrultusunda belirlemek, tüm hizmet ve işlemlere ilişkin kuralları tespit etmek ve değişen şartlara ve ihtiyaçlara göre bir takım değişiklikler yapmak hususunda serbest olduğu, dosya incelendiğinde anılan konunun idarenin yetkisi çerçevesinde kira sözleşmesinde de hüküm altına alındığı, dolayısıyla DHMİ Ücret Tarifesinin, davacı şirketin kiraladığı baz istasyonu kullanım amaçlı mahale uygulanmasında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu durumda, dava konusu Telekomünikasyon Sistemleri Yer Tahsis ve Altyapı Geçiş Hakkı Tarifesi, kamu iktisadi kuruluşu olan davalı idarece yürütülen kamu hizmetinin gerekleriyle faaliyet esaslarına dayanak teşkil eden gelirlerin kaynaklarına ve hukuka uygun bulunmakta olup, anılan Tarifeye dayalı olarak davacı şirketin kira sözleşmesi yapmaya davet edilmesi yönünde tesis edilen diğer dava konusu … tarih ve … sayılı işlemde de hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Bakılan dava, baz istasyonu kullanımı için davacı şirket adına Antalya Havalimanında tahsis edilen mahallerde 01/01/2015-31/12/2015 tarihleri arasındaki yeni kira dönemi için DHMİ 2015 Yılı Ücret Tarifesi uygulanacağından davacı şirketin bu koşullarla kira sözleşmesi imzalamaya davet edilerek, imzalamaması halinde tahsisli mahalleri iade etmesi gerektiği yönünde tesis edilen 31/12/2014 tarih ve ... sayılı işlemin ve bu işlemin dayanağı olan Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü (DHMİ) 2015 Yılı Ücret Tarifesi içinde yer alan "Telekomünikasyon Sistemleri Yer Tahsis ve Altyapı Geçiş Hakkı Tarifesi"nin hukuka aykırı olduğu iddia edilerek iptalleri istemiyle açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
Davalı idare tarafından, husumetin kendilerine yöneltilmemesi gerektiği ileri sürülmüştür.
Uyuşmazlık konusu olayda, davalı idare tarafından dava konusu işlemin tesis edildiği ve işlemin dayanağı DHMİ 2015 Yılı Ücret Tarifesinin yürürlüğe konulduğu görüldüğünden davalı idarenin husumet itirazının yerinde olmadığı sonucuna varılmaktadır.

ESAS YÖNÜNDEN:
İlgili Mevzuat:
08/06/1984 tarih ve 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin "Teşebbüslerin uygulayacakları fiyatlar ve görev zararı uygulaması" başlıklı 35. maddesinin birinci fıkrasında; Teşebbüs, müessese ve bağlı ortaklıkların, işletmelerinde mal ve hizmet fiyatlarını tespitte serbest oldukları hükmü yer almaktadır.
233 Sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname eki B- Kamu İktisadi Kuruluşları Cetvelinde, "Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü" Ulaştırma Bakanlığı'na bağlı bir kamu iktisadi kuruluşu olarak belirlenmiş olup, 08/06/1984 tarih ve 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname Hükümlerine tabi olarak ve söz konusu Kanun Hükmünde kararname çerçevesinde faaliyette bulunmak üzere Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü (DHMİ) adı altında teşkil olunan Kamu İktisadi Kuruluşu’nun hukuki bünye, amaç ve faaliyet konuları, organları ve teşkilat yapısı, müessese, bağlı ortaklık ve iştirakleri ile bunlar arasındaki ilişkileri ve ilgili diğer hususları düzenlemek amacıyla çıkarılan Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü (DHMİ) Ana Statüsü'nün "Kuruluşun Amaç ve Faaliyet Konuları" başlıklı 4. maddesinde; "Sivil Havacılık faaliyetlerinin gereği olan, hava taşımacılığı, hava alanlarının işletilmesi, meydan yer hizmetlerinin yapılması, hava trafik kontrol hizmetlerinin ifası, seyrüsefer sistem ve kolaylıklarının kurulması ve işletilmesi, bu faaliyetler ile ilgili diğer tesis ve sistemlerinin kurulması, işletilmesi ve modern havacılık düzeyine çıkarılmasını sağlamak amacıyla teşkil edilen Kuruluşun faaliyet konuları aşağıda gösterilmiştir.
1- Kanun, tüzük ve yönetmelik, kalkınma planı ve yıllık programlar çerçevesinde; müesseselerini, bağlı ortaklıklarını ve iştiraklerini yönlendirmek ve bunlar arasındaki koordinasyon ve işbirliğini sağlamak.
2- Bu faaliyetlerin yürütülmesi ve geliştirilmesi için kaynaklar sağlamak ve arttırmak.
3- Gerektiği hallerde müesseseler, işletmeler, ortaklıklar kurmak veya kaldırmak veya kurulmuş bir ortaklığa iştirak edilmesi için gerekli teşebbüslerde bulunmak.
4- a) Lüzumu halinde müesseseler kurmak veya kaldırmak, ortaklıklar kurulması, kaldırılması veya kurulmuş bir ortaklığa iştirak edilmesi için gerekli teşebbüslerde bulunmak. b) Yurt dışında şirket kurmak ve/veya kurulmuş şirketlere iştirak etmek.
5- Bağlı ortaklık ve müesseselerinin bütçeleri ile fiyat, tarife ve yatırımlarının genel ekonomi ve sivil havacılık politikalarına uyumunu sağlamak.
6- Sivil Havacılık ihtisas alanlarında, dünya standartlarına göre personel yetiştirmek üzere eğitim tesisleri kurmak, kurdurmak ve bu tesisleri işletmek veya işlettirmek.
7- İşletiminde bulunan hava alanları ile işletme dönemlerinin sonundan itibaren yap-işlet devret modeli çerçevesinde yaptırarak işletimini özel sektöre verdiği terminallerini ve/veya hizmetin bütünlüğü yönünden gerek gördüğü diğer tesislerini 5335 Sayılı Kanunun 33. maddesi çerçevesinde özel hukuk tüzel kişilerine kiralamak ve/veya işletme hakkını devretmek. ...",
"Ücretsiz ve Tarife Altı Uygulama" başlıklı 22. maddesinde; "Özel kanunlar ve uluslararası anlaşmalar hükümleri saklı kalmak kaydıyla ücretsiz ve tarife altı uygulamada bulunulmasına ilişkin esaslar,Teşebbüs tarafından hazırlanıp, ilgili Bakanlıkça uygun görülecek ve Koordinasyon Kurulunca kabul edilecek bir Yönetmelikle tespit edilir." düzenlemeleri yer almaktadır.
DHMİ Pazarlama ve Ticaret Yönergesinin "Gelir Türleri ve Tanımlar" başlıklı 2. bölümünün "1-Esas Hizmet Gelirleri" başlıklı ana gelir grubu içinde yer alan "C. İşletme Hizmet Gelirleri" kapsamındaki "Yer Tahsis Gelirleri";
"Kira (Ticari Hacim)
Kira (Büro vb.)
Kira (Depo vb.)
Kira (Ciro Payı)
Kira (Genel Giderlere Katılma Payı)
Kira (Reklam alanları)
Kira (Baz İstasyonu –Açık alan, Outdoor, Indoor, Minilink)
Kira (diğer)" olarak sayılmış ve gelir türleri arasında belirtilen "Yer Tahsis Ücreti", havalimanlarında faaliyet gösteren havayolu, yer hizmeti, ikram, akaryakıt vb. şirketlere, kurum / kuruluş / gerçek / tüzel kişilere tahsis edilen arazi, bina, terminal binasındaki hacimler ile büfe, satış standı, duty-free, kafe bar, restoran vb. yerlerin kira bedeli; "Baz İstasyonu Ücreti" ise havalimanlarında GSM operatörlerinin telekomünikasyon baz istasyonlarına yapılan yer tahsislerine ilişkin kira bedeli olarak tanımlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :

Dava Konusu Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü (DHMİ) 2015 Yılı Ücret Tarifesi İçinde Yer Alan "Telekomünikasyon Sistemleri Yer Tahsis ve Altyapı Geçiş Hakkı Tarifesi"nin İncelenmesi:
Davacı tarafından. 2015 yılı DHMİ ücret tarifesinin "Telekomünikasyon Sistemleri Yer Tahsis ve Altyapı Geçiş Hakkı Tarifesi" bölümünün iptali istenilmiştir. DHMİ ücret tarifesinin anılan bölümünde Baz İstasyonu Tarifesi, Haberleşme Altyapısı Geçiş Hakkı Tarifesi ve Enerji Altyapısı Geçiş Hakkı Tarifesi ayrı ayrı tablo halinde düzenlenmiştir. Davacının dayanak işlem olarak dava konusu ettiği işlem ve kira sözleşmesinin konusunun ise "Baz İstasyonu" olduğu görülmektedir. Bu nedenle, Telekomünikasyon Sistemleri Yer Tahsis ve Altyapı Geçiş Hakkı Tarifesinin "a. Baz İstasyonu Tarifesi" kısmı ile sınırlı olarak inceleme yapılması gerekmiştir.
Davalı idare tarafından hazırlanan 2015 yılı ücret tarifesinin yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin verdiği yetki kapsamında hazırlanarak Bakanlık onayı ile yürürlüğe konulduğu, tarifenin dava konusu "Telekomünikasyon Sistemleri Yer Tahsis ve Altyapı Geçiş Hakkı Tarifesi" başlıklı bölümünün "a. Baz İstasyonu Tarifesi" kısmında kuruluşun gelirleri arasında yer alan havalimanlarında GSM operatörlerinin telekomünikasyon baz istasyonlarına yapılan yer tahsislerine ilişkin kira bedellerine ilişkin ücretlerin düzenlendiği görülmekte olup, davalı idare tarafından baz istasyonlarına yönelik ücret tarifesi belirlenmesinde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Bununla birlikte, söz konusu bölümde belirlenmiş olan ücretlerin incelenmesinde 2014 yılı ücret tarifesinde belirlenen ücretlere göre yaklaşık %10 artış yapılmış olduğu, fahiş bir artışın söz konusu olmadığı anlaşıldığından bu yönüyle de tarifede hukuka aykırılık görülmemiştir.

Dava Konusu … Tarih ve ... Sayılı İşlemin İşlemin İncelenmesi:
Davalı idarece, Pazarlama ve Ticaret Komisyonu'nun … tarih ve … sayılı kararı gereğince havalimanlarında ..., … ve … şirketleri adına tahsisli bulunan (baz istasyonu amaçlı) mahallerden alınmakta olan kira bedellerinden ücret tarifesi altında kalan kiraların yenilenerek 01/01/2015 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek ücret tarifesi üzerinden Havalimanı Başmüdürlüğü / Müdürlüğünce 31/12/2015 tarihine kadar sözleşme düzenlenmesine ve bu şartlarda sözleşme imzalamayan şirketlerin baz istasyonları ve antenlerinin kaldırtılmasına karar verildiği, davacı şirkete … tarih ve … sayılı yazı ile davalı idare tarafından yapılan bildirim üzerine davacı şirket tarafından 30/12/2014 tarihli yazı ile itiraz edilmesi üzerine dava konusu … tarih ve ... sayılı işlemin tesis edildiği, anılan işlemle davacının ücret tarifesi doğrultusunda ücret ödenmesi kaydıyla 2015 yılına ait sözleşmeyi imzalayarak faaliyetine devam edebileceği, aksi halde sözleşmesinin feshedileceği ve tahsisli mahallerin iade edilmesinin gerektiği bildirilmiştir.
Davacının Antalya Havalimanı Başmüdürlüğü ile 2014 yılı için imzaladığı kira sözleşmesi incelendiğinde, "Kira Bedelinin Tespiti ve Tebliği" başlıklı 6. maddesinde "Kiralanan yer tarifeye tabi yerlerden ise bu halde, kiracı her yıl Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığınca onaylanan DHMİ ücret tarifesi ile belirlenen yeni kira bedelini ... ödemeyi kabul ve taahhüt eder." kuralının yer aldığı görülmektedir.
Antalya Havalimanındaki tahsisli alanlarda davacının ücret tarifesi kapsamındaki baz istasyonu ve antenleri yer almaktadır. Dolayısıyla DHMİ Ücret Tarifesinin, davacı şirketin kiraladığı baz istasyonu kullanım amaçlı mahallere uygulanmasında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Ayrıca davalı idare tarafından önceki yıllarda imzalanan sözleşmelerden ücret tarifesi altında kalanların yenilenmesinde ücret tarifesinin esas alınmasına karar verilmesinin havalimanlarında yer tahsisi yapılan tüm şirketler açısından hakkaniyete uygun, eşit ve adil bir uygulama olduğu da açıktır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen … TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 10/12/2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.