BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi 2018/181 Esas 2020/2276 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2018/181 Esas
KARAR NO: 2020/2276
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL ANADOLU 2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 01/06/2017
NUMARASI: 2014/1456 E. - 2017/575 K.
DAVANIN KONUSU: Tespit
KARAR TARİHİ: 28/12/2020
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. Maddesi gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
İLK DERECE MAHKEMESİNE AÇILAN DAVADA
A-)Açılan dava ve iddia: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının davalının yetkili ... servisi olduğunu, davalının önce yetkili servis sözleşmesini feshettiğini bildirdiğini, sonra feshi geri alıp, Beyoğlu ... Noterliği’ nin 24.10.2014 tarihli ihtarı ile sözleşmenin askıya alındığını bildirdiğini ve davacının tüm bilgilere erişimini engellediğini, askıya alma gerekçesi olarak da daha önce Beyoğlu ... Noterliğinin 09.10.2014 tarih ve ... yevmiye nolu fesih ihbarında bildirdikleri 13 eksiğin tamamlanması ve 350.000,00 TL teminat mektubunun tamamlanmasının istendiğini, davalının dürüstlük ve güven kurallarına aykırılık iddiasının yersiz olduğunu, askıya alma durumunun hukuka ve sözleşmeye aykırı olduğundan bahisle yetkili servis sözleşmesinin askıya alınma işleminin sözleşmeye ve yasaya ayırı olduğunun tespiti ile geçersizliğine ve yetkili servis sözleşmesinin devamına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
B-) Cevap ve Karşı Talepler: Davalı vekili cevap dilekçesi ile özetle; davacı tarafa ait sözleşmenin 02.12.2014 tarihinde Beyoğlu ... Noterliğinin ... yevmiye nolu fesih ihtarı ile feshedildiğini, davacının adı geçen sözleşme ile “Türkiyede ve yurtdışında üretilen, şirket tarafından sağlanan ve dağıtımı yapılan her tipte binek otomobili ve azami yüklü ağırlığı 3.5 tonu aşmayan küçük ticari araçlar” ın servis, bakım ve yedek parçak hizmetlerini satmayı taahhüt ettiğini, davacı tarafın ilk olarak 2011 yılında ödeme güçlüğü yaşamaya başladığını, 15.04.2011 tarihi itibari ile vadesi geçen yedek parça borcu ile faiz ve KDV borçları toplamının 673.985,34 TL olan borcunu ihtarnamenin tebliğinden itibaren 15 gün içinde mevcut vadesi geçmiş tüm borçları ve ferilerini ödemesinin talep edildiğini ancak davacı tarafın bu ödemeyi gerçekleştirmediğini, davacının mali yapısındaki bozuklukların 2011 yılında başladığını vev yatırımlarını gerektiği gibi yapamaz hale geldiğini, yıllar içerisinde de işletme sermayesini bulunduramaz böylece de gereket ticareti yapamaz olduğunu, davacı tarafın borçlarını ödeyememesinden dolayı davalı şirkete 89/1 ödeme emirlerinin gelmeye başladığını, davacı tarafın mali yapısının bozulmasından sonra tüm uyarılara rağmen yeterli teminatı sağlamayı bir türlü başaramadığını, davacı tarafın sözleşmesinin feshinin usul ve yasaya uygun olduğunu, davacı tarafın davalıyı sözleşmeye devama zorlayacak şekilde fesih işleminin iptalini ve yetkili servis sözleşmesinin devamına karar verilmesini talep edemeyeceğini, bu talebin akit serbestisi ilkesine aykırı olduğundan bahisle evvela tedbir talebi ile dava sürecinde sözleşmesi haklı sebeplerle feshedilen davacının davasının reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C-)İlk Derece Mahkemesi Kararı: İlk derece mahkemesince; taraflar arasında 28/03/2008 tarihinde .... Yetkili Servis Sözleşmesi imzalandığı, sözleşme süresi içinde davalının Beyoğlu ... Noterliğinin 09/10/2014 tarihli fesih beyanı ile davacı ile arasındaki yetkili servis sözleşmesini feshettiğini bildirdiği, daha sonra davalının ... Noterliğin 24/10/2014 tarihli ihtarnamesi ile mevcut sözleşmeyi askıya aldığını bildirdiği, davacının 13/10/2014 tarihli ihtarnamesi ile davalıdan, 09/10/2014 tarihli fesih hakkı kullanımını geri almasını istediği, bu beyanıyla davacının, 24/10/2014 tarihli sözleşmenin askıya alınmasına ilişkin davalının irade beyanı beraber değerlendirildiğinde örtülü bir anlaşma ile davalının fesih hakkının kullanımı ile ortaya çıkan sonuçların geri alındığı, davalının 04/11/2014 tarihli dava dilekçesi ile askıya alınma işleminin sözleşmeye aykırılığının ve geçersizliğinin tespitini dava ettiği, davanın devamı sırasında davalının Beyoğlu ... Noterliğinin 02/12/2014 tarihli ihtarnamesi ile davacı ile aralarındaki sözleşmeyi 09/10/2014 tarihli fesih beyanındaki sebepler ve ek sebeplere dayalı olarak feshettiğini bildirdiği, davacının ise 28/01/2015 tarihli dilekçesi ile davasını ıslah ederek söz konusu feshin sözleşmeye aykırılığının ve geçersizliğinin tespiti ile sözleşmenin devamına karar verilmesini Mahkememizden talep ettiği, davacının talebinin sözleşme serbestisi ilkeleri çerçevesinde değerlendirilmesi gerektiği, bu konuda Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 2011/11-693 esas 2012/88 karar sayılı kararında da vurgulandığı üzere, özel hukuk ilişkilerini düzenleyen kanunlarda sözleşme özgürlüğünün kural, sözleşme yapma mecburiyetinin ise istisnai nitelikte olduğu, sözleşme yapma mecburiyetinin, ancak kanunla öngörülebileceği, sözleşme özgürlüğü kuralının, sözleşmeyi kurma ve değiştirme özgürlüğü kadar sözleşme ile bağlı kalmama özgürlüğünü de içerdiği, varolan bir sözleşmeyi sona erdirmenin yollarından birisinin de, sözleşmeden dönmenin yanı sıra sözleşmenin feshi olduğu, feshin, sürekli bir borç ilişkisini ileriye etkili bir şekilde sona erdiren, bozucu yenilik doğuran bir hak olarak kabul edildiği, feshi ihbarının ise, tek taraflı ve karşı tarafa ulaşması gereken bir irade beyanıyla kullanılacağı; feshin, hüküm ve sonuçlarını muhatabın hakimiyet alanına ulaştığı anda geleceğe etkili olarak meydana getireceği, sözleşme özgürlüğü ilkesinin, sözleşmenin kurulmasına hizmet ettiği kadar, sözleşme ile bağlı kalmamayı da, yani tek taraflı irade beyanıyla -haklı veya haksız surette- sözleşmenin sona erdirilmesini de kapsadığı, buna karşın feshin haksız olması halinde, karşı tarafın bundan doğan zararlarından sorumluluğunun da bulunacağı, özetle irade özerkliğinin bir sonucu olarak haklı bir neden olmadan da tek taraflı bozucu yenilik doğuran bir irade beyanıyla fesih hakkının kullanımına engel olunamayacağı, davalının 02/12/2014 tarihli fesih beyanı ile taraflar arasında mevcut sözleşmenin sona ermiş bulunduğu, bu durumda davacının feshin sözleşmeye aykırılığının ve geçersizliğinin tespitine yönelik talebinde hukuki yararının bulunmadığı, aynı sebeplerle sözleşme serbestisi ilkeleri çerçevesinde sözleşmenin devamına karar verilmesine yönelik talebinin de yerinde olmadığı gerekçeleriyle davanın reddine karar verildiği görülmüştür.
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ: Kararı davacı yan istinaf etmiş ve dilekçesinde bilirkişi raporuna göre de akdin prosedüre uygun aşamalardan geçmeden feshedildiğinin saptandığını, feshin haksızlığının tespitini istemekte hukuki yararlarının olduğunu bu nedenle ilk derece mahkemesi kararının kaldırılması gerektiğini talep ve istinaf etmiştir.
DELİLLERİN TARTIŞILMASI VE GEREKÇE: Dava ; ıslah edilmiş hali ile ;H Ü K Ü M:Yukarıda açıklanan gerekçe ile 1 - Davacı yanın istinaf başvurusunun HMK 353/1-a-6 maddesi gereğince KABULÜNE ; İlk derece mahkemesi kararının KALDIRILMASINA Yargılama yapılmak üzere dosyanın İLK DERECE MAHKEMESİNE GÖNDERİLMESİNE 2-Davacı yanca yatırılan peşin harcın talebi halinde iade edilmesine 3- Davacı tarafından yapılan istinaf yargılama gideri olen ; başvuru harcı gideri 85,70 TL, istinaf dilekçesinin tebliği için yapılan tebligat gideri 12,50 TL , dosyanın istinafa gidiş/dönüşü için yapılan 27,80 TL olmak üzere toplam 126,00 TL yargılama giderinin davalıdan alınıp davacıya verilmesine 4- İnceleme duruşmasız olarak yapılmış olmakla ücreti vekalet tayin ve takdirine yer olmadığına Dair ; dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu HMK 353/1-a-6 maddesi gereğince KESİN olmak üzere 28/12/2020 tarihinde ve oy birliği ile karar verildi.