Yargıtay 11. Hukuk Dairesi 2021/1797 Esas 2022/424 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :TİCARET MAHKEMESİ

Taraflar arasındaki davada Sigorta Tahkim Komisyonu İtiraz Hakem Heyeti'nce verilen 21.08.2019 gün 2019/İHK-10330 sayılı karar, taraf vekilleri tarafından süresinde temyiz edilmiş, bazı noksanlıkların ikmali için mahalline geri çevrilen dosyanın eksikliklerin giderilmesinden sonra iade edildiği anlaşılmakla, saklanmak üzere tevdi edildiği İstanbul Anadolu 3. Asliye Ticaret Mahkemesi tarafından temyiz incelemesi yapılmak üzere Dairemize gönderilmiş olup, dosya için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçeler, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili; bir adet tomografi cihazını Ziraat Katılım'dan finansal kiralama ile kiraladığını, davalının cihazı sigortaladığını, 29.01.2018 tarihinde cihazın arızalandığını, eksperin tüpün ekonomik ömrünü tamamladığını tespit ettiğini, ikame bedelinin %30’u kadar tazminat tutarı olduğunu, eksper raporundaki tespitin tahmine dayalı olduğunu, TTK 1409 uyarınca ispat yükünün sigortacıda olduğunu, cihazın ekonomik ömrünün tamamlamasının başka bir cihazın soğumamasından kaynaklı hasarın başka olgular olduğunu ileri sürerek 76.821.-TL’nin tahsilini talep etmiştir.
Davalı vekili; cihaz dışından gelen etki nedeniyle oluşacak hasarların teminat altına alındığını, davacının tomografi cihazına dışardan gelen etki tespit edilemediğini, cihazdaki x-ray tüpünün ekonomik ömrünü tamamladığını, %15 oranında muafiyet şartı olduğunu, eksik sigorta uygulamasının ve amortisman uygulamasının doğru olduğunu ileri sürerek davanın reddini istemiştir.
Uyuşmazlık hakem heyeti; bilirkişi raporu kapsamında tespit edilen hasar bedelinden sigorta şirketinin sorumlu olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne, 76.821 TL hasar bedelinin avans faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar vermiş, karara karşı davalı vekili itiraz yoluna başvurmuştur.
İtiraz hakem heyeti; eksper ve bilirkişi raporunda belirtildiği üzere hasar nedeninin tam olarak tespit edilemediğini, hasar nedenine ilişkin görüşün tahmine dayalı olduğunu, hasarlı x-ray tüpü üzerinde inceleme yapılmadığı gibi, hasarın nedeni konusunda üretici firmadan alınan rapor veya bilginin hasarlı cihazı yurt dışındaki üreticiye gönderen davacı tarafından dosyaya sunulmadığı gerekçesiyle davanın usulden reddine karar vermiştir.
Kararı, taraf vekilleri temyiz etmiştir.
1- Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, hakem kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davacı vekilinin tüm temyiz itirazlarının reddine karar verilmiştir.
2- Dava, elektronik cihaz sigorta poliçesine dayalı sigorta tazminatının tahsili istemine dayalıdır. Uyuşmazlık hakem heyetince davanın kabulüne karar verilmiş olup, itiraz hakem heyeti tarafından ise, davaya konu bilgisayarlı tomografi cihazındaki x-ray tüpünün arıza meydana geldikten sonra yurt dışındaki üretici firmaya gönderilmesi nedeniyle hasarlı tüpün üzerinde inceleme yapılamadığı, eksper ve bilirkişi raporundaki görüşlerin tahmine dayalı olduğu, hasar nedeni konusunda hasarlı tüpü elinde bulunduran yurt dışındaki Siemens firmasından hasar nedenini gösteren rapor ya da bilginin davacı tarafından dosyaya sunulmadığı gerekçesiyle davanın usulden reddine karar verilmiştir.
6102 sayılı TTK'nın Sigorta Hukuku kitabı, I. Kısım, Genel Hükümler bölümündeki 1409. maddesininin 2. fıkrasındaki ''Sözleşmede öngörülen rizikolardan herhangi birinin veya bazılarının sigorta teminatı dışında kaldığını ispat yükü sigortacıya aittir.'' hükmü gereğince meydana gelen hasarın sigorta poliçesinde teminat altına alınan riziko kapsamında kalmadığını ispat yükünün sigortacı üzerinde olduğu kuşkusuzdur.
TTK'daki Sigorta Hukuku kitabı, I. Kısım, Genel Hükümler bölümündeki 1447. maddesinde ise, ''(1) Sigorta ettiren, rizikonun gerçekleşmesinden sonra, sözleşme uyarınca veya sigortacının istemi üzerine, rizikonun veya tazminatın kapsamının belirlenmesinde gerekli ve sigorta ettirenden beklenebilecek olan her türlü bilgi ile belgeyi sigortacıya makul bir süre içinde sağlamak zorundadır. Ayrıca, sigorta ettiren, aldığı bilgi ve belgenin niteliğine göre, rizikonun gerçekleştiği veya diğer ilgili yerlerde sigortacının inceleme yapmasına izin vermekle ve kendisinden beklenen uygun önlemleri almakla yükümlüdür. (2) Bu yükümlülüğün ihlal edilmesi sebebiyle ödenecek tutar artarsa, kusurun ağırlığına göre tazminattan indirim yapılır.'' denilmektedir.
TTK'daki Sigorta Hukuku kitabı, II. Kısım, Zarar Sigortaları bölümündeki 1471. maddesinde ise, ''(1) Sigorta ettiren, hasarın saptanmasından önce, hasar konusu yerde ve malda, hasar sebebinin veya zarar miktarının belirlenmesini güçleştirecek veya engelleyecek bir değişiklik yapamaz; meğerki, bu değişiklik sigortacının onayı veya zararı azaltma amacı ile yapılmış olsun.
(2) Bu yükümlülüğün kusurlu ihlalinde, ihlal ile zarar arasında illiyet bulunması şartıyla, kusurun ağırlığına göre tazminattan indirime gidilir.'' denilmektedir.
Türk Medeni Kanunu'nun 6. maddesi uyarınca bir vakıadan lehine sonuç çıkartan tarafın o vakıayı ispatlaması gerekmektedir.
Yine Türk Medeni Kanun'un 2. maddesi uyarınca bir hakkın açıkça kötüye kullanılması hukuk düzeni tarafından korunmamaktadır.
TTK'nın 1409. maddesinin 2. fıkrası sözleşmede öngörülen rizikolardan birinin veya bazılarının teminat kapsamı dışında kaldığını ispat yükünü sigortacıya yüklemiş olsa da, sigortacının ispat faaliyetini yerine getirebilmesi için, sigortalı tarafından, gerekli bilgi ve belgelerin sigortacıya 1447. madde kapsamında temin etmesi gerektiği gibi, 1471. madde uyarınca da hasar konusu yer veya malda sigortacının inceleme yapmasına imkan sağlaması gerekmektedir. Sigortalı 1447. ve 1471. madde kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmese bile 1409. maddenin açık hükmü karşısında ispat yükü yer değiştirmeyecektir ancak somut olaylara uygun olarak 1447. ve 1471. maddelerinin 2. fıkralarındaki yaptırımların işletilmesi gerecektir.
Uyuşmazlığa konu somut olayda; davalı tarafından elektronik cihaz sigorta poliçesi ile teminat altına alınan davacıya ait bilgisayarlı tomografi cihazındaki x-ray tüpünün arızası davacı tarafından yetkili servise 30.01.2018 tarihinde bildirilmiş, cihaza yeni x-ray tüpü takılmış, hasarlı tüp ise yetkili servis tarafından cihazın üreticisi Almanya'da mukim Siemens firmasına gönderilmiş, davalı sigortacıya hasar ihbarı ise 09.03.2018 tarihinde yapılmış, böylece hasarlı tüpün üzerinde inceleme yapma imkanının davalı ... şirketine sunulmadığı anlaşılmıştır. Davacı dava dilekçesinde de, sigorta poliçesine konu x-ray tüpündeki arızanın meydana geldiği sebepler konusunda herhangi bir iddia ileri sürmediği gibi 1409. madde kapsamında bütün ispat faaliyetinin davalı sigortacıda olduğunu ileri sürmüştür. Ancak, sigorta poliçesine konu hasarlı tüp davacının çağırdığı yetkili servis tarafından yurt dışına gönderilerek Yasa'nın 1471. maddesi hükmünü ihlal edecek şekilde sigortacının ispat faaliyeti araçlarına ulaşması imkansız kılınmıştır. Bu durumda, 1471. maddenin 2. fıkrası kapsamında yapılan değerlendirmede, sigorta şirketinin ispata yarar en önemli aracı kullanması sigortalı tarafından ağır kusurlu şekilde imkansız kılındığı ve ayrıca sigortalı tarafından da zararın meydana gelmesinde poliçe teminatı kapsamında kalan başkaca bir neden ileri sürülmediğinden sigortalının sadece Yasa'nın 1409. maddesindeki ispat yükü kuralına dayanması hakkın kötüye kullanılması niteliğinde olduğu anlaşıldığı gibi, dosyaya kazandırılan eksper ve bilirkişi raporlarındaki hasarın nedenine ilişkin görüşler tahmine dayalı olup hüküm kurmaya elverişli olmadığından, davaya konu sigorta tazminatı isteminden davalı sigortacının sorumlu olmadığının anlaşıldığı gerekçesiyle davanın esastan reddi gerekirken, yazılı gerekçe ile davanın usulden reddine karar verilmesi isabetli olmamış ise de, anılan yanlışlık yeniden yargılamayı gerektirmediğinden 6100 sayılı HMK'nın 370. maddesinin 2. fıkrası gereğince itiraz hakem heyeti kararı gerekçesinin yukarıda yazıldığı şekilde, hüküm fıkrasının ise aşağıdaki şekilde düzeltilerek onanmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerden dolayı, davacı vekilinin bütün temyiz itirazlarının reddine, (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerden dolayı, davalı vekilinin temyiz istemlerinin kabulü ile, kararın gerekçesinin yukarıda yazılı şekilde değiştirilmesine, hüküm fıkrasındaki 6.1. nolu bendinin kaldırılarak yerine ''Davanın esastan reddine'' ibaresinin eklenerek hükmün bu şekilde DÜZELTİLEREK ONANMASINA, aşağıda yazılı bakiye 36,30 TL temyiz ilam harcının temyiz eden davacıdan alınmasına, ödediği peşin temyiz harcının isteği halinde temyiz eden davalıya iadesine, 19/01/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.