Danıştay 8. Daire 2020/4860 Esas 2020/5360 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/4860
Karar No : 2020/5360

DAVACI : …
DAVALILAR : 1- … Başkanlığı
VEKİLİ : Av. … - (Aynı adreste)

DAVALI : 2- … Başkanlığı
VEKİLİ : Av. … - (Aynı adreste)

DAVANIN KONUSU :
1. 2020 YKS Kılavuzu'nun 4.2. kısmının 8. bendinde yer alan "ortaöğretim başarı puan katsayısının yarıya düşürülmesine" ilişkin düzenleme ile,
2. Bu düzenleme gereği 27/072020 tarihinde açıklanan YKS sonucuna uygulanan ortaöğretim başarı puanının 0,06 katsayısı ile çarpılarak eklenmesi işleminin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
2019 YKS’de Hacettepe Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Programı'na yerleştiği, hedefinin Hukuk Fakültesi'nde okumak olduğu, 2020 YKS’de başarı sırasının 22451 olduğu, ancak dava konusu düzenleme nedeniyle ortaöğretim başarı puanının 2019 YKS’de bir programa yerleştiği için 0,12 yerine 0,6 ile çarpıldığı, bu haliyle başarı sırasının 58921’e düştüğü, hak kaybı yaşadığı, işlemin hukuka aykırı olduğu, 2547 sayılı Kanun’un 45/1-b maddesinde ortaöğretim başarı puanının yüzde on ikisinin yerleştirme puanı hesaplanırken merkezi sınavdan alınan puana ekleneceğinin düzenlendiği, idarenin kanuna aykırı olarak bir düzenleme getirdiği, bu uygulamanın 1999 yılından kalan gerekçesi olmayan bir uygulama olduğu, düzenleme ve işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı iddia edilmektedir.

YÜKSEKÖĞRETİM KURULU BAŞKANLIĞININ SAVUNMASI : YKS’ye başvuran aday sayılarının her sene iki milyonun üzerinde olduğu, dava konusu düzenlemenin sadece tercih yapılarak bir programa yerleşildikten sonraki sene yeniden sınava girerek tercihte bulunmak isteyenlere, sadece bir sene uygulandığı, söz konusu uygulamanın 1980’li yıllardan beri devam ettiği, bu uygulamanın ortaöğretim kurumlarından ilgili yılda mezun olan adayların imkan ve fırsat eşitliğine sahip olmasını sağlamak için yapıldığı, bir yükseköğretim programına yerleşen öğrencinin, Yükseköğretim Kurumlarında Önlisans ve Lisans Düzeyindeki Programlar Arasında Geçiş, Çift Anadal, Yan Dal İle Kurumlar Arası Kredi Transferi Yapılmasına İlişkin Yönetmelik uyarınca kayıt yaptırdığı eğitim öğretim yılı bahar döneminden itibaren taban puanı ve kılavuzda yer alan programa ilişkin özel şartları sağlaması kaydıyla diğer programlara geçiş yapabildiği, bu uygulamanın yükseköğretime giren ve kayıtlı olduğu programdan başka bir yerde veya başka bir alanda eğitim almak isteyen öğrencilerin yeniden sınava girmeden program değiştirebilmesine imkan tanıdığı, yükseköğretim programına kayıtlı olan öğrencinin bir programa kayıt olmuş olmanın verdiği rahatlık ve güvence ile tekrar YKS’ye hazırlanabilme imkanının doğduğu, ancak ortaöğretim kurumlarından yeni mezun olan öğrencilerin bir programa yerleşmeden bu uygulamadan yararlanmasının mümkün olmadığı, yükseköğretim almak isteyen tüm adaylara yükseköğretime girişte fırsat eşitliğinin sağlanmasının amaçlandığı, adayların, tercih yaparken bir programa yerleşmeleri durumunda bir sonraki yıl sınava girdiklerinde ortaöğretim başarı puanının çarpılacağı katsayının yarıya indirileceğini bilerek tercih yaptıkları, davacının 2019 YKS’de tercihte bulunarak ilgili programa başka bir adayın yerleşmesini engellediği, bu yaklaşımın engellenmesi ve caydırıcı olması amacıyla dava konusu düzenlemenin getirildiği, düzenleme ve işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı savunulmaktadır.

ÖĞRENCİ SEÇME VE YERLEŞTİRME MERKEZİNİN SAVUNMASI: Davacının dava konusu uygulamadan haberdar olduğu, işlemin Kılavuz’da yer alan düzenleme uyarınca yapıldığı, işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Dava; 2020 YKS Kılavuz Yönergesinin 4.2. kısmının 8. bendinde yer alan, ortaöğretim başarı puan katsayısının yarıya düşürülmesine ilişkin düzenlemenin ve bu düzenleme gereği, davacının 27/072020 tarihinde açıklanan YKS sonucuna uygulanan ortaöğretim başarı puanının 0,06 katsayısı ile çarpılarak eklenmesi işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun "yükseköğretime giriş" başlıklı 45. maddesinde, Yükseköğretim kurumlarına giriş ve yerleştirme işlemlerinin, imkân ve fırsat eşitliğini sağlayacak tedbirleri almak kaydıyla, Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen usul ve esaslara göre yapılacağı, yükseköğretim kurumlarına esasları Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen merkezî sınavlarla girileceği, yerleştirme puanlarının hesaplanmasında adayların ortaöğretim başarıları dikkate alınacağı düzenlenmiştir.
Bu çerçevede düzenlenen 2020 sınav kılavuzunda 2019-YKS puanları ile bir yükseköğretim programına yerleştirilen adayların, 2020-YKS puanları ile bir yükseköğretim programlarına yerleştirilirken OBP'ye (ortaöğretim başarı puanı) uygulanacak katsayılarının yarıya düşürüleceği kurala bağlanmıştır.
Yapılan bu düzenlemenin, bir yükseköğretim programında okuyan adayların liseyi yeni bitiren adaylara göre gerek bilgi birikimi ve gerekse sınav deneyimi yönünden avantajlı konumda bulunmaları, diğer yandan bazı programlarda boş kontenjanların oluşması ve dolayısıyla öğretim maliyetinin yükselmesine engel olunması nedenleri öngörülerek yapıldığının anlaşılması karşısında, tesis edilen işlemlerde mevzuata, hukuka ve hakkaniyet ilkelerine aykırılık görülmemiştir.
Davacı tarafından öne sürülen iddialar ise dava konusu işlemleri kusurlandırabilecek nitelikte değildir. Nitekim uzun yıllardır uygulanan benzeri düzenlemelere karşı açılan davalarda da yargısal yaklaşımlar aynı yönde olmuştur.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddine karar verilmesi gerektiği, düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 20/B maddesi uyarınca gereği görüşüldü:

HUKUKİ SÜREÇ :
Dava, 2020 YKS Kılavuzu'nun 4.2. kısmının 8. bendinde yer alan ortaöğretim başarı puan katsayısının yarıya düşürülmesine ilişkin düzenlemenin ve bu düzenleme gereği 27/072020 tarihinde açıklanan YKS sonucuna uygulanan ortaöğretim başarı puanının 0,06 katsayısı ile çarpılarak eklenmesi işleminin iptali istemiyle açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE:
İlgili Mevzuat:
Anayasamızın 'Eğitim ve öğrenim hakkı ve ödevi ' başlıklı 42. maddesinde; "Kimse, eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamaz. Öğrenim hakkının kapsamı kanunla tespit edilir ve düzenlenir..." hükmü, 'Yükseköğretim üst kuruluşları' başlıklı 131. maddesinde; "Yükseköğretim kurumlarının öğretimini planlamak, düzenlemek, yönetmek, denetlemek, yükseköğretim kurumlarındaki eğitim - öğretim ve bilimsel araştırma faaliyetlerini yönlendirmek bu kurumların kanunda belirtilen amaç ve ilkeler doğrultusunda kurulmasını, geliştirilmesini ve üniversitelere tahsis edilen kaynakların etkili bir biçimde kullanılmasını sağlamak ve öğretim elemanlarının yetiştirilmesi için planlama yapmak maksadı ile Yükseköğretim Kurulu kurulur." hükmü yer almıştır.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 'Tanımlar' başlıklı 3. maddesinin (s) fıkrasında; lisans, ortaöğretime dayalı, en az sekiz yarı yıllık bir programı kapsayan bir yükseköğretim olarak, (u) fıkrasının 1. bendinde; örgün eğitim, öğrencilerin, eğitim - öğretim süresince ders ve uygulamalara devam etme zorunluluğunda oldukları bir eğitim - öğretim türü olarak tanımlanmış; 'Yükseköğretim Kurulunun görevleri' başlıklı 7. maddesinde; yükseköğretim kurumlarının bu Kanunda belirlenen amaç, hedef ve ilkeler doğrultusunda kurulması, geliştirilmesi, eğitim - öğretim faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi ve yükseköğretim alanlarının ihtiyaç duyduğu öğretim elemanlarının yurt içinde ve yurt dışında yetiştirilmesi için kısa ve uzun vadeli planlar hazırlamak, üniversitelere tahsis edilen kaynakların, bu plan ve programlar çerçevesinde etkili bir biçimde kullanılmasını gözetim ve denetim altında bulundurmak, Yükseköğretim kurumları arasında bu Kanunda belirlenen amaç, ilke ve hedefler doğrultusunda birleştirici, bütünleştirici, sürekli, ahenkli ve geliştirici işbirliği ve koordinasyonu sağlamak, Yükseköğretim Kurulu'nun görevleri arasında sayılmış; 'Yükseköğretime giriş ve yerleştirme' başlıklı 45. maddesinin (a) fıkrasında; "Yükseköğretim kurumlarına giriş ve yerleştirme işlemleri imkân ve fırsat eşitliğini sağlayacak tedbirleri almak kaydıyla, Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen usul ve esaslara göre yapılır." hükmüne; (b) fıkrasında ise "Yükseköğretim kurumlarına esasları Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen merkezî sınavlarla girilir. Yerleştirme puanlarının hesaplanmasında adayların ortaöğretim başarıları dikkate alınır. Ortaöğretim bitirme başarı notları en küçüğü ikiyüzelli, en büyüğü beşyüz olmak üzere ortaöğretim başarı puanına dönüştürülür. Ortaöğretim başarı puanının yüzde onikisi yerleştirme puanı hesaplanırken merkezî sınavdan alınan puana eklenir" hükmüne yer verilmiştir.
6114 sayılı Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un 3. maddesinde; Yükseköğretim Kurulu kararlarına veya ilgili mevzuat hükümlerine istinaden başta yükseköğretim kurumlarında ön lisans, lisans veya lisansüstü öğrenim görecek adayların puan sıralamasına göre tespiti veya yerleştirilmesi ile yükseköğretim kurumlarında atama veya yükselmelerde esas alınan sınavlar olmak üzere, ulusal ve uluslararası her türlü bilim, yetenek veya yabancı dil sınavları ile gerektiğinde yerleştirme işlemlerini yapmak; sınav ölçme, değerlendirme ve yerleştirme işlemlerine yönelik yıllık sınav takvimini belirlemek, kamuoyuna duyurmak ve bu Kanunda belirlenen ilkelere göre yerine getirmek; hizmetin gereklerine uygun ölçme, seçme, değerlendirme ve yerleştirme yöntemlerini belirlemek; sınav sonuçlarını analiz etmek ve sonuçları kamuoyuna duyurmak; görev, yetki ve sorumluluk alanına giren konularda idari düzenlemeler yapmak ve kılavuzlar hazırlamak, Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı'nın görev ve yetkileri arasında sayılmıştır.
2020 YKS Kılavuzu'nda, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 45. maddesi kapsamında yükseköğretim kurumlarına öğrenci seçme ve yerleştirme esaslarını belirleyen bu kılavuzun yayımlanması ve uygulanmasının, Yükseköğretim Genel Kurulu'nun 30/01/2020 tarihli toplantısında kabul edildiği, sınava başvuran adayların, kılavuzlarda ve ilgili mevzuatta yer alan düzenlemeleri kabul etmiş sayılacakları belirtilmiş, 4.2. kısmının 8. bendinde "4.2.YERLEŞTİRME PUANLARI HESAPLANIRKEN OBP BU PUANLARA NASIL EKLENECEK VE EK PUANLAR NASIL HESAPLANACAKTIR?
Her aday için hesaplanmış olan OBP; 0,12 katsayısı ile çarpılarak sınav puanlarına eklenecek ve böylece adayların yerleştirme puanları hesaplanacaktır.
TYT puanı 150’nin altında olan adaylar için yerleştirme puanı (Y-TYT) hesaplanmayacaktır.
SAY, SÖZ, EA, DİL puanı 170’in altında olan adaylar için ilgili yerleştirme puanı (Y-SAY, Y-SÖZ, Y-EA, Y-DİL) hesaplanmayacaktır.
TYT puanı olmayan, TYT puanı hesaplanmayan veya TYT puanı 150’nin altında olan adayların, AYT ve/veya YDT’ye girmiş olsalar da SAY, SÖZ, EA, DİL için sınav/yerleştirme puanları (Y-SAY, Y-SÖZ, Y-EA, Y-DİL) hesaplanmayacaktır.
TYT puanı 150’ ve üzeri olan adaylardan AYT ve/veya YDT’ye giren ve cevaplamış oldukları testlere bağlı olarak 170 ve üzeri puan alanların ilgili yerleştirme puanları hesaplanacaktır.
Bir mesleğe yönelik program uygulayan ortaöğretim kurumları mezunlarının, Tablo 3A’da, Tablo 3B.1’de ve Tablo 3C’de belirtilen yükseköğretim ön lisans/lisans programına yerleştirilirken OBP’nin 0,06 katsayısı ile çarpımından elde edilecek ek puanları da yerleştirme puanlarına eklenecektir. Bu ek puanlardan yararlanmak için adayların ön lisans programları için TYT’den 150 veya daha yüksek puan almış olmaları, lisans programları için ilgili puan türünde 170 veya daha yüksek puan almış olmaları gerekmektedir.
Tablo 3A’da, Tablo 3B.1’de yer alan programlar için ek puanlar, 30.03.2012 tarihi itibarıyla bir mesleğe yönelik program uygulayan ortaöğretim kurumlarından mezun olan veya belirtilen tarih ve öncesinde öğrenim görmekte olan öğrenciler için uygulanacaktır. İlgili ortaöğretim kurumuna 30.03.2012 tarihinden sonra kayıt olan adaylar için Tablo 3A ve Tablo 3B.1 kapsamında ek puan hesaplanmayacaktır.
2019-YKS puanları ile bir yükseköğretim programına yerleştirilen veya özel yetenek sınavı sonucu kayıt olan adaylar, 2020- YKS puanları ile bir yükseköğretim programına yerleştirilirken OBP’ye uygulanacak katsayılar yarıya düşürülecektir. 2019- YKS’de özel yetenek sınavı sonucu kayıt olanların bilgisi, Yükseköğretim Bilgi Sisteminden (YÖKSİS) alınacak ve bu adayların OBP’lerinin çarpılacağı katsayıları yarıya düşürülecektir." düzenlemesine yer verilmiştir.
Dava konusu işlemlerin incelenmesi;
Yukarıda yer verilen mevzuat uyarınca, Yükseköğretim Kurulu'na, yükseköğretim kurumlarının 2547 sayılı Kanunla belirlenen amaç, hedef ve ilkeler doğrultusunda, yükseköğretim alanında ihtiyaç duyulan programların belirlenmesi, öğrenci seçimi ve yerleştirilmesine ilişkin esasların belirlenmesi konusunda yetki ve görev verildiği, bu kapsamda Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı tarafından yukarıda yer verilen kılavuzda tercih yapılarak bir programa yerleşildikten sonraki sene yeniden sınava girerek tercihte bulunmak isteyen adayların ortaöğretim başarı puanlarının yarıya düşürülerek uygulanması yönünde düzenleme yapıldığı, anılan düzenleme ile sınırlı sayıdaki lisans programlarına mümkün olduğu kadar çok sayıda öğrencinin, eğitime ulaşmasında fırsat eşitliği tanımanın amaçlandığı, bir programa yerleşen adayın Yükseköğretim Kurumlarında Önlisans ve Lisans Düzeyindeki Programlar Arasında Geçiş, Çift Anadal, Yan Dal İle Kurumlar Arası Kredi Transferi Yapılmasına İlişkin Yönetmelik hükümlerinden yararlanarak farklı üniversite veya programa geçme hakkına sahip olmasına rağmen ilk defa tercihte bulunan adayın bu haktan mahrum olduğu, bu eşitsizliğin giderilmesi amacıyla söz konusu düzenlemenin getirildiği açıktır.
Bu durumda, anılan düzenleme ile tercih yapılarak bir programa yerleşildikten sonraki sene yeniden sınava girerek tercihte bulunmak isteyen adayların ortaöğretim başarı puanlarının yarıya düşürülerek uygulanmasına ilişkin düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığı, Anayasa'da düzenlenen eğitim ve öğretime ilişkin hakların, özüne dokunmamak koşuluyla hukuksal açıdan sınırlandırılamayacak haklar kapsamında olmadığı, hukuka ve eşitlik ilkesine aykırı bir yönü bulunmadığı hususları dikkate alındığında, yapılan düzenlemede üst hukuk normlarına, kamu yararına aykırılık görülmemiştir.
Davacının 2020 YKS sonucuna uygulanan ortaöğretim başarı puanının 0,06 katsayısı ile çarpılarak eklenmesi işleminin dayanağı düzenlemenin hukuka uygun olduğu anlaşıldığından, düzenleme uyarınca tesis edilen bireysel işlemde de hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3.Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
5. 2577 sayılı Kanun'un 20/B maddesi uyarınca, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 5 (beş) gün içerisinde Danıştay Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere,
08/12/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.