BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi 2017/5636 Esas 2020/1829 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2017/5636 Esas
KARAR NO: 2020/1829
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL 10. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 05/07/2017
NUMARASI: 2013/242 E. - 2017/910 K.
DAVANIN KONUSU: Alacak
KARAR TARİHİ: 26/10/2020
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. ve 356. maddeleri gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
G E R E Ğ İ D Ü Ş Ü N Ü L D Ü:
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesi ile, davacı şirket ile davalı ... Şirketi arasında ..., ... ve ... numaralı Finansal Kiralama Sözleşmelerinin imzalandığını, bu sözleşmeler devam ederken davalının uyguladığı aşırı faizin davacı bakımından giderek çekilmez hale geldiği ve davacının uygulanan aşırı faizin düşürülmesi ve sözleşmelerin yeniden yapılandırılması için davalıyla defalarca görüşme ve taleplerde bulunduğu, ancak bu taleplere uygun cevap alınamadığını, bunun üzerine davacının başka finans kaynakları arayışına girdiğini ve dava dışı bankalardan kullanacağı krediyle davalıya olan borcunu kapatma yoluna gittiğini, ancak davacı şirkete kredi kullandırmayı kabul eden dava dışı bankaların bu kredinin kullandırılabilmesi için FKS'na konu olan taşınmazların mülkiyetinin davacı üzerine tapudan kaydedilmesi ve üzerinde ipotek tesisi şartını koştuğunu, davacının da davalıyla yapılan görüşmeden sonra davacı şirketin dava dışı bankalar ile kullanacağı kredi konusunda prensip anlaşmasına vardığını, işlemleri hızlandırdığını, ... numaralı sözleşme için 14/03/2013 tarihinde davacıya erken kapama ücreti alınacağının kabul edildiğini belirtir taahhütname imzalatıldığını, bilahare 20/03/2013 tarihinde bu taahhütnamenin Beşiktaş ... Noterliğinde düzenlenen ... yevmiye numaralı tadilat sözleşmesine yazıldığını, bu sözleşmenin imzalanmasından sonra aynı gün 20/03/2013 tarihinde tapuda mülkiyetin davacı adına tescil edildiğini ve aynı tarihte de kredi kullandıran banka tarafından taşınmaz üzerine ipotek tesis edildiğini, ... numaralı sözleşme için 15/04/2013 tarihinde davacıya erken kapama ücretinin kabul edildiğine dair taahhütname imzalatıldığını, bilahare 17/04/2013 tarihinde bu taahhütnamenin Beşiktaş ... Noterliğinde düzenlenen ... yevmiye numaralı tadilat sözleşmesine yazıldığını, bu sözleşmenin imzalanmasından sonra 22/04/2013 tarihinde tapudan mülkiyetin davacı adına tescil edildiği ve aynı tarihte banka tarafından taşınmaz üzerine ipotek tesis edildiğini, ... numaralı sözleşme için 15/04/2013 tarihinde erken kapama ücretinin alınacağını belirtir taahhütname imzalatıldığını, bilahare 17/04/2013 tarihinde bu taahhütnamelerin Beşiktaş ... Noterliğinde düzenlenen ... yevmiye numaralı tadilat sözleşmesine yazıldığını, bu sözleşmenin imzalanmasından sonra 22/04/2013 tarihinde tapunun mülkiyetinin davacı adına tescil edildiğini, aynı tarihte de kredi kullandıran banka tarafından taşınmaz üzerine ipotek tesis edildiğini, oysa ki taraflar arasındaki FKS'inde ve FKK'unda erken kapama ücreti alınacağına ilişkin herhangi bir hüküm bulunmadığını, davalının dava dışı bankaların ipotek istemini fırsat bilerek tapu işlemleri yapılmadan önce TBK'nun 28. Maddesinde düzenlenen aşırı yararlanma durumunu meydana getirdiğini, bu nedenle de erken kapama + faiz + ana para olarak tahsil edilen 962.048,77 USD (1.847.228,51TL)nin 19/06/2013 temerrüt tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya ödenmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesi ile, davalı aleyhine açılan davayı kabul etmediğini, davacı kiracı ile davalı şirket arasında Beşiktaş ... Noterliğinin 07/12/2010 tarihli ... yevmiye numaralı ve ... sözleşme numaralı düzenleme şeklinde FKS 122 ay süreyle, Beşiktaş ... Noterliğinin 01/11/2010 tarihli ... yevmiye numaralı 46979 sözleşme numaralı düzenleme şeklinde FKS'nin 122 ay süreyle ve Beşiktaş ... Noterliğinin 25/12/2009 tarih ... yevmiye numaralı ... sözleşme numaralı düzenleme şeklinde FKS'lerin yapıldığını, bu sözleşme uyarınca taşınmazların FKS yöntemiyle davacıya kiralandığını, işbu sözleşmelerin ayrılmaz parçası olan özel şartlar bölümünde de açıkça belirtildiği üzere sözleşmenin 23/06/2015 tarihine kadar 67 ay süre için akdedildiğini, sözleşme devam ederken davacı kiracının öncesinde hiçbir görüşme veya bu konuda bir talep olmaksızın başka bir finans kuruluşundan kredi tesis ettiği gerekçesiyle erken kapama yapmak istediğini, sözleşmenin ayrılmaz parçası olan ödeme planında belirtilen vadelere uymayacağını belirterek sözleşmelerin tadil edilmesini talep ettiğini, kiracının bu talebinin yazılı olarak davalı şirkete bildirilmesi üzerine erken kapama talebi sebebiyle yapılacak tadilat sözleşmelerine bir hüküm konulmasını, tadilat sözleşmelerine eklenen bu hükmün ve erken kapama komisyon tutarlarının taraflar arasında müzakere edilerek nihai hale getirildiğini, tadilat sözleşmesine eklenecek maddenin ve içeriğinin sonuçları hakkında kendilerine bilgi verildiğini, bütün bunlara rağmen bu içeriğin kabul edildiğini, belirtilen erken kapama bedelinin taraflar arasında müzakere edilerek mutabık kalındığını, bu nedenle de aşırı fahiş olmadığını, erken kapama bedelinin davacının borçlanma maliyetlerini dikkate alarak kendisine daha önce sunulan ve taraflar arasında hür iradeyle kabul edilen ödeme planlarına davacı kiracının uygun hareket etmemesi sebebiyle ödemenin gerektiğini bildiğini açıkça kabul ederek tadilat sözleşmesi yapılmasının talep edildiğini, bu talep üzerine kalan borç rakamının davacı kiracıya bildirdiğini, yine sözleşme süresinin kısaltılması ve mülkiyeti devir konusundaki talebin değerlendirmeye alınarak işlemlere başlandığını, bu aşamada davacı kiracı verdiği harici yazılarda kendisine bildirilen ana para borç rakamları ve erken kapatma komisyon tutarlarını herhangi bir itiraz veya ihtirazı kayıt olmaksızın kabul ettiğini, bu hali ile ve bu bedelleri ödeyeceğini kabulle erken kapama ve mülkiyeti devrin yapılmasını talep ederek davalı şirketi en geniş manada gayrikabili rücu kabul ve beyan ettiğini, bu işlem ve talepleri üzerine işlemlere devam olunduğunu ve sözleşme sürelerinin kısaltıldığını, tapu devri işlemlerini takiben davalı tarafından tahsil edilen bedellere karşılık fatura keşide edilerek davacıya gönderildiğini, ancak bütün yazışma ve sözleşmelere rağmen davacı kiracının mesnetsiz ve hukuka aykırı bir tavırla Kadıköy ... Noterliğinin 15/05/2013 tarihli ... yevmiye numaralı ihtarnamesi ile faturaların bir kısmını iade ettiğini, bir kısmı için de muhasebe kayıtlarında işlemesine rağmen iade faturası kestiğini, davalı şirket tarafından bu ihtarnameye yine Beşiktaş ... Noterliğinin 27/05/2013 tarih ve ... yevmiye numaralı ihtarname ile cevap verildiğini, iade edilen faturaların tekrar muhataba gönderildiğini, davacı kiracının ahde vefa ilkesine aykırı olduğunu, mutabakatla yapılan sözleşmenin gereklerine uygun davranmadığını, FKS'inde bulunmadığını iddia ettiği erken kapama ve cezai şart maddesinin bizzat kiracının kendi talebiyle akdedilen tadilat sözleşmeleriyle sözleşmelere eklendiğini, istirdadını istediği bedelleri kendi isteği ve talebi doğrultusunda davalı şirkete ödendiğini, bu amaçla sözleşmenin tadilini istediğini, yaptığı ödemelerle ilgili olarak davalı şirketi ibra ettiğini, söz konusu işbu davanın dayanağının gabin hükümleriyle açıklanmasınında mümkün olmadığını, davacı kiracının ticari bir şirket olduğunu, ve tüm yaptığı işlemlerde basiretli ve özenli davranması gerektiğini, bu yükümlülüğe aykırı davranması sonucu ortaya çıkan sonuçlara katlanması gerektiğini belirterek ve ayrıca fazladan ödendiği iddia edilen 962.048,77 USD'nin nasıl, ne şekilde, neye göre ve hangi kıyaslama yöntemiyle belli olmadığını belirterek haksız ve yersiz açılan davanın reddine karar verilmesini savunmuştur.
İLK DERECE MAHKEMESİNİN KARARI: İlk derece mahkemesince yapılan yargılama sonucunda; "... davalı tarafından her 3 sözleşme için toplam 207.235,19 $ fazla ana paranın tahsil edildiği, her ne kadar davacı ile davalı arasında akdedilen Finansal Kiralama Sözleşmeleri ve Tadilat Sözleşmelerinde sözleşmenin erken kapanması sebebiyle kalan süre için öngörülen faiz zararının giderilmesi amacıyla davalı tarafça cezai şart adı altında erken kapama faizi talep edebileceği düzenlenmiş ise de davalı tarafça yapılan hesaplamalarda faiz dışında kalan ana para miktarının da fazla hesaplandığı, bu itibarla davalı tarafça davacıdan fazla tahsil edilen her 3 sözleşme için toplam 207.235,19 $ fazla ana paranın davalıdan tahsili gerektiği yine her ne kadar davacı tarafça cezai şart adı altında tadilat sözleşmesi ile düzenlenen düzenlemeler uyarınca kendisinden tahsil edilen faizlerin fahiş olduğu, komisyon ücretlerinin yüksek olduğu, söz konusu sözleşmeleri kabin altında imzaladığı yönünde iddialar ileri sürülmüş ise de davacının tacir olduğu ve basiretli bir tacir gibi davranma yükümlülüğünde olduğu, taraflar arasında akdedilen tadilat sözleşmeleri ile kalan dönem için tahsil edilebilecek faizlerin cezai şart adı altında düzenlenmesinin yasalara aykırı olmadığı gibi mahkememizce kabul gören bilirkişi raporuna göre de erken kapama komisyonu (cezai şartın) aşırı fahiş olmadığı, açık bir oransızlık bulunmadığı, BK'nun 28. Maddesi hükümleri uygulanabilmesi için edimler arasında açık bir oransızlığın bulunması gerektiği, bu oransızlığın zarar görenin zor durumda kalmasından kaynaklanması gerektiği, biraz önce bahsedildiği gibi davacının tacir olduğu, basiretli bir iş adamı gibi davranmasının yükümlülüğünün bulunduğu, sözleşme serbestisi dikkate alındığında davalının bu şekilde erken kapama cezai talebinde bulunabileceği, bu yönü itibariyle davacı tarafından davalıya yapılan fazla ana para tahsilatına ilişkin davanın 207.235,19 $ 'ın fazla tahsil edildiği, bu miktar için davanın kabulü gerektiği, gerekçesiyle davacının davasının kısmen kabul-kısmen reddi ile, 207.235,19USD' nin 19/06/2013 tarihinden itibaren USD cinsine kamu bankalarınca uygulanan en yüksek 1 yıllık vadeli mevduat faiz oranı ile birlikte davalıdan tahsili ile davacı tarafa verilmesine, kalan kısımlar yönünden davanın reddine..." karar verilmiştir..
İSTİNAF İSTEMİ: - Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; Leasing uygulamasında sözleşmenin ayrılmaz parçası olan ödeme planına göre vadesi gelen kira taksitleri karşılığının ilgili kiracının kira bedelini ödeyip ödemediğine bakılmaksızın baştan fatura kesildiğini, dolayısıyla fark olduğu iddia edilen son kira faturaları ile tadilat sonrası kapama yapılmasını takiben düzenlenen faturalardaki farkın son kesilen faturaların zamanında ve eksiksiz olarak ödenmesi, amortisman tablosuna göre ödenen bedellerin ana parayı karşılaması durumunda doğru olduğunu, ancak davacı kiracının son kira faturalarını zamanında ödemediğini, amortisman tablosuna göre tutarların genelde faize sayıldığını, Bilirkişi raporunda amortisman tablosunda görülen ana para tutarı son çıkan fatura tarihindeki ana paraya kapatma işleminin yapıldığı tarihe kadar işleyen KDV hariç reeskont faizi ödenmemiş kiraların faiz toplamının dahil edilmediğini, bilirkişilerin anaparanın yükseldiği yönündeki değerlendirmesinin yerinde olmadığını, aylık ödemelerin aylık faizi karşılamadığı düşünüldüğü takdirde bunun anapara olarak değil faiz olarak talep edilmesi gerektiğine ilişkin bilirkişi görüşünün yerinde olmadığını, ... nolu sözleşmede 25 Ocak ve 25 Şubat 2013 tarihli faturaların davacı hesap ekstresinde görüldüğü bunun belgesinin davacı taraından tevsik edilmesi halinde ödenmiş kabulünün gerektiği belirtildiği, kimin tarafından ibraz edildiği belirli olmayan ekstreye göre değerlendirme yapılmasının yerinde olmadığını, ödemelerin şirkete yapılmadığını beyan ettiklerini, ikinci heyetin raporunun maddi vakıadan uzak olduğunu, Davacının kendi isteği ve talebi ile dava konusu bedelleri ödeyerek davalıyı ibra ettiğini, ibranın tadilat sözleşmesinden sonra yapıldığını, yerel mahkemenin ibradan hiç bahsetmediğini, Davacının tacir olup tüm işlemlerinde basiretli özenli olması gerektiğini, sözleşmeye güven ilkesinin nazara alınması gerektiğini, TBK 182/3 md ticari işlerde uygulanamayacağını, gabin iddiasının kabul edilemez olduğunu, mahkemenin itirazları değerlendirmeden karar verdiğini belirterek ilk derece mahkemesinin kararının kaldırılmasını talep etmiştir. Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; İlk Derece Mahkemesi'nin kararında ana para yönünden davanın kabulüne ilişkin hükmün yerinde olduğunu, ancak cezai şart yönünden kararın kaldırılması gerektiğini, gabin koşullarının gerçekleştiğini, erken kapama ücretinin fahiş olduğunu, Ticari krediler için genel bankacılık uygulamalarında, erken ödeme komisyon oranlarına ilişkin olarak, sözleşme serbestliği ilkesi kapsamında, bankaların müşterileriyle olan ilişkisine, sağlanan kredinin mahiyetine ve maliyetine, kredinin erken ödenmesinin bankanın gelir dengesinde yaratacağı etkiye ve dolayısıyla bankanın ekonomik yapısına göre farklı uygulamaların söz konusu olduğunu, ticari krediler için belirlenmiş Kanuni bir azami oran söz konusu değilse de bankanın, kredi erken ödeme komisyonunu dürüstlük kuralı çerçevesinde, ekonomik koşullara ve kredi maliyetine göre makul olarak belirlemesi gerektiğini, tadilat sözleşmesinde oran belirlenmediğini, Yapılan tadilat sözleşmesi ise tapu devrinden hemen önce müvekkili şirkete dayatıldığından sakat bir sözleşme olduğunu, Davalının dayattığı erken kapatma komisyon oranlarının sözleşmeye, bu konudaki sektör uygulamalarına, piyasa şartlarına, bu konudaki Yargı kararlarına göre fahiş ve aşırı olduğunu, TTK 18 madde gereği tacirler basiretli bir iş adamı gibi hareket etmek zorunda ise de, alacaklının kötüniyetli olduğu durumlarda tacir borçlunun da aşırı cezai şartın indirilmesini isteyebileceğini kabul etmek gerektiğini, hakkaniyet gereği de indirim yapılması gerektiğini, silahların eşit olmadığını belirterek cezai şart yönünden kararın kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
İNCELEME VE GEREKÇE Dava, finansal kiralama sözleşmelerinin erken kapanması nedeni ile davalı şirket tarafından tahsil olunan ana para, faiz ve erken kapama bedelinin istirdatı istemine ilişkindir. İlk derece mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Bu karara karşı her iki taraf vekili, yasal süresi içinde istinaf kanun yoluna başvurmuştur. İstinaf incelemesi, HMK'nın 355. maddesi gereğince, ileri sürülen istinaf başvuru nedenleri ve kamu düzeni yönüyle sınırlı olarak yapılmıştır. Taraflar arasında Beşiktaş ...Noterliği'nin 25.12.2009 tarihli ... numaralı, 07.12.2010 Tarih ... numaralı, 01.11.2010 tarih ve ... numaralı olmak üzere üç ayrı finansal kiralama sözleşmesi akdedildiği ihtilafsız olup sözleşmelerde erken ödeme durumu ve masrafları hakkında herhangi bir düzenleme yapılmamıştır. Davalı vekili savunmasında davacının finansal kiralama şirketini gayrikabili rücu olarak ibra ettiğini savunmuş ise de; İlk derece mahkemesince ibranamelerin borcu sona erdirip erdirmediği hususunda herhangi bir değerlendirme yapılmamıştır. Davacı şirket tarafından imzalı ibranameler incelendiğinde; 19.03.2013 Tarihli ibranamenin; "... nolu fks ekinde bulunan ödeme planının erken kapatma ve süre kısaltımı yapılarak mülkiyet devrinin şirketimize yapılmasını, söz konusu kapatma rakamının 5.875.305,99USD olduğunu, bu bedelin içinde 243.878,34USD cezai şart olduğunu (erken kapatma komisyonu) bildiğimizi, bu haliyle erken kapatma ve mülkiyet devri istediğimizi kapatma rakamı ile ödenecek ceza şart sebebi ile şirketinizi en geniş manada gayrikabili rücu ibra ettiğimizi kabul beyan ve taahhüt ederiz", 18.04.2013 tarihli ibranamenin; "... nolu fks ekinde bulunan ödeme planının erken kapatma ve süre kısaltımı yapılarak mülkiyet devrinin şirketimize yapılmasını, söz konusu kapatma rakamının 7.902.216,00USD olduğunu, bu bedelin içinde 386.737,52USD cezai şart olduğunu(erken kapatma komisyonu) bildiğimizi, bu haliyle erken kapatma ve mülkiyet devri istediğimizi kapatma rakamı ile ödenecek ceza şart sebebi ile şirketinizi en geniş manada gayrikabili rücu ibra ettiğimizi kabul beyan ve taahhüt ederiz", 18.04.2013 tarihli ibranamenin; "... nolu fks ekinde bulunan ödeme planının erken kapatma ve süre kısaltımı yapılarak mülkiyet devrinin şirketimize yapılmasını, söz konusu kapatma rakamının 2.155.019,80USD olduğunu, bu bedelin içinde 91.654,46USD cezai şart olduğunu(erken kapatma komisyonu) bildiğimizi, bu haliyle erken kapatma ve mülkiyet devri istediğimizi kapatma rakamı ile ödenecek ceza şart sebebi ile şirketinizi en geniş manada gayrikabili rücuibra ettiğimizi kabul beyan ve taahhüt ederiz" şeklinde olduğu görülmektedir. İlk derece mahkemesinin gabin koşullarının oluşmadığına ilişkin gerekçesi yerinde ise de; davacının imzasını içeren ibranamelerde erken kapama tutarının ve cezai şart tutarının açıkça düzenlendiği, tadilat sözleşmelerinde de sözleşme serbestisi doğrultusunda cezai şartın açıkça düzenlendiği, davalı ... şirketinin erken kapamayı kabul etme zorunluluğunun bulunmadığı, davacının ibranamelerine göre erken kapama rakamını ve cezai şartı kabul ederek davalıyı gayrikabili rücu ibra ettiği, davacıdan tahsil olunan miktarın ibranamede yer alan miktar ile aynı olduğu dikkate alındığında davanın reddine karar verilmesi gerekirken kısmen kabulüne karar verilmesi yerinde görülmemiştir. (Yargıtay 11.HD, 20118/2524, 2019/3987K, 21.05.2019 Tarihli kararı, Yargıtay 19.HD, 2013/8251E, 2014/5806 Karar, 26.03.2014 tarihli ilamları) Açıklanan nedenle davacı vekilinin istinaf isteminin reddine, davalı vekilinin isteminin kabulü ile HMK 353/1-b-2maddesi gereğince ilk derece mahkemesinin kararının kaldırılmasına, davanın reddine dair dairemizce yeniden hüküm kurulmasına karar verilmiştir.
HÜKÜM: Gerekçesi açıklandığı üzere; 1-Davacı vekilinin istinaf isteminin reddine, davalı vekilinin istinaf isteminin kabulüne, 2- İstanbul 10.Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 2013/242 Esas, 2017/910 Karar sayılı 05.07.2017 Tarihli kararının HMK 353/1-b-2 maddesi gereğince KALDIRILMASINA, Dairemizce yeniden hüküm kurulmasına, 3- Davanın REDDİNE, - Alınması gereken 54,40TL harçtan peşin alınan 31.546,05TL harcın mahsubu ile 31.491,65TL harcın karar kesinleştiğinde ve istek halinde davacıya iadesine, - Davacı tarafça yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına, - Davalı tarafından yapılan 1500TL bilirkişi ücreti, 41,00Tl posta masrafı olmak üzere 1541,00TL davacıdan alınarak davalıya verilmesine, - Davalı kendisini vekille temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte olan AAÜT gereğince hesaplanan 97.075,11TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine, 4- İstinaf harç ve yargılama giderleri yönünden; A. İstinaf talebi kabul edildiğinden 6830,02Tl istinaf harcının karar kesinleştiğinde ve istek halinde davalıya iadesine, İstinaf talebi reddedildiğinden bakiye 23,00TL harcın davacıdan alınarak Hazine'ye gelir kaydına, B. Davacı tarafça yapılan istinaf msraflarının kendi üzerinde bırakılmasına, - Davalı tarafça yapılan 85,70TL istinaf maktu harcı, 107,50 Tl posta gideri ki toplam; 193,20TL istinaf masrafının davacıdan alınarak davalıya verilmesine, C. İstinaf incelemesi duruşmasız yapıldığından vekalet ücreti takdirine yer olmadığına, 5- Karar kesinleştiğinde ve istek halinde artan gider avansının aidiyetine göre taraflara iadesine, Dair, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda iş bu kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içinde Yargıtay temyiz yolu açık olmak üzere 26/10/2020 tarihinde oy birliği ile karar verildi.