MAHKEMESİ : Ürgüp Asliye Hukuk Mahkemesi
TARİHİ : 28/02/2012
NUMARASI : 2006/474-2012/90

Hazine ile R. B. S. ve müşterekleri aralarındaki tapu iptali ve tescil, elatmanın önlenmesi, yıkım davasının kısmen kabulüne ve kısmen reddine dair Ürgüp Asliye Hukuk Mahkemesi"nden verilen 28.02.2012 gün ve 474/90 sayılı hükmün Yargıtay"ca incelenmesi davacı Hazine vekili ve davalı R.. S.. vekili taraflarından süresinde istenilmiş olmakla; dosya incelendi, gereği düşünüldü:

K A R A R

Davacı Hazine vekili dava dilekçesinde; kadastro çalışmaları sırasında 18 m2 yüzölçümlü eski eser niteliğindeki tarihi kilisenin 6035 sayılı parsel ile Hazine adına tescil edildiğini, dava konusu 5121, 5122 ve 5126 sayılı parsellerin ise sırasıyla ev ve arsa ve ev ve bahçe nitelikle ile davalılar adına tespit ve tescillerinin yapıldığını, davalıların 6035 sayılı parsele müdahalede bulunduğunu açıklayarak Hazine adına tapulu yere yapılan müdahalenin önlenmesi eski hale getirilmesi, kültür ve tabiat varlıkları bir bütün halinde Hazine"ye ait olacağından davaya konu kiliseye komşu 5121, 5122 ve 5126 nolu parsellerin taşan kısımları için komşu parsellerin tapu kayıtlarının taşan kısımlara ait kısmı bakımından iptali ile Hazine adına tesciline kiliseye ait giriş kapılarının tahtalarla kapatılması nedeniyle bu kapıların kaline karar verilmesini istemiştir.
Davalı Richart vekili 16.04.2012 tarihli dilekçesinde; olayda hak düşürücü sürenin gerçekleştiğini, mimari bilirkişi raporunun hükmü esas alınacak nitelikte ve özellikte olmadığını, gerekçe gösterilmediğini, 5121 ve 5122 sayılı parsellerin vekil edeni tarafından satın alındığını, tapu kütüğüne güven ilkesinin geçerli olmasının gerektiğini, TMK"nun 1023. maddesinden yararlanması gerektiğini açıklayarak davanın reddine karar verilmesini savunmuştur.
Davalı F.. M.. ve M.. H..’a yöntemine uygun bir biçimde dava dilekçesi tebliğ edilmesine karşı yargılama oturumlarında katılmamışlar cevapta vermemişlerdir.
Mahkemece, “…davanın kısmen kabulü ve kısmen reddi ile 5122 sayılı parsele davalının herhangi bir müdahalesinin bulunmadığı gerekçesiyle buna ilişkin davanın reddine, 5121 sayılı parselin ise 23,07 m2"lik kısmı bakımından tapu kaydının iptali ile Hazine"ye ait 6035 sayılı parsele ilavesi suretiyle Hazine adına tapuya kayıt ve tesciline, 5126 parselin 34 m2"lik kısmı bakımından tapu kaydının iptali ile yine Hazineye ait 6035 e ilavesi suretiyle Hazine adına tapuya kayıt ve tesciline davalı Richard tarafından 5121 sayılı parsel kapsamında kalan ve iptaline karar verilen yere yapılan müdahalenin meni ile eski hale getirilmesine…” karar verilmesi üzerine hüküm davacı Hazine vekili tarafından 5122 sayılı parsele yönelik meni müdahale davasının reddine ilişkin hüküm fıkrası ve vekalet ücreti yönünden, davalı Richart vekili ise kabul edilen ve iptaline karar verilen 5121 ve 5122 sayılı parseller bakımından temyiz edilmiştir.
Dava, mülkiyet hakkına dayalı olarak Hazine tarafından açılan müdahalenin önlenmesi, eski hale getirilmesi, kapatılan kapıların kaldırılması, iptal ve tescil isteğine ilişkindir.
Mahkemece, yazılı gerekçeyle davanın kısmen kabulü ve kısmen reddine karar verilmiş ise de yapılan araştırma ve inceleme hüküm vermeye yeterli bulunmamaktadır. Dava dışı Hazine"ye ait 6035 sayılı parsel 1975 yılında yapılan kadastro çalışmaları sırasında eski eser hüviyetinde tarihi kilise niteliğinde 18 m2 yüzölçümlü olarak Hazine adına tespit edilmiş, tapu kütüğünün beyanlar hanesinde ikinci derece doğal sit alanı ibaresi yer almıştır. 5121 sayılı parsel 14.01.1948 tarih ve 13 sıra nolu tapu kaydına dayalı olarak ev ve arsası niteliğiyle 88 m2 yüzölçümlü olarak İsmail oğlu Osman Ceylan adına tespit edilmiş, daha sonra satış suretiyle 06.05.1997 tarihinde tapuda yapılan satış ve devirle davalı Richard’a intikal ettirilmiştir. Dava konusu 5122 parsel ise, yine 1975 yılında yapılan kadastro çalışmaları sırasında vergi kaydına dayalı olarak ev ve arsası niteliğiyle 108 m2 yüzölçümlü olmak üzere Sait oğlu Kazım Bakır adına tespit edilmiş 19.06.1997 tarihinde davalı Richart tarafından satın alınmıştır.
Davalı Hazine dava dilekçesinde ve sonraki beyanlarında 6035 sayılı ile parselle bir bütünlük oluşturan taşınmazın bir bölümünün 5121, 5122 ve 5126 sayılı parseller kapsamında kaldığı ve tarihi eser niteliğinde bulunduğu gerekçesiyle iptal ve tescil isteğinde bulunmuştur. 5126 sayılı parselde diğer parseller gibi aynı tarihte yapılan kadastro çalışmaları sırasında Hasan oğlu Kemal Türkan adına tespit ve tescil edilmiş olup, 13.04.1998 tarihinde ½ hisse olarak davalı M.. H.. ve F.. M..’e satılmıştır.
Tapu kayıtları üzerinde yapılan incelemede 5121, 5122 ve 5126 sayılı parsellerin tapu kayıtlarının beyanlar hanesinde ikinci derece doğal sit alanı ve korunması gerekli taşınmaz kültür varlığıdır ibarelerinin yer aldığı anlaşılmıştır. Mahkemece, bu hususlar üzerinde durulmamış bu konuda gerekli araştırma ve incelemede yapılmamıştır.
Yapılan bu açıklamalar karşısında mahkemece yapılacak iş 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 1, 2, 3, 4, 6, 8 ve 11. maddeleri ile aynı Kanunun ilgili diğer hükümleri göz önünde bulundurularak konunun uzmanı arkeoloji bilirkişi aracılığıyla olay yerinde keşif yapılması, öncelikle dava dışı Hazine"ye ait 6035 sayılı parsel ile dava konusu 5121, 5122 ve 5126 sayılı parselleri bir bütün gösterecek biçimde birleşik kadastro paftası ile teknik bilirkişiler F G ve S S’ın rapor ve krokileri eklenmek suretiyle dava konusu taşınmazların Kültür ve tabiat varlıkları Kanunu kapsamında kalan yerlerden olup olmadığı, kaçıncı derece arkeolojik ya da doğal sit alanı kapsamında kaldığı, özel mülkiyete konu olabilecek yerlerden bulunup bulunmadığı, tescili gerekli kültür varlıklarından sayılıp sayılmadığı konularında bilgi verilmesi ve arkeolojik sit alanına ilişkin paftanın bilirkişi incelemesi ve keşif bakımından gönderilmesi için Nevşehir’in bağlı olduğu Kültür ve Tabiat Varlıklarını koruma kurulundan sorulması, belirtilen konuya ilişkin tüm belgelerin eksiksiz gönderilmesini istenilmesi, ondan sonra yapılacak keşifte arkeoloj bilirkişi aracılığıyla zemine uygulanması, bilirkişiden tarafların ve Yargıtay’ın denetimine açık gerekçeli ve hükme esas alınacak rapor istenilmesi, özellikle konuya ilişkin 2863 sayılı Kanunun 11. maddesi gözetilerek inceleme ve araştırmanın yapılması, ondan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek dava konusu istek hakkında olumlu veya olumsuz bir karar verilmesi gerekirken eksik araştırma ve inceleme sonucu hüküm kurulması doğru değildir.
Kabul şekline göre de hüküm fıkrasının (d) bendinde R.. S.. yazılması gerekirken davası ilgisi bulunmayan davalı Richard’ın babası olan Richart Henr’nin isminin fazladan yazılması infazda duraksamaya yol açabileceğinden yeniden hüküm kurulurken bu hususun göz önünde bulundurulması gerekir.
Davacı vekili ile davalı Richard vekilinin temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulüyle hükmün 6100 sayılı HMK"nun Geçici 3. maddesi yollamasıyla 1086 sayılı HUMK"nun 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA, taraflarca HUMK"nun 388/4. (HMK m.297/ç) ve HUMK"nun 440/I maddeleri gereğince Yargıtay Daire ilamının tebliğinden itibaren ilama karşı 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine, 30.05.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.