Danıştay 6. Daire 2016/3716 Esas 2020/11593 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2016/3716
Karar No : 2020/11593

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı/…
VEKİLİ : Av. … (Aynı adreste)

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: İstanbul ili, Maltepe ilçesi, … Mahallesi, … Çiftliği mevkii, … pafta, … ada, … sayılı parseli de kapsayan alanda İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarihli, … sayılı kararıyla onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğine yapılan itirazın reddine ilişkin Maltepe Belediye Meclisinin … tarihli, … sayılı kararının ve anılan kararın bildirilmesine ilişkin … tarihli, … sayılı davalı idare işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; dosyanın ve yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporun birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu taşınmazın, nazım imar planında küçük bir kısmının 12 metrelik yolda, geriye kalan kısmının (K1) 350 kişi/ha yoğunluklu konut alanı işlevinde, 15/02/2008 tarihli 1/1000 ölçekli E-5 kuzeyi uygulama imar planında kısmen park ve kısmen de yol alanında kalmakta iken dava konusu 1/1000 ölçekli plan değişikliği ile kısmen 5/A/4 0,20-0,40/1,25 yapılaşma koşullarında konut alanına çevrildiği, kısmen de park alanı kullanım kararının korunduğu, böylece daha önce tamamı park ve yol alanında kalan taşınmazın bu kez bir kısmının park alanı olarak düzenlendiği, davacının plana itirazının parselin tamamının konut alanına alınmasına yönelik olduğu, dava konusu plan değişikliği ile taşınmazın önceki planda park alanı olarak ayrılan bölümündeki mevcut konut yapılarının korunduğu ve buna ek olarak bir kısım alanın daha konut alanı olarak düzenlendiği, plan değişikliği ile öngörülen yapılaşma koşulları sayesinde mevcut 2 katlı konutların proje aşamasında 6-7 katlı konutlar haline getirilebileceği, bu durumun artan yapı ve nüfus yoğunluğu için yeşil alan gereksinimini artıracağı, parselin bir kısmının park alanı olarak düzenlenmesinin taşınmazın mevcut ve gelecekteki durumuna uygun olduğu, sonuç olarak dava konusu planın anılan taşınmaza ilişkin kısmının; şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına uygun olduğu sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dava konusu alanın park ve yol alanı olarak belirlenmesine ilişkin 1/1000 ölçekli uygulama imar planına karşı açılan davada Mahkemece verilen iptal kararının onandığı, yargı iptal kararını bertaraf etme amaçlı ve üst ölçekli nazım imar planına aykırı nitelikteki plan değişikliğinin iptaline karar verilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Dava konusu plan değişikliğinin mevzuata ve üst ölçekli plana uygun olduğu, bilirkişi raporunun da bu durumu doğruladığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY : Mülkiyeti davacıya ait, İstanbul ili, Maltepe ilçesi, … Mahallesi, … Çiftliği mevkii, … pafta, … ada, … sayılı parsel, 16/04/2005 tarihli 1/5000 ölçekli nazım imar planında küçük bir kısmı yol alanı, kalan kısmı 350 ki/ha yoğunlukta konut alanı olarak planlanmış, söz konusu alana yönelik yapılan 15/02/2008 tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği sonucunda taşınmazın tamamı park ve yol alanı olarak belirlenmiş, davacı tarafından imar planı değişikliği yapılarak taşınmazın tamamının konut alanına alınması istemiyle yapılan başvurunun reddi üzerine, ret işleminin iptali istemiyle açılan davada, "üst ölçekli plan hükümlerine aykırı olarak arazi kullanım biçimleri öngören uygulama imar planının, üst ölçekli plana uygun hale getirilerek konut alanına alınması yönünde getirilen tadilat talebinin reddi yolunda tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varıldığı" gerekçesiyle dava konusu işlemin iptali yolunda verilen … İdare Mahkemesinin … tarihli, E: …, K: … sayılı kararı Danıştay Altıncı Dairesinin 14/03/2011 tarihli, E:2010/7382, K:2011/582 sayılı kararıyla onanarak kesinleşmiştir.
Bakılan dava, İstanbul ili, Maltepe ilçesi, … Mahallesi, … mevkii, … pafta, … ada, … sayılı parselin kısmen "5/A/4 0,20-0,40/1,25 yapılaşma koşullarında konut alanı", kısmen de "park alanı" olarak belirlenmesine ilişkin İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarihli, … sayılı kararıyla onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğine yapılan itirazın reddine dair Maltepe Belediye Meclisinin … tarihli, … sayılı kararının ve anılan kararın bildirilmesine ilişkin … tarihli, … sayılı davalı idare işleminin iptali istemiyle açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT: Anayasa'nın 138. maddesinin son fıkrasında, "Yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır; bu organlar ve idare, mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremez ve bunların yerine getirilmesini geciktiremez." hükmüne yer verilmiştir.
İdari Yargılama Usulü Kanununun 28.maddesinin 1.fıkrasında; "Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerinin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idare, gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecburdur. Bu süre hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemez..." hükmü yer almaktadır.
3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesinin dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan halinde, nazım imar planı; varsa bölge ve çevre düzeni planlarına uygun olarak hali hazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları gösteren ve uygulama imar planının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen detaylı bir raporla açıklanan ve raporu ile beraber bir bütün olan plan olarak, uygulama imar planı ise; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmıştır.
İşlem tarihinde yürürlükte olan Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin 3. maddesinde; plan değişikliği, plan ana kararlarını, sürekliliğini, bütünlüğünü teknik ve sosyal donatı dengesini bozmayacak nitelikte bilimsel, nesnel ve teknik gerekçelere dayanan kamu yararının zorunlu kılması halinde yapılan düzenlemeler olarak tanımlanmış, aynı Yönetmeliğin 27 ve devamı maddelerinde ise imar planı değişikliklerinde uyulması gereken esaslar belirtilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Davacı tarafından, 15/02/2008 tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği sonucunda taşınmazın tamamının park ve yol alanı olarak belirlenmesi üzerine, imar planı değişikliği yapılarak taşınmazın tamamının konut alanına alınması istemiyle yapılan başvurunun reddi üzerine açılan davada, üst ölçekli plan hükümlerine aykırı olarak arazi kullanım biçimleri öngören 1/1000 ölçekli uygulama imar planında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptali yolunda verilen karar Danıştay tarafından onanarak kesinleşmiştir.
Uyuşmazlıkta, 16/04/2005 tarihli 1/5000 ölçekli nazım imar planında 12 metrelik yol ve (K1) lejantlı 350 ki/ha yoğunluklu konut alanı olarak belirlenen alan, dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planında 5/A/4 0,20-0,40/1,25 yapılaşma koşullarında konut alanı ve park alanına çevrilmiştir. Böylelikle, üst 1/5000 ölçekli nazım imar planında yol ve konut alanında kalan yer, alt ölçekli planda park ve konut alanı kullanımlarında bırakılarak, 2008 tarihli plandaki park alanı kullanım kararı devam ettirilmiş, park alanı kullanımı bakımından mahkemenin iptal kararı gereği yerine getirilmemiş ve kararda belirtilen hukuka aykırılıklar giderilmemiştir.
Düzenleyici işlem niteliğindeki imar planlarında, alt ölçekli olanların üst ölçekli olanlara uygun olması plan hiyerarşisi ilkesinin gereği olmakla birlikte, planlamanın koordineli bir çalışmayı gerektirdiği, daha önce yürürlüğe giren ve yargısal denetimden geçerek belli bir hukuki durum oluşturan planlama süreçlerinin sonraki planlamalarda tümüyle gözardı edilmesinin hukuken mümkün olamayacağı tabidir.
Olay, daha önce yargı kararıyla çözüme kavuşturulan bir uyuşmazlıktan sonra yapılan düzenlemeye ilişkin olduğundan, yeni yapılan düzenlemede idarece en başta yargı kararlarına uygunluğun sağlanmasına yönelik hareket edilmesi gerekmektedir.
Davalı idare tarafından tesis edilecek işlemde yargı kararı gereklerinin dikkate alınarak hareket edilmesi, Anayasal bir ilke olan "hukuk devleti" ilkesinin gereği olduğundan, anılan ilkeye uygun tesis edilmeyen dava konusu işlemde hukuka uygunluk görülmemiştir.
Bu itibarla, davanın reddine ilişkin temyize konu İdare Mahkemesi kararında isabet bulunmamıştır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 26/11/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.