MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi

Eser sözleşmesinden kaynaklanan alacak davasında Erzurum 3. Asliye Hukuk (Ticaret) ve Erzurum Asliye Ticaret Mahkemelerince ayrı ayrı görevsizlik kararı verilmesi nedeniyle yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü:

K A R A R

Dava, eser sözleşmesinden kaynaklanan alacak davasıdır.
Erzurum 3. Asliye Hukuk (Ticaret) Mahkemesince, davalının TTK"da düzenlenen tüzel kişi tacirlerden olduğu, taraflar arasındaki ilişkinin de ticari bir iş olduğu, HSYK kararnamesi ile Erzurum ilinde 03/08/2015 tarihinden itibaren müstakil ticaret mahkemesi kurulduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmiştir.
Erzurum Asliye Ticaret Mahkemesi tarafından ise TTK"nın 4 ve 5. maddeleri gözönüne alındığında, davacı ... ...nın tacir sıfatına sahip olmayan idari birim olduğu, davanın her iki tarafının tacir olmadığı, taraflar arasındaki uyuşmazlığın her iki taraf tacir olmasa bile TTK"nın 4. maddesinde sayılan hususlardan da olmadığı, TBK"da düzenlenen eser sözleşmesi niteliğinde olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmiştir.
Somut olayda davacı idare, davalı ile arasındaki yaş sebze ve meyve hali inşaatı yapımından kaynaklanan sözleşme nedeniyle davalı tarafa fazladan yapılmış ödemenin davalıdan tahsili için dava açmıştır.
Dava tarihinde yürürlükte bulunan TTK hükümlerine göre, müstakil ticaret mahkemesi bulunan yerlerdeki Ticaret Mahkemesi ile Asliye Hukuk Mahkemesi arasındaki ilişki (görev değil) işbölümüne ilişkindir. İşbölümü itirazı yalnız ilk itiraz olarak ileri sürülebilir (6762 sayılı TTK"nın 5 ve HUMK. 187). İlk itiraz olarak ileri sürülmeyen işbölümü itirazının mahkemece kabul edilmemesi gerekir. İşbölümü itirazının uygun bulunması halinde mahkemece dava dosyasının ilgili mahkemeye gönderilmesine karar verilir. Gönderme kararı nihai bir karardır. Mahkeme bu karar ile davadan elini çeker. Gönderme kararı ile dava sona ermeyeceğinden temyizi kabil kararlardan değildir. Gönderme kararı usulüne uygun şekilde verilmesi halinde (ilk itiraz olarak ileri sürülmesi ve mahkemece uygun görülmesi) gönderilen mahkemeyi bağlar ve gönderilen mahkeme bu davaya bakmak zorundadır. Ancak, gönderilen mahkemenin davaya bakma zorunluluğu işbölümü itirazının ilk mahkemede süresinde yapılması hali ile sınırlıdır.
TTK"nın 5/1. maddesinde, "Aksine hüküm olmadıkça dava olunan şeyin değerine göre Asliye Hukuk veya Sulh Hukuk Mahkemesinin ticari davalara dahi bakmakla vazifeli olduğu, 5/3. maddesinde, “Bir davanın ticari veya hukukî mahiyeti itibariyle iş sahasına girip girmediğinin yalnızca iptidai itiraz şeklinde taraflarca dermeyan olunabileceği,” 5/son maddesinde ise, "Vazifesizlik sebebiyle dava dilekçesinin reddi halinde yapılacak muamelelere ve bunların tâbi oldukları müddetlere dair usul hükümleri iş sahasına ait iptidai itirazın kabulü halinde de tatbik olunur" hükümlerine yer verilmiştir.
Yine TTK’nın 5. maddesinde, ikinci fıkrada yazılı hallerde, münhasıran iki tarafın arzularına tâbi olmayan işler hariç olmak üzere, bir davanın ticari veya hukukî mahiyet itibariyle mahkemenin iş sahasına girip girmediğinin yalnız iptidai itiraz şeklinde taraflarca dermeyan olabileceği hüküm altına alınmıştır. Münhasıran iki tarafın arzusuna tâbi olmayan işlerle ilgili davalara mutlaka kanunda gösterilen mahkemelerde bakılır ve bu davalara ilişkin işbölümü itirazı ilk itiraz değildir. Bu davalar, tarafların sulh olamayacakları ve üzerinde serbestçe tasarruf edemeyecekleri davalardır. Bu davalara ilişkin işbölümü itirazının ilk itiraz olarak ileri sürülmesi şart değildir. Taraflar yargılama bitinceye kadar işbölümü itirazında bulunabilirler. Mahkeme de davanın her aşamasında kendiliğinden ve dava dosyasının işbölümüne sahip mahkemeye gönderilmesine karar verir. (Baki Kuru HUMK 6. baskı sh. 715)
Buna göre, mahkemece sadece münhasıran iki tarafın arzularına tâbi olmayan işlerde, diğer bir ifadeyle, tarafların sulh olamayacakları ve üzerinde serbestçe tasarruf edemeyecekleri davalarda işbölümü itirazının ilk itiraz olarak ileri sürülmesi şart değildir. Bu davalar dışındaki ikinci fıkrada yazılı hallerde bir davanın ticari veya hukukî mahiyet itibariyle mahkemenin iş sahasına girip girmediği yalnız iptidai itiraz olarak ileri sürülebilir.
Her ne kadar, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile birlikte asliye hukuk mahkemeleri ile ticaret mahkemeleri arasındaki ilişki görev ilişkisine dönüşmüş ise de aynı Kanunun 9/1. maddesine göre “Bu Kanunun göreve ilişkin hükümleri, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce açılmış olan davalarda uygulanmaz. Bu davalar, açıldıkları tarihte yürürlükte bulunan Kanun hükümlerine tabidir."
Somut olayda; dava 14/03/2013 tarihinde açılmış, davalı süresinde işbölümü itirazında bulunmuştur. Davanın açıldığı tarihte yürürlükte bulunan Türk Ticaret Kanununa göre, Asliye Hukuk ve Asliye Ticaret Mahkemesi arasındaki ilişki görev değil, işbölümü ilişkisidir. Bu durumda, uyuşmazlığın Erzurum Asliye Ticaret Mahkemesinde görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, HMK’nın 21 ve 22. maddeleri gereğince Erzurum Asliye Ticaret Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE 20/06/2016 gününde oy birliğiyle karar verildi.