Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2020/900 Esas 2020/2488 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/900
Karar No : 2020/2488

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Sendikası
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALILAR) : 1- …
2- … Bakanlığı
VEKİLİ: Hukuk Müşaviri …
DAVACI YANINDA
DAVAYA KATILAN MÜDAHİL : … Derneği
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay İkinci Dairesinin 28/11/2019 tarih ve E:2016/11256, K:2019/6760 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 22/12/2015 tarih ve 29570 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan; 14/12/2015 tarih ve 2015/8309 karar sayılı Bakanlar Kurulu Kararının ekinde yer alan (4) sayılı cetvelin, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının taşra teşkilatına ait sağlık hizmetleri sınıfında bulunan, 1 ila 7 dereceli sosyal çalışmacı unvanlı 101 adet; 1 ila 8 dereceli psikolog unvanlı 37 adet; 1 ila 5 dereceli fizyoterapist unvanlı 12 adet; 1 ila 6 dereceli çocuk gelişimcisi unvanlı 16 adet boş kadronun başka hizmet sınıflarına ait kadrolara dönüştürülmesine ilişkin kısımlarının iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay İkinci Dairesinin 28/11/2019 tarih ve E:2016/11256, K:2019/6760 sayılı kararıyla;
190 sayılı KHK'nin 6. ve 8. maddeleri dayanak gösterilerek çıkarılan ve 13/05/1984 günlü, 18400 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Kadro İhdası, Serbest Bırakma ve Kadro Değişikliği ile Kadroların Kullanım Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik'in 6. maddesinde kadro ihdası gerektiren hallerin; 15. maddesinde ise tutulan ve boş kadroların değişikliğine ilişkin hususların belirtildiği,
Kadronun, kamu hizmetlerinin sürekli ve düzenli bir biçimde yürütülmesini sağlamak üzere oluşturulan ve bu hizmetleri yerine getirecek kişileri sayı, nitelik, derece, ödev, yetki ve sorumluluklar itibarıyla gösteren çizelge olduğu ve kamu personel sisteminin temelinin kadro esasına dayandığı; mevcut kadrolarla kurum hizmetlerinin yerine getirilmesinin mümkün olmadığı hâllerde de Kanunla yeni kadrolar ihdas edilmesi gerektiği; Kanun ile belirlenen şartların gerçekleşmesi halinde ve Kanun ile belirlenen usullere uyularak ihdas edilmiş kadrolarda değişiklik yapılabileceği veya bu kadroların iptal edilebileceği,
İhdas edilmiş kadrolarda değişiklik yapılması veya iptal edilmesi ile ilgili olarak ise, 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'de, “kullanılan”, “serbest”, “tutulan”, “dolu” veya “boş” kadro ayrımına gidildiği,
Bu ayrıma göre, kanunla ihdas edilmiş olan ve 190 sayılı KHK’nin ekinde yer alıp kullanılmasına Bakanlar Kurulu Kararıyla izin verilen kadroların serbest kadrolar olduğu, 190 sayılı KHK’nin ekinde yer alıp kullanılması için Bakanlar Kurulu Kararına ihtiyaç duyulan kadroların ise tutulan kadro olup, idarelerin, tutulan bu kadroları serbest bırakılmadıkça kullanamayacağı,
Bu nedenle, serbest bırakmanın kadronun kullanılabilirliği anlamına geldiği, kurumlar için serbest bırakılan kadroların kullanım durumlarına göre dolu ve boş olmak üzere ikiye ayrıldığı,
Aynı hükümlere göre, Kanunla ihdas edilen kadrolarla ilgili olarak idareye tanınan tasarruf alanının iki başlık altında toplandığı, ilk olarak, idarece, serbest kadroların, değişik derecelerden aynı sınıf ve unvanlı kadrolarla değiştirilebileceği, bu imkânın mevcut kadroların derecelerinin değiştirilmesi ile sınırlı olduğu ve serbest kadrolara münhasır olduğu,
İkinci olarak, idarece, tutulan veya serbest kadrolardan boş olan kadrolarda sınıf, unvan ve derece değişikliği yapılabileceği, mevcut kadroların birden fazla dereceyi kapsayacak şekilde değiştirilebileceği ve boş kadroların iptal edilebileceği,
İdareye, Kanunla ihdas edilen kadrolar üzerinde, kadro unvanlarının ve dereceleri ile kadroların hizmet sınıflarının ve derecelerinin değiştirilmesi gibi çok daha geniş tasarruf imkânı tanınmış olması nedeniyle, söz konusu tasarruflarda bulunmanın daha sıkı şartlara bağlandığı, bu şartın (dava konusu uyuşmazlık açısından) “önceden tahmin edilemiyen hizmetlerin ifası için ihtiyaç duyulan kadroların karşılanması” olarak belirlendiği,
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının taşra teşkilatına ait sağlık hizmetleri sınıfında bulunan ve dava konusu edilen toplam 166 boş kadronun, 2015/8309 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile unvanlarının, sınıflarının ve derecelerinin değiştirilmesi söz konusu olduğundan, uyuşmazlığın çözümünün de, “önceden tahmin edilemiyen hizmetlerin ifası için ihtiyaç duyulan kadroların karşılanması” şartının gerçekleşip gerçekleşmediğinin tespitine bağlı olduğu,
“Önceden tahmin edilemiyen hizmetler” ibaresinin, davalı idarenin yürütmekle yükümlü olduğu hizmetler kapsamında kalmakla birlikte, daha önce var olmayan ihtiyaçların ortaya çıkması; yeni hizmetlerin sunulması zorunluluğunun ve bunun için personel ihtiyacının ortaya çıkmasını ifade ettiği,
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının taşra teşkilatında bulunan; 200 kuruluş müdürü, 51 şube müdürü, 150 kuruluş müdür yardımcısı, 100 şef, 132 bilgisayar işletmeni, 63 V.H.K.İ., 6 satın-alma memuru, 75 yurt yönetim memuru, 101 memur, 4 ambar memuru, 30 şoför, 32 çocuk eğiticisi, 90 öğretmen, 50 sosyolog, 20 programcı, 17 tekniker, 14 teknisyen, 10 sosyal çalışmacı, 10 hemşire, 10 sağlık memuru, 10 din görevlisi olmak üzere toplam 1175 kadro için, 19/03/2016 tarihinde görevde yükselme ve unvan değişikliği Sınavının gerçekleştirildiği, dava konusu işlem ile ihdas edilen 166 adet boş kadronun da söz konusu sınav sonucuna göre atama yapılacak kadrolar ile 2016/2017 yıllarında KPSS sonucuna göre yapılacak olan atamalar için planlanmış kadrolar olduğu; öte yandan, 2015/8309 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı sonrasında da dava konusu edilen sağlık hizmetleri sınıfına ait kadro unvanlarında serbest bırakılmış boş kadroların mevcut olduğu, bu unvanlardaki hizmete ihtiyacın ortaya çıkması hâlinde bu kadrolara da atamaların yapılabileceği,
Bu durumda, Bakanlığın taşra teşkilatı tarafından verilen hizmetlerin yürütülmesinde doğan ihtiyaç nedeniyle, bu görevleri ifa edecek nitelikte personelin görevde yükselmesinde ve istihdamında kullanılmak maksadıyla işlemin tesis edildiği dikkate alındığında, Kanun tarafından aranan şartın gerçekleştiği değerlendirildiğinden, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının taşra teşkilatına ait sağlık hizmetleri sınıfındaki 166 adet boş kadronun, unvanlarının, sınıflarının ve derecelerinin değiştirilmesine ilişkin dava konusu işlemde hizmet gereklerine ve hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, 633 sayılı Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin 2. maddesinde Bakanlığın görevlerinin sayıldığı, bu görevleri verecek olan meslek elemanlarının ilgili yönetmeliklerle düzenlendiği, buna göre sosyal çalışmacı, psikolog, çocuk gelişimcisi, fizyoterapist, doktor, hemşire ve öğretmenlerin kurumun asli görevlerini yerine getiren meslek elemanları olduğu; kurumun hâlihazırda yardıma muhtaç çocuklar ile rehabilitasyona muhtaç çocuk ve yaşlılara, kadınlara, engellilere ve bir bütün olarak sosyal hizmet ihtiyacı duyan toplumun değişik kesimlerine meslek elemanları tarafından bu hizmetin verildiği, meslek elemanlarının sayısının verilen hizmet ile orantılı olarak artmasının gerektiği, dava konusu işlemle artan hizmet ihtiyacını karşılayacak meslek elemanı istihdam etmek yerine meslek elemanı olmayan ve daha çok yardımcı hizmet ihtiyacını gören diğer meslek gruplarına kadro tahsis edilmesinin kamu yararına aykırı olduğu; Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının merkezi bütçe içerisindeki payı incelendiğinde giderek artan miktarlarda bütçe payı aldığı ve buna bağlı olarak hizmet ihtiyacının arttığı; Bakanlığın merkezi bütçe içerisindeki payının 2013 yılında 14 milyar, 2014 yılında 17 milyar, 2015 yılında 18 milyar ve 2016 yılında 24 milyar TL olarak belirlendiği, 2016 yılındaki hizmet ihtiyacının artması nedeni ile bütçe payının da önemli oranda arttırıldığının görüldüğü; bu durumda 2016 yılında daha fazla meslek elemanı istihdamının sağlanması gerekirken aksi yönde tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı; Bakanlıktaki meslek elemanı sayısı ve Bakanlığın hizmet verdiği toplum kesimleri karşılaştırıldığında, olağanüstü bir çalışma ile hizmetin verildiğinin anlaşılacağı, artan hizmet ihtiyacının yeni meslek elemanı istihdamı ile karşılanması gerekirken bunun yapılmayıp kadro iptallerine gidilmesinin görev yapan çalışanlar arasında huzursuzluğa sebep olduğu, iş verimini düşürdüğü ve çalışanların başka kurumlara naklen atama yolu ile geçmeleri yönünde etkiye sebep olduğu; Bakanlığın toplumun hizmet ihtiyacını, toplam personelin yaklaşık %50 civarındaki meslek elemanı ile karşılamaya çalıştığı, bu eleman sayısını arttırması gerekirken, Bakanlar Kurulu kararı ile boş kadroların iptal edilip, başka hizmet sınıflarına kadro tahsis edilmesinin kamu yararı bakımından açıkça hukuka aykırı olduğu, bu nedenle Daire kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idareler tarafından, Danıştay İkinci Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Danıştay İkinci Dairesinin temyize konu 28/11/2019 tarih ve E:2016/11256, K:2019/6760 sayılı kararının ONANMASINA,
3. Kesin olarak, 23/11/2020 tarihinde oybirliği ile karar verildi.