Danıştay 5. Daire 2016/57736 Esas 2020/5345 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
BEŞİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/57736
Karar No : 2020/5345

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Valiliği/…
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: ... İlçe Nüfus Müdürlüğü'nde veri hazırlama kontrol işletmeni olarak görev yapan davacının "gerçeğe aykırı rapor ve belge düzenlemek" fiilini işlediğinden bahisle 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125. maddesinin birinci fıkrasının (D) bendinin (f) alt bendi uyarınca bir yıl süre ile kademe ilerlemesinin durdurulması cezası ile cezalandırılmasına ilişkin İstanbul Valiliği İl Disiplin Kurulunun … tarih ve … sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Danıştay Onikinci Dairesinin 09/12/2015 tarih ve E:2013/10530, K:2015/6693 sayılı bozma kararına uyan … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında; Nüfus Hizmetleri Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik'in ilgili hükümlerine göre, başvuruda bulunan kişinin aynı kişi olup olmadığı hususunda sorgulama yapılması ve ikinci bir kimlik belgesinin alınmış olması, herhangi bir tereddüt olması durumunda da tahkikat yapılması gerekli olmasına rağmen davacının gerekli kontrolleri yapmadığı, davacının fiilinin ihmalin ötesinde suç teşkil ettiği, dolayısıyla kastının bulunmadığından söz edilemeyeceği, ilgiliye nüfus cüzdanı talep belgesi düzenleyen muhtarın kusurunun olmasının, davacının fiilinin niteliğini değiştirmeyeceği anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından; aynı gün aynı kişiye ait iki ayrı işlem yapmasının tesadüf olduğu, kastının ya da ihmalinin bulunmadığı, dava konusu işlemin hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.


KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından; dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NİN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Beşinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
... İlçe Nüfus Müdürlüğü'nde veri hazırlama kontrol işletmeni olarak görev yapan davacının; …'da yaşayan ve … ilinde hiç bulunmamış …'ye ait ehliyet ile kendisine müracaat eden kimliği meçhul kişinin aynı gün hem adres değişikliği, hem de nüfus cüzdanı çıkartılması işlemini yaptığı, aynı gün iki işlem yapılmasından şüphelenmeyerek bu konuda gerekli araştırmayı yapmadığı ve ... imiş gibi ... Nüfus Müdürlüğü'ne müracaat eden kişi tarafından sahte nüfus cüzdanı çıkartılmasına sebebiyet verdiği hususlarının 01/11/2010 tarihinde yapılan denetimde fark edildiğinden bahisle, anılan işlemlerin araştırılması kapsamında ... İlçe Nüfus Müdürlüğü tarafından İlçe Emniyet Amirliği'ne; …'ye ait ehliyet ile işlem yaptıran, gerçek kimliği meçhul kişinin bildirdiği adresin kontrol edilerek ilgili kişinin orada ikamet edip etmediği sorulmuş ve Emniyet Amirliğinin cevabi yazısına dayanılarak 13/01/2011 tarihinde kaymakamlıktan soruşturma izni istenilmiştir.
Kaymakamlığın 04/02/2011 tarihli yazısı ile ön incelemenin yapılabilmesi için görevlendirilen ön inceleme görevlisinin hazırladığı 04/03/2011 tarihli raporda; davacı hakkında soruşturma izni verilmesi ve davacının 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125. maddesinin birinci fıkrasının (D) bendinin (f) alt bendinde düzenlenen “gerçeğe aykırı rapor ve belge düzenlemek” fiilini işlediğinden bahisle 1 yıl süre ile kademe ilerlemesinin durdurulması cezası ile cezalandırılması teklif edilmiştir.
Düzenlenen ön inceleme raporu doğrultusunda, davacının savunması alınmış ve eylemlerinin 657 sayılı Kanun'un 125. maddesinin birinci fıkrasının (D) bendinin (f) alt bendinde düzenlenen “gerçeğe aykırı rapor ve belge düzenlemek” kapsamında görüldüğü belirtilerek 1 yıl süre ile kademe ilerlemesinin durdurulması cezası ile cezalandırılmasına ilişkin İstanbul Valiliği İl Disiplin Kurulunun ... tarih ve ... sayılı işlemi tesis edilmiştir.
Bunun üzerine, anılan işlemin iptali istemiyle temyizen incelenen dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 129. maddesinin 2. fıkrasında, memurlar ve diğer kamu görevlileri ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve bunların üst kuruluşları mensuplarına savunma hakkı tanınmadıkça disiplin cezası verilemeyeceği belirtilmiştir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 127. maddesinde, bu Kanunun 125. maddesinde sayılan fiil ve halleri işleyenler hakkında belirtilen süreler içinde disiplin soruşturması başlatılması gerektiği; 128. maddesinde, soruşturmanın tamamlanmasından sonra disiplin amirleri veya kurullarınca disiplin cezasının verileceği; 130. maddesinde de, Devlet memuru hakkında savunması alınmadan disiplin cezası verilemeyeceği, soruşturmayı yapanın veya yetkili disiplin kurulunun 7 günden az olmamak üzere verdiği süre içinde veya belirtilen bir tarihte savunmasını yapmayan memurun, savunma hakkından vazgeçmiş sayılacağı kuralına yer verilmiştir.
657 sayılı Kanun'un birinci fıkrasının (D) bendinin, (f) alt bendinde "gerçeğe aykırı rapor ve belge düzenlemek", kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektiren fiiller arasında sayılmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Disiplin cezaları, kamu hizmetinin gereği gibi yürütülebilmesi bakımından kamu görevlilerinin mevzuat uyarınca yerine getirmek zorunda oldukları ödev ve sorumlulukları ifa etmemeleri veya mevzuatta yasaklanan fiillerde bulunmaları durumunda uygulanan yaptırımlar olup, memurların özlük hakları üzerinde doğrudan ve önemli sonuçlar doğurmaları sebebiyle subjektif ve bireysel etkileri bulunduğu gibi, kamu görevinin gereği gibi sürdürülmesi ve kamu düzeninin sağlanması bakımından objektif ve kamusal öneme de sahiptirler.
Bu bakımdan disiplin soruşturmalarının yapılmasında izlenecek yöntem, ceza verilecek fiiller ve ceza vermeye yetkili makam ve kurullar mevzuatla belirlenmekte, doktrin ve yargısal içtihatlarla da konu ile ilgili disiplin hukuku ilkeleri oluşturulmaktadır.
Bu bağlamda, disiplin suçu teşkil eden fiillerle ilgili olarak soruşturma yapılması zorunlu olduğu gibi, soruşturmanın belirli usuller çerçevesinde yapılması da isnada maruz kalanların hukuki güvencesidir. Bu itibarla, disiplin cezası vermeye yetkili mercilerce kamu görevlilerinin disiplin suçu sayılacak eylemlerinin işlenildiğinin öğrenilmesi halinde, bir muhakkik tayin edilerek disiplin soruşturması açılması, muhakkik tarafından soruşturulanın lehine ve aleyhine olan tüm bilgi ve belgeler toplanmak ve bilgi sahibi olanların ifadeleri ile ilgilinin ne ile suçlandığı açıkça belirtilerek savunması alınmak suretiyle yasal süresi içerisinde soruşturmanın tamamlanması, yürütülen soruşturma sonucunda, adli, idari ve disiplin yönünden soruşturulan hakkında muhakkikin veya muhakkiklerin kanaat ve teklifinin de yer aldığı soruşturma raporunun hazırlanarak raporun disiplin cezası vermeye yetkili amire veya kurula sunulması üzerine yetkili amir ve kurullarca soruşturma dosyasının incelenerek karar verilmesi, hukuki güvenlik ilkesinin gereğidir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ile disiplin hukuku ilkeleri ışığında dava konusu uyuşmazlık incelendiğinde; davacının kusurlu olduğu iddia edilen davranışı nedeniyle ön inceleme raporu üzerine bir soruşturmacı tayin edilerek usulüne uygun bir soruşturma yapılmadan ve soruşturma raporu düzenlenmeden, ön incelemeci olarak görevlendirilen kişi tarafından hazırlanan rapor üzerine Disiplin Kurulu tarafından doğrudan savunması alınarak verilen dava konusu disiplin cezasında hukuka hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanun’un 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 23/11/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.