Davacı, davalı işveren nezdinde l8.l.l996- 7.6.2004 tarihleri arası çalıştığının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davacı ile davalılardan Sosyal Güvenlik Kurumu ve Ö. Tur.San.Tic.Ltd.Şti.vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre, davalılar SGK ve Ö.Tur.İnş. Otomotive Gıda San. Tic.Ltd.Şti’nin tüm, davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki diğer temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2-Davacı, davalılara ait işyerinde 18.01.1996-07.06.2004 tarihleri arasında geçen ve SGK’na bildirilmeyen çalışmalarının tesbitini istemiştir.
Mahkemece, istemin kısmen kabulüyle davalı A.E.Biracılık ve Malt San.A.Ş. hakkındaki davanın, asıl işveren olarak hizmet tespiti davasında sorumluluğu bulunmadığından bu davalıya yönelik davanın reddine, 18.01.1996-02.07.1997 tarihleri arasındaki süre yönünden ise hak düşürücü sürenin geçmiş olması nedeniyle reddine, davacının davalı Ö.Tur.İnş. Otomotive Gıda San. Tic.Ltd.Şti’nin işçisi olarak, bu davalının Vergi Dairesi’nce, faaliyetine başlama tarihi olarak bildirilen 02.07.1997 tarihi ile 07.06.2004 tarihi arasında çalıştığının tespitine karar verilmiştir.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. maddesinde, bu tür hizmet tesbit davasının kanıtlanması yönünden özel bir yöntem öngörülmemiştir. Kimi ayrık durumlar dışında, resmi belge veya yazılı delillerin bulunması, sigortalı sayılması gereken sürelerin saptanmasında güçlü delil olmaları itibariyle sonuca etkili olur. Ne var ki bu tür kanıtlar salt bu nedene dayanarak istemin reddine neden olmaz; aksi durumun ispatı olanaklıdır. Somut bilgilere dayanması inandırıcı olmaları koşuluyla, Kuruma bildirilen dönem bordro tanıkları ve komşu işyerinin kayıtlı çalışanları gibi kişilerin bilgileri ve bunları destekleyen diğer kanıtlarla dahi sonuca gitmek mümkündür.
Gerçekten, davacının, işyerindeki çalışmaları işe giriş bildirgelerine, aylık ve üç aylık bordrolara dayanılarak Kuruma kısmi olarak bildirilmiş ve bildirime uygun olarak da primleri ödenmiştir. Öte yandan işe giriş bildirgesi ve bordrolar davacı çalışmalarının işyerinde kesintili geçtiğinin karinesidir. Karinenin tersinin ise eşdeğerdeki delillerle kanıtlanması gerektiği söz götürmez. Bu gibi durumlarda çalışma olgusunu ortaya koyabilecek inandırıcı ve yeterli kanıtlar aranmalı, kamu düzenine dayalı bu tür davalarda hakim, görevi gereği doğrudan soruşturmayı genişleterek sigortalılık koşullarının oluşup oluşmadığını belirlemelidir. Bu yön, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555, 5.2.2003 gün 2003/21-35-64, 15.10.2003 gün 2003/21-634-572, 3.11.2004 gün 2004/21-480-579 ve 2004/21-479-578, 10.11.2004 gün 2004/21-538 ve 1.12.2004 gün 2004/21-629 sayılı kararlarında da vurgulanmıştır.
Davacı çalışmaları Ö.Tur.İnş. Otomotiv Gıda San. Tic.Ltd.Şti ’nin işçisi olarak 01.07.1998-10.07.2000 tarihleri arasında kesintili olarak SGK’na bildirilmiştir. 506 sayılı Yasa’nın 79/10. maddesi uyarınca, yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalıların, çalıştıklarını, hizmetin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içerisinde Mahkemeye başvurarak alacakları ilam ile ispatlayabilecekleri öngörülmüştür. Somut olayda dava, davacının çalışmasının sonu olan 07.06.2004 tarihinden itibaren 5 yıllık hak düşürücü süre içinde, 19.07.2004 tarihinde açıldığından ve çalışmanın kesintiye uğradığına dair delil bulunmadığından,18.01.1996-02.07.1997 tarihleri arasındaki süre yönünden hak düşürücü sürenin geçtiğinden sözedilemez.
3-Öte yandan davaya konu çalışmanın sona erdiği tarihten önce yürürlükte bulunan 1475 sayılı İş Yasa’sının 1/sonuncu maddesinde bir işverenden belirli bir işin bir bölümünde veya eklentilerinde iş alan ve işçilerini münhasıran o işyerinde ve eklentilerinde çalıştıran diğer bir işverenin kendi işçilerine karşı o işyeri ile ilgili ve bu Kanun’dan veya hizmet aktinden doğan yüklemlerinden asıl işverenin de birlikte sorumlu olacağı; 10.06.2003 tarihinde yürürlüğe giren 4857 sayılı İş Yasası’nın 2. maddesinde, bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal ve hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işveren ile iş aldığı işveren arasında kurulan ilişkiyi asıl işveren-alt işveren ilişkisi dendiği, bu ilişkide asıl işverenin alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak bu Kanun’dan, iş sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden doğan yükümlülüklerden alt işveren ile birlikte sorumlu olduğu, asıl işverenin işçilerinin alt işveren tarafından işe alınarak çalıştırılmaya devam ettirilmesi suretiyle haklarının kısıtlanamayacağı veya daha önce o işyerinde çalıştırılan kimse ile alt işveren ilişkisi kurulamayacağı aksi halde ve genel olarak asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaalı işleme dayandığı kabul edilerek alt işverenin işçilerinin başlangıçtan itibaren asıl işverenin işçisi sayılarak işlem göreceği; 506 sayılı yasanın 87. maddesinde de sigortalılar üçüncü bir kişinin aracılığı ile işe girmiş ve bununla sözleşme yapmış olsalar bile, bu Kanun’un işverene yüklediği ödevlerden dolayı aracı olan üçüncü kişi ile birlikte asıl işverenin de sorumlu olacağı, bir işe veya bir işin bölüm ve eklentilerinde işverenden iş alan ve kendi adına sigortalı çalıştıran üçüncü kişiye aracı deneceği bildirilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, davaya konu çalışmaların geçtiği işyeri, alt işveren Ö.Tur.İnş. Otomotiv Gıda San. Tic.Ltd.Şti’nin, 01.10.2001-31.12.2004 tarihleri arasında asıl işveren A.E.Biracılık ve Malt San.A.Ş. ile yapılan sözleşmeler ile üretimden çıkan fıçıların şhırınklanması, ihracat ürünlerinin paletlere aktarılması, şhrınk ve çemberlenmesi, kampanyalı ürünlerin hazırlanıp şhrınklanması, , ihracat konteynırlarının manuel yüklenmesi, gerekli hallerde üretim hatlarına boş şişelerin verilmesi, ambalajı bozulan ürün ve boş şişelerin tekrar ambalajlanması, forklift ehliyetli elemanların forklift operatörlüğü yapması…vs işlerini üstlendiği iki davalı şirket arasındaki bu ilişkinin 2.7.l997- 7.6.2004 tarihleri arasında devam ettiği ancak l.l0.200l tarihinden sonraki sözleşmelerin gönderildiği A.E.Biracılık ve Malt San.A.Ş. ise asıl işinin malt ve bira imalatı olduğu anlaşılmaktadır. Bu durumda A.E.Biracılık ve Malt San.A.Ş.nin asıl işveren olduğunun ve asıl işveren olarak alt işveren olan diğer şirketle birlikte davacının 506 sayılı Yasa"ya tabi hizmeti nedeniyle doğan prim borçlarından müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğunun kabulü gerekir.
Yukarıda bahsedilen yasal düzenlemeler ve maddi olgular karşısında hizmet tespiti istemine ilişkin bu davada, davalı A.E.Biracılık ve Malt San.A.Ş. hakkındaki davanın, asıl işveren olarak hizmet tespiti davasında sorumluluğu bulunmadığından reddine karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
4-Ayrıca, davacının tespitini istediği dönemler yönünden hak düşürücü sürenin geçmediğinin anlaşılması ve davalı A.E.Biracılık ve Malt San.A.Ş.’nin bordrolarında kayıtlı bordro tanıklarının davacının, 1996 yılının ilk aylarından 2004 yılına kadar aralıksız olarak davalı A.E.Biracılık ve Malt San.A.Ş.’ne ait işyerinde çalıştığını doğrulayan anlatımları karşısında, yapılacak iş, davacının 18.01.1996-01.07.1997 tarihleri arasında arasında davalı A.E.Biracılık ve Malt San.A.Ş nezdinde geçen ve 01.07.1997-07.06.2004 tarihleri arasında davalı Ö. Tur.İnş. Otomotiv Gıda San. Tic.Ltd.Şti ve A.Efes Biracılık ve Malt San.A.Ş nezdinde geçen ve SGK’na bildirilmeyen çalışmalarının tesbitine karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın yanlış değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, aşağıda yazılı temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine, 12.03.2009 gününde oybirliğiyle karar verildi.
