MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde davalı ...Bursa ve Havalisi Pastörize Süt ve Süt Mamülleri Gıda San. ve Tic. A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:
- K A R A R -
Davacı vekili, davalıların sürücüsü, maliki ve zorunlu trafik sigortacısı olduğu aracın yaya olan müvekkiline çarpması sonucu müvekkilinin sağ bacağının dizinden kesildiğini, 8 ay kadar sürekli yatağa bağımlı olduğunu, başkalarının yardımı olmadan gündelik yaşamını devam ettiremez olduğunu, yaşadıklarından dolayı akli melekelerinde de bozulma yaşaması nedeniyle hakkında vesayet kararı alındığını, elem çektiğini beyanla, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 11.000,00 TL maddi, 25.000,00 TL manevi tazminatın kaza tarihinden işleyecek avans faiziyle davalılardan (davalı sigorta şirketi manevi tazminattan sorumlu değil) müştereken ve müteselsilen tahsilini talep etmiştir.
Davalı ...Bursa ve Havalisi Pastörize Süt ve Süt Mamülleri Gıda San. ve Tic. A.Ş. vekili, zamanaşımının dolduğunu, müvekkilinin ülke çapında süt ve süt ürünleri imal eden ve pazarlayan bir şirket olduğunu, belirlenen bölgelere dağıtım için her bir bölgede ayrı ayrı mono distribütörlük sözleşmesi imzaladığını, işleten sıfatı kalmadığını beyanla davanın reddini savunmuştur.
Davalı Ak Sigorta A.Ş. vekili, davacı Hava için 13.672,63 TL maluliyet tazminatının 25/05/2010 tarihinde ödendiğini, müvekkilinin sorumluluğunun ortadan kalktığını, ayrıca tedavi giderleri için de OMÜ"ne 1.816,39 TL ve Sağlık Bakanlığına da 301,28 TL ödeme yapıldığını beyanla davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, toplanan deliller ve benimsenen bilirkişi raporuna göre, 1-Davacı tarafın maddi tazminat talebinin kısmen 2.601,12 TL olarak kabulüne, davalı sigorta şirketi yönünden dava tarihi olan 28/02/2011 tarihinden, diğer davalılar yönünden olay tarihi olan 11/05/2009 tarihinden itibaren yürütülecek yasal faiziyle beraber davalılardan müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, geriye kalan kısma ilişkin talebin reddine, davacı tarafın manevi tazminat talebinin kısmen 20.000,00 TL olarak kabulüne, olay tarihi olan 11/05/2009 tarihinden itibaren yürütülecek yasal faiziyle beraber davalı sürücü ... ve ...Şirketinden müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, geriye kalan kısma ilişkin talebin reddine karar verilmiş; hüküm davalı ...Bursa ve Havalisi Pastörize Süt ve Süt Mamülleri Gıda San. ve Tic. A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dava, trafik kazasından kaynaklanan cismani zarar nedeniyle maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir.
2918 sayılı KTK hükümlerine göre, trafik kaydı "işleten"i kesin olarak gösteren bir karine değilse de, onun kim olduğunu belirleyen güçlü bir kanıt niteliğindedir. Ancak, trafik kaydına rağmen işletenliğin 3. kişi üzerinde bulunmasını engelleyen bir yasa hükmü yoktur. Aynı yasanın 3. maddesinde, "İşleten: Araç sahibi olan veya mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alıcı sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen veya uzun süreli kiralama, ariyet veya rehin gibi hallerde kiracı, ariyet veya rehin alan kişidir. Ancak, ilgili tarafından başka bir kişinin aracı kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak üzere işlettiği ve araç
üzerinde fiili tasarrufu bulunduğu ispat edilirse, bu kimse işleten sayılır." şeklinde tanımlanmıştır. Aynı kanunun 85. maddesinde ise, "Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün ünvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen bilet ile işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar." hükmüne yer verilmiştir. Bu yasal düzenleme karşısında, kazaya karışan araçların meydana getirdikleri zararlardan araç sahiplerinin hukuken sorumlu olacağı ilkesi benimsenmiş ise de, araç malikleri tarafından herhangi bir sebeple yararlanılması için bir başka kimseye devredilmesi halinde(kısa bir süre için kiralanmaması kaydıyla)artık üzerindeki fiili hakimiyeti kalmaması ve bu sebeple ekonomik yönden de bir yararlanma olanağının kalktığı durumlarda, o aracı kaza sırasında fiili hakimiyeti altında bulunduran ve ondan iktisaden yararlanan kimsenin işleten sıfatıyla meydana gelen zarardan sorumlu tutulması gerekir. Bunun sonucu olarak da, araç maliki sorumlu tutulmamalıdır. Gerek doktrinde, gerekse Yargıtay"ın uygulamalarında, kiracının işleten sıfatının belirlenmesinde, kira sözleşmesinin uzun süreli olması, araç üzerinde fiili hakimiyet ve ekonomik yararlanma unsurlarının birlikte bulunması gerekmektedir.
Somut olayda, kaza tarihi 11.5.2009 olup 5.1.2009 tarihli adi yazılı sözleşmeye göre davalı ...Bursa ve Havalisi Pastörize Süt ve Süt Mamülleri Gıda San. ve Tic. A.Ş.’nin davaya konu kazaya karışan maliki olduğu araç, dava dışı mono distrübütör Yakup Yaman’a ...ürünlerini kendi nam ve hesabına satış ve dağıtım faaliyetinde kullanmak üzere tahsis edilmiş, davalı ...Bursa ve Havalisi Pastörize Süt ve Süt Mamülleri Gıda San. ve Tic. A.Ş. tarafından dosyaya araç kira bedellerine ait faturalar sunulmuştur.
O halde mahkemece yapılacak iş; yukarıda açıklanan yasal düzenlemeler de göz önünde bulundurularak, bahsi geçen adi yazılı sözleşmeye göre davalı araç maliki ...Bursa ve Havalisi Pastörize Süt ve Süt Mamülleri Gıda San. ve Tic. A.Ş. aracı dava dışı mono distrübütöre tahsis ettiğine göre, taraflar arasında tanzim edilen adi yazılı sözleşmenin uzun süreli ve 3. kişileri bağlayacak güçte bir sözleşme olup olmadığı, sözleşme süresi dolduktan sonra sözleşmenin feshedilip edilmediği, aracın teslim edilip edilmediği, araç
üzerinde fiili hakimiyet ve ekonomik yararlanma olup olmadığı, sözleşmenin ve kira bedelinin maliye ve vergi Dairelerine bildirilip bildirilmediği, gerektiğinde işleten ve mono distrübütörün ticari defter ve kayıtları üzerinde bilirkişi marifetiyle inceleme yaptırılmak suretiyle ilgili sözleşmenin, fatura, ruhsat ve cari hesap hareketleri gibi yan delillerle desteklenip desteklenmediği, sözleşme içeriğine göre davalı ...Bursa ve Havalisi Pastörize Süt ve Süt Mamülleri Gıda San. ve Tic. A.Ş."nin işletenlik sıfatının devam edip etmediği hususları tartışılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, sözleşmenin sırf adi yazılı olduğu gerekçesiyle eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.
2-Bozma neden ve şekline göre davalı ...Bursa ve Havalisi Pastörize Süt ve Süt Mamülleri Gıda San. ve Tic. A.Ş. vekilinin sair temyiz itirazlarının incelenmesine bu aşamada gerek görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı ...Bursa ve Havalisi Pastörize Süt ve Süt Mamülleri Gıda San. ve Tic. A.Ş. vekilinin temyiz itirazının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle bozma neden ve şekline göre davalı ...Bursa ve Havalisi Pastörize Süt ve Süt Mamülleri Gıda San. ve Tic. A.Ş. vekilinin sair temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalı ...Bursa ve Havalisi Pastörize Süt ve Süt Mamülleri Gıda San. ve Tic. A.Ş."ne geri verilmesine 18.4.2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.