Danıştay 7. Daire 1993/2406 Esas 1995/4351 Karar Sayılı İlamı

Daire : YEDİNCİ DAİRE
Karar Yılı : 1995
Karar No : 4351
Esas Yılı : 1993
Esas No : 2406
Karar Tarihi : 09/11/995
YÜKÜMLÜCE, KDV BORCU İÇİN VERGİ DAİRESİNE VERİLEN ÇEKİN KARŞILIKSIZ ÇIKMASI SEBEBİYLE 3167 SAYILI KANUN UYARINCA HESAPLANAN TAZMİNATIN, 6183 SAYILI KANUN KAPSAMINDA KAMU ALACAĞI OLMADIĞI, DOLAYISIYLA ÖDEME EMRİ İLE İSTENEMEYECEĞİ HK.
1992 yılının Ağustos dönemine ilişkin katma değer vergisi borcunu ödemek amacıyla yükümlü tarafından vergi dairesine verilen çekin karşılıksız çıkması nedeniyle %10 oranındaki karşılıksız çek tazminatının tahsili amacıyla düzenlenen ödeme emrini; 3167 sayılı Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek Hamillerinin Korunması Hakkında Kanunun "Düzeltme Hakkı" başlığını taşıyan 8.maddesi ile bu madde gerekçesinin incelenmesinden, karşılıksız çıkan çekin hamili tarafından keşideciye ihtar çekilmesi ve keşidecinin de karşılıksız çek bedeli veya bir kısmını %10 tazminat ve gecikme faizi ile birlikte kendi iradesiyle ödemesi durumunda yeniden çek kullanma hakkını elde etmesi ve diğer cezai kovuşturmalardan kurtulması amacıyla bu düzenlemenin yapıldığının anlaşıldığı, bu durumda, tazminat keşidecinin düzeltme hakkı ile ilgili olup, kendi iradesiyle ödemesi söz konusu olabileceğinden, hamil tarafından doğrudan icra takibine konu edilmesinin mümkün olmadığı, kaldıki 6183 sayılı Kanun hükümleri uyarınca cebri takip yoluna gidilebilmesi için, öncelikle borcun usulüne uygun olarak tarh, tebliğ ve tahakkuk ettirilmiş olması ve süresinde ödenmemiş olması gerektiği, ödeme emrine konu tazminat, asli bir kamu alacağı olmadığı gibi, fer'i nitelikte de bulunmadığından, karşılıksız olduğu belirtilen çekten dolayı, bu çekin hamili olan vergi dairesi tarafından doğrudan ödeme emri tanzimi suretiyle çek tazminatı tahsili yoluna gidilmesinde anılan yasa hükümlerine uyygunluk görülmediği gerekçesiyle iptal eden ...Vergi Mahkemesinin ... gün ve ... sayılı kararının; yükümlü şirketin çek tazminatını kendi iradesiyle ödediği ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
3167 sayılı Çekle lödemelerin Düzenlenmesi ve Çek Hamillerinin Korunması Hakkında Kanunun "Karşılıksız Çek"e ilişkin hükümlerinin düzenlendiği 16.maddesinde; "ibraz süresi içinde veya üzerinde yazılı keşide tarihinden önce 4.maddeye göre ibraz edildiğinde, yeterli karşılığı bulunmaması sebebiyle kısmen de olsa ödenmeyen çeki keşide eden kişiler, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılırlar. Mahkeme ayrıca işlenen suçun mahiyetine göre bir yıl ile beş yıl arasında belirleyeceği bir müddet için failin bankalarda çek hesabı açmasının ve çek keşide etmesinin yasaklanmasına karar verir. Yasaklama kararı bütün bankalara duyurulmak üzere T.C.Merkez Bankasına bildirilir. Bu fiillerden dolayı takibat yapılması, çek hamilinin şikayetine bağlıdır.
Şikayetten vazgeçme hüküm kesinleşinceye kadar geçerlidir. Fiili işleyenin 8.maddeye göre düzeltme hakkını kullanmak suretiyle hamilin zararını karşılamış olması veya düzeltme hakkı yoksa, anılan maddede belirtilen müddet içinde çek bedelinin karşılıksız kalan kısmının %10 tazminatı ve gecikme faiziyle birlikte muhatap bankaya veya herhangi bir şubesine yatırmış bulunması halinde şikayet hakkı doğmaz" denilmekte olup, bu haliyle %10 tazminatın, çeki düzenleyen kişiye uygulanacak diğer cezai yaptırımların yanısıra uygulanması gereken maddi bir tazminat niteliği taşıdığı açıktır.
Bu durumda, söz konusu tazminat, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 1.maddesi kapsamında bir kamu alacağı niteliğinde olmadığından, bu tazminatın tahsilini sağlamak amacıyla düzenlenen ödeme emrini iptal eden mahkeme kararı sonucu itibarıyla yerinde görülmüştür.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin reddine, mahkeme kararının onanmasına karar verildi.