BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul 2. Asliye Ticaret Mahkemesi 2022/573 Esas 2022/864 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2022/573 Esas
KARAR NO : 2022/864

DAVA : Zayi Belgesi Verilmesi
DAVA TARİHİ : 10/08/2022
KARAR TARİHİ : 21/12/2022

Mahkememizde görülmekte olan Zayi Belgesi Verilmesi davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Dava : Davacı dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirket ...Dış Tic. Ltd. Şti.'nin ... adresinde avize (aydınlatma) ve duvar saati işi yaptığı, şirket yetkilisi ...'in 05.08.2022 tarihinde saat: 01:30 civarında ... plakalı aracında yaşanan hırsızlık sebebiyle, çanta içerisinde bulunan dava konusu ticari defterler dâhil tüm belgelerin çalındığı, söz konusu şirketin 2020, 2021 ve 2022 yıllarına ait defterler ve ayrıca şirket muhasebe programın bulunduğu casper marka bilgisayar hırsız/hırsızlar tarafından çalındığı, müvekkilinin iradesi dışında meydana gelen bu hırsızlık sebebiyle ticari işletmesi büyük bir yıkıma uğradığı, bunun yanında bilgisayarı, resmi evrak ve ticari defterleri de çalındığı, hırsızlık nedeniyle ... şikayette bulunduğu, müvekkili şirkete ait resmi evraklar ve ticari defterlerin bu hırsızlık sebebiyle zayi olduğu, Türk Ticaret Kanunu m.82/d-7 uyarınca sayın mahkemenizden ilgili belge ve defterlerin zayi olduğuna dair taraflarına, zayi belgesi verilmesini talep etme zarureti oluştuğu, izah olunan nedenle 2020, 2021 ve 2022 yılına ait ticari defterler zayi olduğu, resmi evrak ve ticari defterlerin zayi olduğuna dair taraflarına zayi belgesi verilmesi ile gereğini talep ve dava etmiştir.
Delillerin Değerlendirilmesi, Davanın Hukuki Niteliği ve Gerekçe ;
... Polis Merkezi Amirliği'nin 05/08/2022 tarihli ifade tutanağı, olay yeri inceleme raporu, vergi dairesi kayıtları, ticaret sicil kayıtları, SGK kayıtları celp edilmiş, incelenmiştir.
Dava, zayi belgesi verilmesi istemine ilişkindir.
Davacı dava dilekçesinde ticari defter ve belgeler hakkında zayi belgesi verilmesine ilişkin talebinde; davacı şirket yetkilisinin aracında yaşanan hırsızlık sonucunda araç içerisinde çantada bulunan ticari defter ve belgelerin çalınması vakıasına dayanmıştır. Başka bir anlatımla, davacı şirketin ticari defter ve belgelerinin zayi olması sebebini; şirket yetkilisine ait araçta yaşanan hırsızlık / çalınma olayı şeklinde ifade etmiştir.
Nitekim, dava dilekçesi ekinde delil olarak dayanılan ayrıca mahkememizce de celp edilen soruşturma dosyasında davacı şirket yetkilisinin yaşanan hırsızlık olayı sebebiyle müşteki olarak ifadesine başvurulmuş, şirket yetkilisi Mustafa Sönmez 05/08/2022 tarihli kolluk ifadesinde... plaka sayılı araç içerisinde çantada bulunan ticari defter ve belgelerin çalınması sebebiyle zayi olduğunu söylemiştir.
6102 sayılı TTK'nın 82/7. maddesinde; bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebileceği düzenlenmiştir.
TTK'nın 82/7. maddesinde, zayi belgesi verilmesini gerektirecek zayi olma durumları sınırlı olarak sayılmamış ise de tacirin zayi belgesi isteyebilmesi için, defterlerin zayi olmasında kusur ve sorumluluğunun bulunmaması, tedbirli bir tacir gibi davranmasına rağmen zayi olayına engel olamamış durumda olması gerekir. Diğer bir anlatımla, tacirin yukarıda bahsedilen kanun maddesinden yararlanabilmesi için ticari defter ve belgelerinin korunabilmesi amacıyla gerekli dikkati ve özeni göstermiş olması, ayrıca ziya durumunun tacirin iradesi dışında meydana gelmesi zorunludur.
Yargı uygulamasına bakıldığında:
Yargıtay 11. Hukuk Dairesi 2014/17516 Esas, 2015/2166 Karar sayılı ilamında:
"...Davanın özel araç içerisinde bulunan şirket defter ve belgelerinin çalındığı iddiasına dayanarak açıldığı, basiretli bir tacirin defter ve belgelerini araç içerisinde bırakarak ihmalkarlık gösterdiği..."
Yargıtay 11. Hukuk Dairesi 2014/5963 Esas, 2014/11179 Karar sayılı ilamında:
"...Tacirin basiretli bir tacir olarak ticari defter ve belgelerini şirket merkezinde muhafaza etmesi ve korunması için gerekli tedbirleri alması gerektiği, davacının, defterlerin mutad olarak bulunması gereken yer dışında, araç içindeyken ve araçtan defterlerin çalındığı iddiasının hayatın olağan akışına uygun bulunmadığı ayrıca, muhafaza tedbirlerini almayarak kusurlu davranan davacının talebinin bu yönüyle de yerinde olmadığı..."
Yargıtay 11. Hukuk Dairesi 2007/7048 Esas, 2008/866 Karar sayılı ilamında:
"...Zayi belgesi istenebilmesi için tacirin, ticari defter ve diğer belgeleri muhafazada gerekli dikkat ve özeni göstermesi gerekmesine, dava konusu ticari defterlerin araç içinde bulunmasının ve işyeri dışına çıkarılmasının makul neden ve gerekçelerinin açıklanamamış ve kanıtlanamamış olmasına göre..."
İstanbul BAM 43. Hukuk Dairesi 2020/700 Esas, 2022/57 Karar sayılı ilamında:
"...Somut olayda; şirkete ait tüm ticari defterlerin ve sair belgelerin kural olarak şirket merkezinde bulundurulması ve korunması için gerekli tedbirlerin alınması gerekirken, davacı tacirin, defterin muhafazasında gerekli dikkat ve özeni göstermediğinden, ilk derece mahkemesince verilen red kararı isabetlidir..."
İstanbul BAM 43. Hukuk Dairesi 2020/700 Esas, 2022/57 Karar sayılı ilamında:
"...Davacı şirketin zayi olduğunu belirttiği karar defterinin şirket yetkilisinin otoparkta park halindeki aracından hırsızlık yolu ile zayi olduğu öne sürülmüştür. Davacı, çalındığını öne sürdüğü defterin araçta bulunma sebebi konusunda dava sürecinde bir açıklama yapmamış, istinaf dilekçesinde ise defterin diğer hissedarlara ibraz etmek ve bir konuyu konuşmak üzere arabada bulunduğu, hırsızlık olayının açık otoparkta meydana geldiği ifade edilmiştir. Tacirin TTK'nın 82/7 maddesindeki düzenlemeden faydalanabilmesi için öncelikle ticari defterlerin korunması amacıyla gereken dikkat ve ihtimamı göstermiş bulunması gerekmektedir. Dava konusu defterin açık otoparkta araç içerisinde bırakıldığı dikkate alındığında, defter ve belgelerin korunması için gerekli özenin gösterilmediği, defterleri özenle saklama yükümlülüğüne uygun davranılmadığı..." denilmiştir.
Açıklanan nedenler ve yerleşik yargı içtihatları nazara alındığında; araç içinin ticari defter, fatura ve belgeler açısından olağan saklama yeri olmadığı açıktır, Kaldı ki, dava dilekçesinde bu defter ve belgelerin araçta bulunma nedeni dahi belirtilmemiştir. Öte yandan; basiretli bir tacirin kural olarak ticari defter ve belgelerini işletme merkezinde muhafaza etmesi ve korunması için gerekli önlemleri alması gerekmekteyken araç içinde bulundurulması hayatın olağan akışına aykırı olup, gerekli muhafaza önlemleri alınmadığını göstermektedir. Bu halde davacının ticari defter ve kayıtlarının kaçınılmaz sebepten kaynaklandığı ispatlanamamış durumdadır. Bu nedenle, TTK'nın 82/7. maddesindeki koşullar oluşmadığından mahkememizce davanın reddine karar verilmesi gerekmiştir.
HÜKÜM : (Ayrıntısı ve Gerekçesi Yukarıda Açıklandığı Üzere);
1-Davanın REDDİNE,
2-Harç peşin alındığından başkaca harç alınmasına YER OLMADIĞINA,
3-Davacı tarafından yapılan masrafların kendi üzerinde BIRAKILMASINA,
4-HMK' nın 333.maddesi uyarınca taraflarca yatırılan ancak kullanılmayarak artan bakiye gider avansının karar kesinleştiğinde resen davacıya veya vekiline İADESİNE,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki (2) haftalık yasal süresi içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi'ne istinaf yasa yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup anlatıldı. 21/12/2022

Katip ...
¸e-imzalıdır


Hakim ...
¸e-imzalıdır