MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : Tapu İptali ve Tescil, Tazminat


... ve müşterekleri ile ... ve müşterekleri aralarındaki tapu iptali ve tescil, tazminat davasının kısmen reddine ve kısmen kabulüne dair ... 1. Asliye Hukuk Mahkemesi"nden verilen 31.01.2012 gün ve 244/69 sayılı hükmün Yargıtay"ca incelenmesi davalı ... vekili ve davacılar vekili tarafından süresinde istenilmiş olmakla; dosya incelendi, gereği düşünüldü:


... A R A R

Davacılar vekili, haricen satın alma ve eklemeli zilyetlik hukuki nedenlerine dayanarak dava konusu 1003 parsel sayılı taşınmazda davalı ... Şen"in payının iptali ile davacılar adına tesciline, bu mümkün olmadığı takdirde ödenen bedelin sebepsiz zenginleşme ve tazminat hükümleri çerçevesinde tüm feriyle birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesini istemiştir
Davalılar, davanın reddine karar verilmesini savunmuşlardır.
Mahkemece, davacının tapu iptali ve tescil talebinin reddine, alacak isteminin kabulüyle 13.444.00 TL"nin davalılardan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilmesi üzerine; hüküm, davacılar vekili ve davalı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosya muhtevasına, dava evrakı ile yargılama tutanakları münderecatına ve mevcut deliller Mahkemece takdir edilerek karar verildiğine ve takdirde bir isabetsizlik bulunmadığına göre; davalı ... vekilinin tüm, davacılar vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddine,
2-Davacılar vekilinin geçersiz satışa konu olan bedelin tahsiline yönelik temyiz itirazlarına gelince;
Davacının davasına dayanak olarak sunduğu 31.05.1991 tarihli "Tapu senedi sözleşme mukavelesi" başlıklı senette, dava konusu 1003 parsel sayılı taşınmazda 4500m2 zeytinli tarlanın 11.500.000 TL karşılığında satıldığı ve paranın tamamının alındığı belirtilmiş, davacı dava dilekçesinde karşı yana ödenen sözleşme bedelini fer"ileriyle birlikte tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Bilindiği üzere, harici satışın hüküm ifade etmemesi durumunda taraflar verdiklerini geri alabilirler. Geçerli bir sebebe dayanmaksızın bir kişinin mal varlığından diğerinin mal varlığına kayan değerlerin eksiksiz iadesi, denkleştirici ... düşüncesine dayanır. Denkleştirici ... ilkesi ise, haklı bir sebep olmaksızın başkasının mal varlığından istifade ederek kendi mal varlığını artıran kişinin elde ettiği bu kazanımı geri vermek zorunda olduğunu ve eski hale getirmede mal varlığında artış olan tarafın yükümlülüğünün bulunduğunu ifade eder. Ülkemizde yaşanan ve uzun yıllar boyu yüksek oranlarda seyreden enflasyon nedeni ile belli bir miktar paranın verildiği tarihteki alım gücü ile aynı miktar paranın aradan geçen zamana bağlı olarak iade günündeki alım gücünün farklı ve çok daha az olduğu bir gerçektir. Hukuken geçersiz sözleşmeler tasfiye edilirken, denkleştirici ... kuralı gözardı edilmemelidir.
Davacının harici satış nedeniyle davalı yana bedel ödediğinin kanıtlanması halinde harici satış bedelinin denkleştirici ... ilkesine göre tazmini gerekir. Senette yer alan bedelin, uyarlama ve denkleştirici adelet kuralları ile 10.07.1940 tarih ve 1939/2 C, 1940/77 ve 07.06.1939 tarih, 1936/31 Esas, 1939/47 Karar sayılı YİBK kararlarının kapsamları ve Tefe-Tüfe endeksleri, altın-döviz kurlarındaki artışlara, memur ve işçi ücretlerindeki artışlar gözetilerek dava tarihine kadar ulaştığı değerin saptanması, bu konuda uzman bilirkişilerden bir hukukçu, bir serbest muhasebeci yada mali müşavir ve bir bankacıdan rapor alınması gereklidir.
Somut olaya gelince, hükme esas alınan 13.01.2012 havale tarihli ... mühendisi Mustafa Tasın tarafından hazırlanan bilirkişi raporunda, taşınmazın bulunduğu konum ve serbest piyasa koşulları dikkate alınarak arazi ve zeytin ağaçları değerlerinin Türkiye İstatistik Kurumu"nun yeniden değerleme oranları kullanılarak belirtilen değerlere ulaşıldığının belirtildiği, ne var ki; yukarıda açıklandığı şekilde denkleştirici ... ilkesi gereği güncellenmiş değerin yöntemine uygun olarak belirlenmediği anlaşılmıştır. Mahkemece, sözleşmede belirtilen 11.500.000 TL olan satış bedelinin yukarıda açıklandığı üzere denkleştirici ... ilkesi gereğince usulüne uygun olarak belirlenecek güncelleşmiş değerine fer"ileriyle birlikte tahsiline hükmedilmesi gerekirken, yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda 2. bentte açıklanan nedenlerle davacılar vekilinin temyiz itirazları yerinde görüldüğünden kabulü ile usul ve kanuna aykırı bulunan hükmün bedel istemine ilişkin bölümünün 6100 sayılı HMK"nun Geçici 3. maddesi yollamasıyla 1086 sayılı HUMK"nun 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA; davalı ..."in tüm ve davacının diğer temyiz itirazlarının 1. bentte yazılı sebeplerle yerinde görülmediğinden reddine, taraflarca HUMK"nun 440/I maddeleri gereğince Yargıtay Daire ilamının tebliğinden itibaren ilama karşı 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine, 199,65 TL peşin harcın istek halinde davacılara, 223,95 TL peşin harcın istek halinde davalı ..."e iadesine, 12.11.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.