BAM Hukuk Mahkemeleri Konya 1. Asliye Ticaret Mahkemesi 2022/474 Esas 2022/729 Karar Sayılı İlamı

T.C. KONYA . ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
T.C.
KONYA
. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ "TÜRK MİLLETİ ADINA"
GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO :
KARAR NO :

HAKİM : ... ...
KATİP : ... ...

DAVACI :
VEKİLİ :
DAVALI : HASIMSIZ

DAVA : Zayi Belgesi Verilmesi
DAVA TARİHİ :
KARAR TARİHİ :
KARARIN YAZILDIĞI TARİH :
KARARIN MAHİYETİ : RET

Mahkememizde görülmekte olan Zayi Belgesi Verilmesi davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özet olarak; müvekkili şirketin 2000 yılından 12.03.2022 tarihine kadar muhasebe işlerini Ereğli'de faaliyet gösteren ... isimli muhasebecinin yürüttüğünü, 2022 yılı Ocak ayında muhasebeci ..., muhasebe işlerini bırakacağını, muhasebe işlerini başka bir muhasebeciye verebileceklerini beyan ettiğini, aynı muhasebeci ile aynı iş yerinde birlikte çalışan ... ile görüşerek anlaşıldığını, müvekkili şirket yetkililerinin muhasebe işlerini takip eden ...'ya şirkete ait defterlerin ...'e teslim edilmesini, yeni anlaşma yaptığı ...'e bildirdiğini, her iki muhasebecinin de defter ve belgelerin teslim edilip teslim alınacağını beyan ettiklerini, aradan bir süre geçtikten sonra muhasebeci ... tarafından müvekkili şirkete Konya Ereğli . Noterliğinden 31.03.2022 tarihli ... yevmiye numaralı ihtarname keşide edildiğini, ihtarnamede müvekkilim şirketin muhasebecilik faaliyetini yapmakta iken, aynı büroyu paylaştığı ... ve ...'nın müvekkili şirkete ait defter, belge, bilgisayar kayıtları ve şifresinin kendi bilgisi ve rızası dışında birlikte faaliyet yürüttükleri kendi iş yerinden yeni açtıkları işyerlerine götürdüklerini, defterlerin 5 yıl saklanması gerektiğini, ihtarında geçen defter ve belgelerin ... ve ...'da olduğunu, sorumluluğu olmadığını belirttiğini, buna karşılık müvekkili şirkete iade edilmeyen, 2020, 2021, 2022 yıllarına ait yevmiye defteri, defter-i kebir, envanter defteri olmak üzere defterler ile 2017, 2018, 2019, 2020, 2022 yıllarına ilişkin dosyalar (fatura, fiş vs.) müvekkilim şirkete en kısa sürede teslim ve iadesini aksi halde sorumluluğun taraflarında olduğu cevapla ihtar edildiğini, ihtarnameye rağmen ... defterleri ve ilgili belgeleri müvekkiline teslim etmediğini, Ereğli Konya Cumhuriyet Başsavcılığı ... Soruşturma numaralı dosyasında ... isimli muhasebecinin diğer muhasebeci ... isimli muhasebeciyi şikayeti üzerine 68 esnafa ait bir kısım evrakların savcılık makamı tarafından tespit edilen bir adreste el konularak müvekkili şirkete bir kısım evrakların 22.06.2022 tarihinde teslim edildiğini, ancak müvekkili şirket kendisine teslim edilen evraklardan 2020 ve 2021 yıllarına ilişkin yevmiye defteri, defter-i kebir, envanter defteri ile 2021 yılı Kasım, Aralık ayları ile 2022 yılı Ocak aylarına ilişkin gider evraklarının bulunmadığının tespit edildiğini belirterek; müvekkil şirkete ait 2020 ve 2021 yıllarına ilişkin yevmiye defteri, defter-i kebir, envanter defteri ile 2021 yılı Kasım, Aralık ayları ile 2022 yılı Ocak aylarına ilişkin gider evraklarının zayi olduğunun tespitine, bu hususta zayi belgesi verilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Dava, zayi belgesi verilmesi istemine ilişkindir.
6102 sayılı TTK'nın 82/7. Maddesine göre; "Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir. Bu dava hasımsız açılır. Mahkeme gerekli gördüğü delillerin toplanmasını da emredebilir."
Antalya BAM . H.D.'nin ... Esas ... Karar sayılı kararı; ''Zayi belgesi talep eden davacı öncelikle bir ziyaa olayının vuku bulduğunu ve bu ziyaanın TTK 82/7. maddesinde belirtildiği hallerden veya benzeri bir olay sonucu meydana geldiğini, defterlerin korunması amacıyla gereken dikkat ve özeni göstermiş olduğunu, ziyaanın onun iradesi dışında meydana geldiğini, yasa gereği tutmak ve saklamak zorunda olduğu şirkete ait karar defterini emin koşullarda saklayıp, muhafaza ettiğini ispatlamak zorundadır.
Bu durumda davacı, kanunen saklamakla yükümlü olduğu belgeleri muhafaza etmek için basiretli bir tacirin alması gereken tedbirleri aldığını, özen görevini yerine getirdiğini, belgelerin zayi olmasında kusuru olmadığını ispat edemediğinden davanın reddine karar verilmesi doğru olup, davacı vekilinin istinaf başvurusu yerinde değildir.
Sonuç olarak, davacı vekilinin istinaf başvurusunun 6100 Sayılı HMK'nın 353/1-b-1. maddesi gereğince esastan reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur. '' şeklindedir.
Konya BAM . H.D.'nin ... E ... K sayılı ilamı; ''
Türk Ticaret Kanunu'nun 82/7 maddesi uyarınca tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterlerin afet veya hırsızlık sebebiyle ziyaya uğraması halinde mahkemeden belge talep edilebileceği hususu düzenlenmiş olup, değinilen düzenleme uyarınca tacirin defter ve belgelerini özenli bir şekilde saklama yükümlülüğü bulunmaktadır. Bir başka anlatımla tacir özen yükümlülüğüne uymasına rağmen defter ve belgelerin zayi olduğunu kanıtlamak durumundadır. Anılan madde uyarınca tacir, afet veya hırsızlık halinde mahkemeden zayi belgesi talep edebilecektir. Davacı şirketin zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden zayi belgesi talebinde bulunmadığı gibi davacının özen yükümlülüğüne uyduğu halde meydana gelen bir afet yada hırsızlık nedeniyle ticari defterinin zayi olduğunu kanıtlaması gerekmektedir.
Yukarıdaki madde metinlerinden de anlaşılacağı üzere zayi belgesinin hangi şartlarda verileceği net bir şekilde hüküm altına alınmıştır. Dava dilekçesinde ise zayi nedeni olarak şirketin şirket yetkililerinin değiştiğini, şirketi yetkili olarak aldıklarını, eski yetkililerin defterlerin zayi olduğunu bildirerek defterlerin kendilerine verilmediğini iddia ettikleri, ilk derece mahkemesi, beyanların soyut nitelikte olduğu, davacı ve önceki yetkililerin basiretli davranmadıkları, defter ve belgelerin muhafazasında gerekli özeni göstermedikleri, sınırlı olarak sayılan zayi sebeplerinin ileri sürülmediği gerekçeleriyle davanın reddine karar verdiği, verilen karar yukarıda özetlenen nedenlerle istinaf edilmiş ise de istinaf sebeplerinin de dava dilekçesindeki sebepler gibi soyut nitelikte olduğu, önceki şirket yetkililerinin ve sonraki şirket yetkililerinin basiretli davranmadıkları, dosyaya şirketi yetkili olarak alırken defterlerin olmadığına dair bir tutanakta dosyaya sunmadıkları, ilk derece mahkemesi kararının usul ve yasaya uygun olduğu, istinaf sebeplerinin ise soyut olup maddede sayılan sebeplere dayanmadığı anlaşıldığından, davacının istinaf başvurusunun HMK'nın 353/1.b.1 maddesi gereğince esastan reddine ilişkin aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur. '' şeklindedir.
Yine Yargıtay . Hukuk Dairesi'nin 13.11.1989 tarihli E... K... sayılı ilamı; '' Muhasebeciye verilen ticari defterlerin bu muhasebeci tarafından iade edilmemesi durumunda ortaya çıkan uyuşmazlıkta TTK'nın 68/4 maddesi uygulanmaz. '' (... Türk Ticaret Kanunu Ticari İşletme ve Şirketler Bs:2004 Sf:1157) şeklindedir.
Somut olayda ispat yükü davacı üzerinde olup, davacı defter ve belgelerin elinde olmayan sebeplerle zayi olduğunu, bunların zayi olmaması için gereken tüm özeni gösterdiğini, elinde olmayan sebeplerle zayi olduğunu ispatlamak zorundadır. Davacı şirket defter ve belgelerinin muhasebecide olduğunu ve kendisine iade edilmediğini iddia ederek zayi belgesi isteminde bulunmuştur. Şirket defter ve belgelerinin iade edilmemesi tek başına defterlerin zayi olduğu sonucunu doğurmaz. Nitekim davacının şikayeti üzerine başlatılan soruşturma neticesinde şirkete ait bir takım defter ve belgeler ele geçirilmiş ve savcılık tarafından el konulmuştur. Tek başına bu olgu dahi defterlerin 82/7. maddesi kapsamında zayi olmadığını ancak davacıya da iade edilmediğini göstermektedir. Dolayısıyla ispat yükü üzerinde olan davacı, öncelikle defter ve belgelerin zayi olduğunu ispatlayamadığı gibi, kayıtların zayi olduğu kabul edilse dahi, kayıtların zayi olmaması için tüm yükümlülüklerini yerine getirdiğini de ispatlayamamıştır. Yine, defterlerin zayi olduğu kabul edilse dahi, davacının muhasebeci değişikliğinden sonra defter ve kayıtların akıbeti konusunda herhangi bir girişimde bulunmaması, dava dışı muhasebeci tarafından gönderilen ihtarname ile defterlerin akıbeti hakkında araştırma yapmaya başlaması da davacının basiretli bir tacir gibi hareket etmediğini göstermektedir.
Tüm dosya kapsamı ve toplanan deliller bir bütün halinde değerlendirildiğinde; davacı şirkete ait defterlerin zayi olduğunu, defterlerin zayi olmaması için gerekli özeni gösterdiğini, defterlerin zayi olmasında herhangi bir kusurunun bulunmadığını ve basiretli bir tacir gibi saklama yükümlülüğünü yerine getirdiğini ispatlayamadığından, davanın reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM : Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın REDDİNE,
2-Peşin harç yeterli olduğundan yeniden harç alınmasına yer olmadığına,
3-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
4-Davacı tarafından yatırılan gider avansından arta kalan kısmının HMK 333.maddesine göre karar kesinleştiğinde DAVACIYA İADESİNE,
Dair; davacı vekilinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 6100 s. HMK'nın 345. maddesi gereğince ( 2 ) hafta içerisinde, ilgili BAM Hukuk Dairesi Başkanlığına sunulmak üzere Mahkememize verilecek dilekçe ile istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı. 24/11/2022

Katip ... Hakim ...


5070 Sayılı Kanun Hükümlerine Göre Elektronik İmzalıdır.