BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul Anadolu 5. Asliye Ticaret Mahkemesi 2017/534 Esas 2022/907 Karar Sayılı İlamı

T.C. İstanbul Anadolu 5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2017/534 Esas
KARAR NO : 2022/907

DAVA : İtirazın İptali (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 10/05/2017
KARAR TARİHİ : 08/11/2022


Mahkememizde görülen İtirazın İptali (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; taraflar arasında---- sözleşme imzalandığını, davalının ----- hibe kullandığını, davalı ----arasındaki sözleşmenin genel şartnamesinin 17. maddesi gereğince faydalanıcı davalının hibeyi alabilmesi için yatırımı önce kendisinin ------, belgelendirmesi ve sözleşme bedelinin tamamını davacıya ödenmesi gerektiğini, davacının edimlerini eksiksiz yerine getirdiğini, davacının ilave işler hariç toplam ---- bedelli fatura kestiğini, iş tamamlanmasına rağmen davalının ----kadar sadece 600.000 TL. ödediğini, kalan ---- ise ödemediğini, bu bedelin ödenmemesi sebebiyle davacının hibeyi de kullanamadığını, hibe alımında ------ teslim etme konusunda son günlerinin yaklaştığı ---- davalının kalan ödemeyi davacıya yapması gerekirken ödemediğini, davacıya bu meblağ ödenmeden ---- hibe alamayacaklarının bildirildiğini, çözüm olarak davacıya borç alarak bu ödemeyi yapacaklarını, fakat ---- hibe aldıktan sonra davacıya bu bedeli ödeyeceklerini belirttiklerini, davalının ------ tarihinde davacının hesabına aynı gün iade edilmesi şartıyla yaptığını, davacının da istemeyerek davalının bu teklifini kabul ettiğini, davacının ------- aynı gün davalıya iade ettiğini, davalının davacıya ------- üç çek verdiğini, ayrıca davalının--- tarihinde davacıya dava konusu------- daha verdiğini, ayrıca davalının davacıya son olarak ---- tarihlerinde kısmi ödeme yapılmışsa da) sözleşme bedelinden kalan (hibe alabilmek için ödendi gösterilen ve fakat iade edilen----davacıya ödemediğini, taraflar arasında bu sözleşme dışında ticari bir ilişkinin bulunmadığını, davalı aleyhine-----sayılı dosyası ile takibe geçildiğini, davalının bu takibe borcun aslına, faiz oranına ve takibin tüm fer'ilerine itiraz ettiğini belirtmiş ve itirazın iptali ile takibin devamına, davalının %20'den aşağı olmamak üzere icra inkar tazminatına mahkum edilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının, dava dilekçesinde davalı ile başkaca hiçbir ticari ilişkisinin olmadığını, sadece dava konusu eldeki işini yaptığı beyanlarının gerçeği yansıtmadığını, davalının ------arasında yer aldığını, davacının------- ---- sözleşmelerle bir çok işi aynı anda yükümlendiğini ve üstesinden gelemediğini, davacının tüm işleri geciktirdiğini, özensiz yaptığını ve teslim edemediğini, bunun delil listesindeki davalardan anlaşılacağını, yine davacının gerek mali açıdan ve gerekse teknik açıdan yetersiz olduğunu ve işlerin altından aynı anda kalkamayacağını, işi alırken göstermesi gereken özen yükümlülüğüne ve genel ihbar yükümlülüğüne uygun olacak şekilde davalıya bildirmeyerek, bütçesini ve işin zamanlamasını ayarlamayarak işsahibini zarara uğrattığını, davacının TBK m. 480 ve 471/IV hükümlerince belirlenenden fazla bir bedel talep edemeyeceğini, delil listesinde sunulan her davada davacının işi geciktirdiğini kabul ettiğini belirtmiş ve fazlaya ilişkin tüm talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla davanın reddine, kötüniyetli davacı aleyhine dava değerinin % 20'sinden aşağı olmamak üzere kötü niyet tazminatına hükmedilmesini talep etmiştir.
İNCELEME VE GEREKÇE:
Dava hukuki niteliği itibariyle, --------sayılı icra takibine davalının yapmış olduğu itirazın İİK 67. maddesi gereğince iptali ile icra inkar tazminatı isteminden ibarettir.
Davanın açıldığı tarihte yürürlükte bulunan usul hükümleri doğrultusunda yazılı yargılama usulüne tabi olarak oluşturulan tensibe istinaden yargılamaya başlanmış yöntemine uygun ön inceleme duruşması açılarak öncelikle dava şartları ve ilk itirazlar incelenmiş, hukuki ihtilaf noktaları belirlenmek suretiyle tahkikat aşamasına geçilerek deliller toplanmış, davacı ve davalının --- kayıtları dosyaya getirtilmiş, icra dosyası celp edilerek incelenmiş, bilirkişi raporu alınmış, yasa değişikliği nedeniyle basit yargılama usulüne geçilerek dava sonuçlandırılmıştır.
Dava konusu uyuşmazlığın; taraflar arasında içeriği uyuşmazlık konusu olmayan----- tarihli sözleşme uyarınca davacı şirketin davalı şirket adına ---- ettiği yapıyı sözleşmede kararlaştırılan nitelikte ve sürede tamamlayarak davalı tarafa teslim edip etmediği, yapılan iş nedeniyle davacı tarafından kesilen faturanın davalı tarafça kabul edilmesinde ve dava konusu işin bedeli konusunda uyuşmazlık bulunmamasına rağmen davalı tarafın kararlaştırılan bedeli bütünüyle davacı tarafa ödeyip ödemediği, dava konusu edilen alacağın davalı tarafça davacı tarafa ödenmemesinde davalı tarafın cevap dilekçesinde dile getirdiği iddialarının haklı olup olmadığı ve ödememe nedeni olarak sayılıp sayılmayacağı, davalı tarafın ---------- hibe almasının davaya konu işin eksiksiz ve ayıpsız olarak sözleşmeye ve projeye uygun yapılmış sayılmasını gerektirip gerektirmeyeceği, kısmen ödeme yapılmadığı iddia edilen dava konusu alacağın davalı taraf iddialarına göre davacı ve davalı taraf arasında dava dışı çok sayıda yapılan işlerin eksik bırakılması, gecikmesi, tamamlanamaması ile davacı tarafın ödeme yükümlülüğünde olup ödemediği ve davacı adına ödediğini iddia ettiği ---- ve yerlere yapılan ödemeler ile dava konusu işin ayıplı ve eksik yapıldığı iddiasının haklı olup olmadığı bu iddiaların kısmen veya tamamen haklı görünmesi halinde davacının alacağından mahsup edilmesinin gerekip gerekmediği, taraflar arasındaki dava dışı işlere yönelik davalı tarafın yukarıda açıklanan iddialarının bu dava konusu alacak yönünden dikkate alınmasının gerekip gerekmediği sonuç olarak davaya konu sözleşme nedeniyle takip tarihinde davacı şirketin davalı şirketten talep edebileceği alacağının bulunup bulunmadığı, davacı tarafın yaptığı icra takibinde davalı tarafın borca ilişkin yaptığı itirazın kısmen ya da tamamen iptalinin gerekip gerekmediğine itirazın kısmen ya da tamamen iptaline karar verilmesi halinde icra inkar ve kötü niyet tazminatları konusunda yasal koşulların oluşup oluşmadığına ilişkin olduğu tespit edilmiştir.
İtirazın iptali istemine konu,----- sayılı takip dosyasının incelenmesinde; başlatılan takibin alacaklısının mahkememiz dosya davacısı, borçlusunun mahkememiz davalısı olduğu, ödeme emrinin davalıya--- tebliğ edildiği, davalının 11/05/2016 tarihindeki itirazı ile takibin durduğu, ödeme emrine itirazın alacaklıya tebliğine dair bir belge bulunmadığı, davanın -------, icra dosyasına kapak hesabı yaptırılarak toplam alacak miktarı üzerinden 1 yıllık hak düşürücü süre içerisinde açıldığı anlaşılmıştır.
Davanın niteliği ve tarafların tacir olduğu hususu göz önünde bulundurularak TTK 83-85.maddeleri ile HMK 222.maddesi uyarınca her iki tarafın davaya ve takibe konu yıllara ait tüm yasal ticari defterleri üzerinde inceleme yapılmasına, bu nedenle dosyanın Mali Müşavir bilirkişi ile sözleşme yorum ve denetimi konusunda uzman bir öğretim görevlisi bilirkişiye tevdine karar verilmiştir. Bilirkişiler tarafından, taraflarca sunulan ticari defterlerin yanı sıra dosya kapsamında bulunan ---- İşleri Geçici Kabul Tutanağı ve İcra Dosyası" incelenmiştir.
Bilirkişi heyeti tarafından düzenlenen---- raporda özetle; "Taraflar arasında ---- tarihinde adi yazılı şekilde ----" kurulduğu, sözleşmenin, TBK m. 470 vd. hükümlerinde düzenlenen “---" niteliğinde olduğu, sözleşmeye göre davacının “----- olduğu; sözleşmede --- ----- yapılmasının kararlaştırıldığı, buna göre --------- getirileceği; içeriği uyuşmazlık konusu olmayan ------sözleşme gereğince davacının --- ettiği ----sözleşmede kararlaştırılan nitelikte ve sürede tamamlayarak davalıya teslim edip etmediğinin uzmanlık alanı bakımından değerlendirilemediği; davalının kararlaştırılan bedelin tamamını davacıya ödeyip ödemediği hususunda yapılan değerlendirmede; taraflar arasında “----- belirlendiği, davacının sözleşme gereği belirlenen tutarı---- davalıya fatura ettiği, davalının fatura bedelinden toplamda--- kısmını ödediği, ,--- tarihi itibariyle davacının davalıdan ---. alacaklı olduğu; dosyaya sunulu sözleşmeler ve belgeler uyarınca tarafların uyuşmazlık konusu olan sözleşme dışında da sözleşme ilişkisi içinde oldukları; ancak davalının cevap dilekçesindeki savunmasının, davacıya borcunu ödememesinin haklı nedeni sayılmasına yeterli olmadığı, davalının belirttiği üzere davacının hesapları karıştırdığının da ispatlanamadığı, ayrıca yukarıda da ifade edildiği üzere davacının borcunu gereği gibi ifa edip etmediğinin dosyadan anlaşılamaması sebebiyle davalının borcu olmadığı yönündeki savunmasının haklı nedeni sayılmasına yeterli olmadığı" hususlarının belirtildiği anlaşılmıştır.
Kök bilirkişi raporu dikkate alınarak, bilirkişi heyetine ---- mevzuatı ve uygulaması konusunda uzman bilirkişi eklenerek yeniden rapor alınmıştır.
Bilirkişi heyetinin -- tarihli ikinci raporlarında özetle; "...mahkeme tarafından--- tarafından verilen --- tarihli cevabi yazıda; Davalı firmaya---- ödeme yapıldığı, davalı ve davacı arasında yapılan ---tarihli sözleşme ve eklerinin dosyaya ibraz edildiği, davalı tarafından itiraz edilen --- faturanın dosyaya ibraz edildiği, davalı tarafından davacıya yapılan ödemelere ilişkin evrakların cevabı yazı ekinde olduğu, yine taraflar arasında ------ kabul tutanağının imzalandığı “Yapılan işin sözleşme ve eklerine uygun olduğu ve geçici kabule engel olabilecek eksik, kusur ve arızaların bulunmadığı görülmüştür.” şeklinde cevap verildiği, cevabi yazı ekinde sunulan --- tarihli sözleşmenin 8. ----olduğu; 23.maddesine göre,; ---- ---- tahsisine dair sözleşmesine dayanılarak yapılmıştır. Sözleşmeye esas iş kapsamında, ---- tarihinde imzalanan ve 5824 sayılı kanunla onaylanan--- gereğince --- söz konusu olup satın alımlarda ---- yapılmayacaktır.” şeklinde düzenlendiği, davacı vekili tarafından --- dilekçesinde işbu sözleşmeye atılan ---- yetkilisine ait olmadığı iddiasının mevcut olduğu; davacı vekili tarafından dava dilekçesi ekinde sunulan ------ incelendiğinde; sözleşmenin 6.1. maddesinde işin ---olduğunun tespit edildiği,----istinasına ilişkin hüküm bulunmadığı, davalı vekili tarafından --- tarihti beyan dilekçesi ekindeki--- ---- incelenmesinde; --- İstisna bedeli üst sınırının --- olduğu; dava dosyası kapsamında ---tarafından dosyaya ibraz edilen----- sözleşme ve davacı vekili tarafından ---- bulunduğu, davalı tarafından--- tarihli sözleşmenin sadece son sayfasının imzalı olduğu bu nedenle bu sözleşmeyi kabul etmediklerini beyarı ettikleri, davacı vekili ise --- tarafından cevabi yazıda sunuları --- imzaları kabul etmediklerini beyan ettikleri; taraflar arasındaki --- dosyaya ibraz edilen 01.12.2014 tarihli sözleşmenin geçerli olduğu kanaatine varılır ise; taraflar arasında işin sözleşme bedelinin -- olduğu kabul edilmesi gerekecek olup işbu sözleşme kapsamında davacı tarafından kesilmesi gereken Faturanın -- kapsamında ve İşbu Sözleşmenin 23. Maddesi gereği -- olarak kesilmesi gerekeceği; davacı tarafından kesilen --- bedelli fatura içeriği incelendiğinde; --- kapsamı dışında olduğu; ancak --- İstisna bedeli üst sınırının--- olduğundan, işbu faturanın artı KDV şeklinde tanzim edilmesinin usule uygun olmadığı kanaatine varıldığı; (Ayrıca işin sözleşme kapsamı dışında kaldığından ve dosya kapsamında işbu fatura kapsamındaki işin yapılıp/yapılmadığına dair, belge ve bilgi bulunmadığından işbu faturanın kabul edilip/edilmeyeceği hususu Sayın Mahkeme takdir ve tensiplerine arz olunur); taraflar arasındaki dava dilekçesi ekinde desyaya ibraz edilen ---- tarihli sözleşmenin geçerli olduğu kanaatine varılır ise; Taraflar arasındaki işin sözleşme bedelinin ---olduğu kabul edilmesi gerekecek olup ---sözleşmeleri ve -------kesilmesi gerekeceğinden dosya kapsamında tanzim edilen artı KDV şeklindeki Faturaların usule uygun olarak kesilmediği kanaatine varıldığı; Teknik değerlendirmeler sonucu; Sayın Mahkemenin bilirkişi görüşünü benimsemesi halinde, davacı şirket tarafından düzenlenen faturaların---- düzenlenmesi gerektiği, bu kapsamda davacı tarafından düzenlenmesi gereken tutarın --- olduğu, işbu tutara karşılık davalı şirket tarafından yapılan --- olarak hesaplandığı kanaatinin bildirildiği anlaşılmıştır.
Taraf vekillerinin itirazları doğrultusunda dosya ek rapor için yeniden bilirkişi heyetine tevdii edilmiştir.
Bilirkişi heyetinin ---tarihli ek raporunda özetle; "Davacının İtirazları Yönünden: İşlemin kendisi KDV istisnası kapsamında olduğu, ancak; davalının defter belge ibraz etmediği, kendi vergi dairesine verdiği --- beyannamelerinden ---faturayı beyan ettiğinin anlaşılması, bu durumun fatura içeriğindeki -- indirildiği anlamı taşıdığı, aksinin dosya kapsamında bulunmadığı, kendisi istisnaya tabi olsa da -- kabul ettiği faturaya süresinde yapmış olduğu bir itiraza rastlanmamış olması hususları dikkate alındığında, davalı iş sahibinin davacı yükleniciden almış olduğu KDV’li faturayı kayıtlarına işlediği, sırf vergi dairesinden alınmış istisna belgesinin tek başına davalı iş sahibi lehine değerlendirilemeyeceği, zira tarafların anlaşarak istisnadan vazgeçebilecekleri, bunun vergi ziyaı anlamında olmadığı, alan taraf indirirken, veren tarafın ödediği, böylelikle davacının fatura içeriğindeki ---indirim konusu yapıp bu tutar kadar kendi lehine menfaat sağladığının kabulü gerektiği, zira davacının da incelenen kayıtlarında fatura içeriği----- olarak nakden/mahsuben kendi vergi dairesine ödeme yönünde tahakkuk ettirdiği hususları dikkate alındığında davalının kendisine tanınan istisnadan vazgeçtiği, fatura üzerinde yazan ------borçlarına ilave edilmesi gerektiği; bu değerlendirme ile, istisnaya tabi olduğundan -- davalı borcundan tenzil edilmesi gerektiği görüşünü içeren 1.Ek rapordaki görüşü davacı yüklenicinin
itirazları yerinde görülerek düzeltme gereği hasıl olduğu, böylelikle, 10.06.2019 tarihinde hazırlanan KÖK raporda tespit edilen,---- dahil olduğu --- kadar davacının alacaklı olduğu; 03/12/2014 ve 01/12/2014 tarihli iki ayrı sözleşme bulunduğu ve hangi sözleşme geçerli sayılacaksa ona göre --değerlendirmesinin bir önceki raporda yapıldığı hususunun belirtildiği görülmüştür.
Tüm dosya kapsamı, taraf iddia, savunma, toplanan deliller ve alınan bilirkişi raporu hep birlikte değerlendirildiğinde; taraflar arasında 03.12.2014 tarihinde adi yazılı şekilde ---- kurulduğu, sözleşmenin, TBK m. 470 vd. hükümlerinde düzenlenen “eser sözleşmesi" niteliğinde olduğu, sözleşmeye göre davacının “yüklenici”, davalının da ---sıfatını haiz olduğu; sözleşmede ------- yapılmasının kararlaştırıldığı, buna göre “------ belirtilen miktarda” açıklamalı eser meydana getirileceği; davalının işin yapılmadığı ile ilgili herhangi bir ihtarı bulunmadığı, davalı tarafın kısmen ödemede bulunduğu hususunun ihtilafsız olduğu, davacının sözleşme gereği belirlenen tutarı --- dahil olarak davalıya fatura ettiği----tarafından verilen 13.11.2018 tarihli cevabi yazıya göre; davalının --- hibe aldığı, taraflar arasında 05.08.2014 tarihli yapım işleri geçici kabul tutanağının imzalandığı “Yapılan işin sözleşme ve eklerine uygun olduğu ve geçici kabule engel olabilecek eksik, kusur ve arızaların bulunmadığı" tespitinin yapıldığı, bilirkişiler tarafından ikinci raporda; "---- tarafından dosyaya ibraz edilen 01.12.2014 tarihli sözleşmenin geçerli olduğu kanaatine varılır ise; taraflar arasında işin sözleşme bedelinin 1.570,457.09-TI olduğu kabul edilmesi gerekecek olup işbu sözleşme kapsamında davacı tarafından kesilmesi gereken Faturanın -- kapsamında ve İşbu Sözleşmenin 23. Maddesi gereği KDV'siz olarak kesilmesi gerekeceği; davacı tarafından kesilen --- bedelli fatura içeriği incelendiğinde; ----olduğundan, işbu faturanın artı --- şeklinde tanzim edilmesinin usule uygun olmadığı kanaatine varıldığı; (Ayrıca işin sözleşme kapsamı dışında kaldığından ve dosya kapsamında işbu fatura kapsamındaki işin yapılıp/yapılmadığına dair, belge ve bilgi bulunmadığından işbu faturanın kabul edilip/edilmeyeceği hususu Sayın Mahkeme takdir ve tensiplerine arz olunur); taraflar arasındaki dava dilekçesi ekinde desyaya ibraz edilen 03.12.2014 tarihli sözleşmenin geçerli olduğu kanaatine varılır ise; Taraflar arasındaki işin sözleşme bedelinin ---- olduğu kabul edilmesi gerekecek olup ---- kapsamında Faturaların -- olarak kesilmesi gerekeceğinden dosya kapsamında tanzim edilen artı --- usule uygun olarak kesilmediği kanaatine varıldığı" şeklinde görüş bildirilmiş ise de; son raporda da açıklandığı üzere; işlemin kendisi ----kapsamında kalsa da; davalının defter belge ibraz etmediği, kendi vergi dairesine verdiği Ba formu beyannamelerinden --- faturayı beyan ettiğinin anlaşıldığı, bu durumun fatura içeriğindeki KDV’nin indirildiği anlamı
taşıdığı, kendisi istisnaya tabi olsa da KDV’li kabul ettiği
faturaya süresinde yapmış olduğu bir itirazı bulunmadığı, davalı iş sahibinin davacı yükleniciden almış olduğu KDV’li faturayı kayıtlarına işlediği, sırf vergi dairesinden
alınmış istisna belgesinin tek başına davalı iş sahibi lehine değerlendirilemeyeceği, zira tarafların anlaşarak istisnadan vazgeçebilecekleri, bunun vergi ziyaı anlamında olmadığı, alan taraf indirirken, veren tarafın ödediği, böylelikle davacının fatura içeriğindeki KDV’yi indirim konusu yapıp bu tutar kadar kendi lehine menfaat sağladığının kabulü gerektiği, zira davacının da incelenen kayıtlarında fatura
içeriği KDV’yi hesaplanan KDV olarak nakden/mahsuben kendi vergi dairesine ödeme yönünde tahakkuk ettirdiği hususları dikkate alındığında davalının kendisine tanınan istisnadan vazgeçtiği, fatura üzerinde yazan KDV’nin de davalı iş sahibi borçlarına ilave edilmesi gerektiği; bu değerlendirme ile, istisnaya tabi olduğundan KDV’nin davalı borcundan tenzil edilmesi gerektiği görüşünü içeren 1.Ek rapordaki görüşü davacı yüklenicinin
itirazları yerinde görülerek düzeltme gereği hasıl olduğu, böylelikle, ---- tarihinde hazırlanan --- raporda tespit edilen, --- içerisine dahil olduğu ---kadar davacının alacaklı olduğu ve alacağını ispatladığı anlaşılmakla davanın kabulüne karar verilmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur:
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan gerekçe ve nedenlerle;
1-Davacının davasının KABULÜ İLE;
Davalının ---- dosyasına yaptığı İTİRAZIN İPTALİ İLE, Asıl alacak miktarı --- olmak üzere toplam --- üzerinden takibin DEVAMINA, Asıl alacağa takip tarihinden itibaren faiz işletilmesine,
2-Asıl alacak miktarı olan ------ % 20' si oranında hesaplanan-- icra inkar tazminatının davalıdan alınarak davacıya ödenmesine,
3-Davacı tarafından bu dava sebebiyle masraf edilen 80,70 TL başvuru harcı, 6.378,31 TL peşin harç, 4.614,50 TL tebligat/müzekkere/bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 11.073,51 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine
4-Harçlar Kanunu uyarınca alınması gereken 33.640,41 TL karar harcından, 6.378,31 TL peşin harcın mahsubu ile, bakiye --- harcın davalıdan tahsil edilerek HAZİNEYE İRAD KAYDINA
5-Davacı vekille temsil edildiğinden, hüküm tarihinde yürürlükte bulunan ----- vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine
6-Taraflarca yatırılan gider avansının bakiye kısmının, karar kesinleştiğinde 6100 sayılı HMK'nun 333.maddesi uyarınca taraflara iadesine
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı, kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık yasal süre içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar, açıkça okunup usulen anlatıldı