BAM Hukuk Mahkemeleri Ankara 11. Asliye Ticaret Mahkemesi 2022/267 Esas 2022/754 Karar Sayılı İlamı

T.C. ANKARA 11. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
T.C.
ANKARA
11. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

TÜRK MİLLETİ ADINA
GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO : 2022/267 Esas
KARAR NO : 2022/754

DAVA : Alacak (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 14/04/2022
KARAR TARİHİ : 21/10/2022
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 31/10/2022

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA:
Davacı vekili dava dilekçesinde; Taraflar arasında 01/02/2021 tarihinde kömür alım satım sözleşmesi gereğince 850.000ton/yıl davalı iş yerine edeceği ve her ayın 20'sinde bir sonraki ayın kömür aylık termin programını davalı şirkete yazılı olarak bildirileceği konusunda akdedilen sözleşme kapsamında davacının edinimlerini yerine getirdiğini ancak davalı şirketin müvekkiline yaptığı ödemelerin geç yapılması nedeniyle davacının davalıdan almış olduğu çekleri faktöring şirketlerine verdiği, faktöring şirketlerine ödemek zorunda kaldığı faiz komisyon ve masraf alacağının tahsili için fazlaya ilişkin hakları saklı saklı kalmak kaydı ile 100,00TL faiz alacağı, 100,00TL komisyon ve 100,00TL masraf alacağı olmak üzere toplam 300,00TL'nin davalı şirketten ticari faiz ile birlikte tahsili ile yargılama gideri ve vekalet ücretinin davalı üzerinde bırakılmasını talep ve dava etmiştir.
CEVAP:
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle : Davacı dava dilekçesinde açtığı davanın belirsiz bir alacak davası mı, yoksa kısmi dava mı olduğunu açıklamadığını, sadece çekleri faktöring şirketlerine süresinden önce verip karşılığını alması nedeniyle ödemek zorunda kaldığı faiz, komisyon ve masraflar için yazılı olduğu şekilde talepte bulunduğunu, ödeme belgelerinin ticari defter kayıtlarından araştırılması gerektiğini, davacı dava açmadan ne miktar ödemeler yaptığını elindeki belgelere göre talep etmesi gerektiğini belirsiz alacak davası olarak değil kısmi alacak davası olarak açması gerektiğini, davacı tarafın iyi niyetli olmadığını açılan davanın hukuki dayanaktan yoksun olduğu, taraflar arasındaki uyuşmazlık,01.02.2021 tarihli “Kömür Alım Sözleşmesi”ine dayalı olarak açıldığını, davacı davasında dayanak olarak bu sözleşmeye dayanmış ise de, taraflar arasındaki ticari satıma ilişkin hukuki ilişki ilk defa 20.06.2018 tarihli sözleşme ile kurulmuş ve buna ekler yapılmış ve en son da belirtilen 01.02.2021 tarihli sözleşme yapıldığını bu kapsamda davacı ile cari hesap ilişkisi şeklinde çalışılmış, alınan kömür bedellerine karşılık muhtelif tarihlerde belirtilen şekilde ödemeler yapıldığını , davacıya teslim alınan kömür bedellerinin tamamının ödendiğini bu konuda herhangi bir borcunun bulunmadığını, müvekkilince ticari satıma dayalı bu sözleşmeler kapsamında 1.061.748,44 ton kömür alınmış bunun KDV ile birlikte bedeli 334.568428,57 TL. Olduğunu, davacı müvekkiline sattığı kömürlerin bedeli için ileri tarihli çekler verdiğini ve bu çekler davacı tarafça kabul edilerek alınmış bu çekleri zamanından önce tahsil edebilmek amacıyla faktöring şirketlerine vererek, onlara faiz ve komisyon ile masraf ödediğini iddia etmiştir. Türk Ticaret Kanununun 795. maddesi hükmü uyarınca, çek hukuki niteliği itibariyle bir ödeme aracı olup, görüldüğünde ödenmesi gerekir. Davacının kömür bedellerine karşılık almış olduğu çekleri süresinden önce tahsil edebilmek amacıyla bunları faktöring şirketlerine vadelerinden önce bedelini alması karşılığı bu şirketlere ödediği meblağlar için müvekkilinin sorumlu tutulması ve ondan talepte bulunulması hukuken mümkün olmadığı gerekçesi ile haksız ve yasal dayanaktan yoksuz davanın reddine karar verilmesini ve yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacı taraf üzerinde bırakılmasını talep etmiştir .
YARGILAMA VE GEREKÇE:
Dava; Taraflar arasında akdedilen kömür alım sözleşmesi kapsamında davalının davacıya yaptığı ödemelerin ileri tarihli çekler ile yapılması nedeniyle davacının davalıdan almış olduğu çekleri faktöring şirketlerine verdiği, faktöring şirketlerine ödemek zorunda kaldığı faiz komisyon ve masraf alacağının davalıdan tahsiline ilişkin kısmi alacak davasına ilişkindir.
Davacı vekilince sunulan sözleşmenin 9. Maddesi kapsamında dava konusu geçici hakediş belgesi mahkememiz dosyası arasına alınmıştır.
Dava konusu kömürlerin teslimlerine ve teslim tarihlerine ilişkin bilgi ve belgeler mahkememiz dosyası arasına alınmıştır.
Taraf delilleri dosya arasına alınmıştır.
Çek, 6102 sayılı TTK’nın üçüncü kitabı ile 5941 sayılı Çek Kanunu ve bu Kanun uyarınca çıkarılan tebliğlerle düzenlenen bir kıymetli evraktır. 6102 sayılı TTK’nın 670 vd. düzenlemelerine göre çek de poliçe ve bono gibi bir kambiyo senedidir ve 780-823. maddeleri arasında düzenlenen çeke 818. maddenin yaptığı atıflar çerçevesinde poliçeye ilişkin hükümlerin uygulanması kabul edilmiştir (Bozer, Ali /Göle, Celal: Kıymetli Evrak Hukuku, Ankara, 2018, s. 221). Çek, Kanun’un öngördüğü belirli şekil şartlarına bağlı, soyut ve kayıtsız şartsız bir bedelin ödenmesi konusunda sadece bankalar üzerine düzenlenebilen, kıymetli evraktan sayılan özel bir havaledir (Tuna., Ergun/ Göç Gürbüz, Diğdem:Ticaret Hukuku Prensipleri Kıymetli Evrak, Ankara 2018, s. 268). Bu havalenin yazılı şekilde yapılması, belli şekil şartlarını içermesi ve kayıtsız şartsız bir ödeme yetkisi biçiminde olması gerekir. Çek düzenleyen, muhataba belirli bir bedeli lehtara ödeme, lehtara da tahsil yetkisi veren bir kambiyo senedidir. Çek bir ödeme aracıdır. Ancak poliçe ve bonodaki gibi kredi işlevine haiz değildir. Ticari hayatta yaygın olarak ileri tarihli çek düzenlenerek çekin kredi veya teminat aracı olarak kullanıldığı görülmektedir. Bu kullanım şeklinin dahi çekin ödeme aracı olma özelliğini ortadan kaldıramayacağı unutulmamalıdır. Çek muhatap banka tarafından görüldüğünde meşru hamil olan kişiye nakden ödenir.
Akdedilen sözleşme kapsamında sözleşme bedeli ve ödemelerin yapıldığı noktasında uyuşmazlık bulunmamaktadır. Davalı tarafın çek ile ödeme yaptığı, çeklerin ileri tarihli verildiğinden dolayı davacının çekleri faktoring şirketleri ile yaptığı sözleşme ile çek bedellerini aldığı ancak dava dışı şirketlere komisyon, faiz ve masraf ödemelerinde bulunduğunu belirterek ödemiş olduğu bedelleri davalıdan tahsili talep edilmektedir. Davalı tarafça fatura bedellerinin çek ile ödendiği, çekin bir ödeme aracı olduğu, tarafların tacir oluşu, sözleşmede ödeme hususunda vade belirlenmiş ise de davacının yapılan ödemeleri ihtirazı kayıtla kabul ettiğine dair dosya kapsamında bir belgenin bulunmayışı, yine çekin ciro yoluyla başka bir kişiye devredildiğinde çek bedeli kadar borçtan kurtulacağı hususları bir bütün olarak değerlendirildiğinde davalının sözleşmeye konu fatura bedellerini davacıya ödediği, davacının faktorıng şirketine ödediği masraf, komisyon ve faizleri davalıdan talep edemeyeceğine kanaat getirilerek davanın reddine dair aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.
HÜKÜM :Gerekçesi açıklandığı üzere;
1-Davanın REDDİNE;
2-492 sayılı Harçlar Kanunu uyarınca alınması gereken 80,70 TL harcın, dava açılışında peşin alındığından harç alınmasına yer olmadığına
3-Davalı davada kendini vekille temsil ettirmiş olduğundan, red edilen miktar üzerinden karar tarihinde yürürlükte olan Av. Asgari Ücret Tarifesinin 13/1. Maddesi gereğince taktir edilen 300,00-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
4-6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 5/A ve 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanununun 18/A-13. maddesi uyarınca alınması gereken 1.320,00-TL arabuluculuk ücretinin davacıdan alınarak hazineye irât kaydına,
5-Davacı tarafın yapmış olduğu yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,
6-Davacı tarafça yatırılan ve kullanılmayan gider avansından HMK'nın 333.maddesi uyarınca davacıya iadesine,
Dair, davacı vekilinin ve davalı vekilinin yüzüne karşı HMK'nun 341 ve devamı maddeleri gereğince kararın tebliğinden itibaren Mahkememize Bölge Adliye Mahkemesi ilgili Hukuk Dairesine gönderilmek üzere verilecek dilekçe ile iki haftalık süre içinde istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 31/10/2022

Katip ...
☪e-imzalı


Hakim ...
☪e-imzalı