BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul 2. Asliye Ticaret Mahkemesi 2022/373 Esas 2022/664 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
ASLİYE 2.TİCARET MAHKEMESİ

DOSYA NO : 2022/373
KARAR NO : 2022/664

DAVA : ZAYİ BELGESİ VERİLMESİ
DAVA TARİHİ : 19/05/2022
KARAR TARİHİ : 21/10/2022

Yukarıda açık kimliği yazılı taraflar arasında görülen ZAYİ BELGESİ VERİLMESİ davasının mahkememizde yapılan yargılaması sonunda:
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA;
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; ... Ticaret Sicili Müdürlüğü’nde kayıtlı, ... Vergi Kimlik Numaralı ve “...” adresinde bulunan müvekkili şirketin 2022 Yılı Ocak ayı e-defter beratlarının hatalı olması sebebiyle, e-defterinin iradesi dışında zayi olduğunu belirterek zayi belgesi verilmesini istemiştir.
CEVAP:
Dava hasımsızdır
DELİLLERİN DEĞERLENDİRMESİ VE HUKUKİ NİTELENDİRME:
Dava; e-defter beratlarının hatalı olması sebebine dayalı olarak defterlerin zayi olduğu iddiasına dayanan zayi belgesi verilmesi isteminden ibarettir.
Zayi belgesi verilmesi TTK.nun 82/7.maddesinde düzenlenmiş olup, anılan maddede ...Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir. Bu dava hasımsız açılır. Mahkeme gerekli gördüğü delillerin toplanmasını da emredebilir...." hükmü bulunmaktadır.
Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 16/05/2018 tarih ve 2016/11963 E. 2018/3664 K.sayılı kararında ve benzer pek çok ilamında da değinildiği gibi, TTK'nın 82/7 maddesine göre zayi belgesi verilebilmesi için bu maddede belirtilenler gibi olağanüstü hallerden birinin olayda mevcut olması gerekir. Tacirin saklamakla mükellef olduğu ticari defter ve kayıtlarını özenle muhafaza etmesi zorunludur. Ticari defterlerin elektronik ortamda tutulması halinde de aynı düzenleme geçerlidir.
Elektronik Defter Genel Tebliği'nin 4.4.1.e. maddesine göre e-defter dosyaları ile bunlara ilişkin berat dosyalarının ikincil kopyalarının, gizliliği ve güvenliği sağlanacak şekilde e-defter saklama hizmeti yönünden teknik yeterliliğe sahip ve Başkanlıktan bu hususta izin alan özel entegratörlerin bilgi işlem sistemlerinde ya da Başkanlığın bilgi işlem sistemlerinde 1/1/2020 tarihinden itibaren asgari 10 yıl süre ile muhafaza edilmesi zorunludur.
Tebliğin 7.1. Maddesine göre ise, e-defter tutanlar, Vergi Usul Kanununda belirtilen “mücbir sebep” halleri nedeniyle e-defter veya beratlarına ait kayıtlarının bozulması, silinmesi, zarar görmesi veya işlem görememesi ve e-defter ve berat dosyalarının muhafaza edildiği e-defter saklama hizmeti veren özel entegratör kuruluşlardan veya Başkanlıktan ikincil örneklerinin temin edilemediği hallerde, söz konusu durumların öğrenilmesinden itibaren tevsik edici bilgi ve belgeleri ile birlikte 15 gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yetkili mahkemesine başvurarak kendisine bir zayi belgesi verilmesini istemelidir.
TTK'nın 82/7. maddesinde ticari defterlerin sahibinin elinden rızası dışında çıkmış olması hali, zayi belgesi verilmesini gerektiren bir olay olarak sayılmamış olduğu gibi tadadi olarak sayılan bu sebeplerle de benzerlik göstermediğinden sırf ticari defterlerin sahibinin elinden rızası dışında çıkmış olmasının ticari defterlerin TTK'nın 87/2 maddesinin aradığı şartlarda zayi olduğunun kabulü mümkün değildir. Elektronik Defter Genel Tebliği'nin 7.1 maddesinde sadece Vergi Usul Kanununda belirtilen “mücbir sebep” ve ikincil örneklerin temin edilememesi halinin aranmış olması TTK'nın 82/7. Maddesindeki hususların aranmayacağı anlamına gelmez. Zira Elektronik Defter Genel Tebliği'nin 7.1 maddesindeki düzenleme TTK'nın 82/7. Maddesindeki düzenlemenin kapsamını değiştirecek nitelikte değildir. Dolayısıyla tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgelerin kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğradığı iddiasına dayalı zayi belgesi verilmesi isteminde TTK'nın 82/7. koşullar aranmalıdır.
Bilgi işlem sistemlerinde muhafaza edilen elektronik defter ve beratların silinmesi, zarar görmesi, virüs bulaşması, siber saldırı v.b. nedenlerle ulaşılamaz hale gelmelerini önlemek için mükelleflerin, e-defter ve beratlarının muhafaza ve ibrazı konusunda ve ayrıca kullandıkları bilgi işlem sisteminin sağlıklı biçimde çalışabilmesi ile ilgili yeterli teknik ve güvenlik önlemlerini almaları, bu kapsamda bilgi işlem sistemlerinde yaşanabilecek sorunlar nedeniyle elektronik defter ve beratlarını farklı ortamlarda yedeklemeleri basiretli bir iş adamından beklenen bir davranış olup Elektronik Defter Genel Tebliği'ne de uygundur.
Davacı şirket vekili dava dilekçesinde e-defter beratlarının hatalı olması sebebiyle e-defterinin zayi olduğunu söylemektedir. Dilekçesinin sonunda da e-defter beratının müvekkili şirketin iradesi dışında zayi olduğundan bahsetmektedir. Bu irade dışı olayın ne olduğu da belli değildir. Hatadan ne kastedildiği anlaşılamadığından ve kendi hatasına da dayanması mümkün görülmediğinden durum Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı Uygulama ve Veri Yönetimi Daire Başkanlığı'ndan sorulmuş, verilen 20/07/2022 tarihli cevabi yazıda "...zayi olma durumunun başkanlığımız sistemlerinden kaynaklı olmasının mümkün olmadığı..." bildirilmiştir. Davacı vekili bir hatadan ve açıklanamayan irade dışı bir kayıptan bahsetmektedir. E-beratların bu şekilre kaybolduğunu söylemektedir. Bu hata ve açıklanamayan zayi nedeniyle, Elektronik Defter Genel Tebliği uyarınca ikincil örneklerin tutulduğu ve bunlara da ulaşılamadığı ispatlanamadığı gibi böyle bir iddia da zaten yoktur. Bu durum karşısında, kanunda tahdidi olarak sayılmamakla birlikte isteme konu ticari defterlerin yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sonucu yada bunlara benzer bir sebepten dolayı basiretli bir iş adamının göstereceği tüm dikkat ve özenin gösterilmesine rağmen önlenemeyen bir sebepten ötürü zıyaa uğradığı ispatlanamamıştır. Bu nedenle davanın reddine karar vermek gerekmekte olup aşağıdaki hüküm kurulmuştur
H Ü K Ü M : Yukarıda açıklanan gerekçelerle;
Davanın REDDİNE,
1-Harç peşin ve yeterli alındığından YENİDEN ALINMASINA YER OLMADIĞINA,
2-Davacı tarafça yapılan yargılama giderlerinin KENDİ ÜZERİNDE BIRAKILMASINA,
3-Davacı tarafından yatırılan avansın kullanılmayan kısmının, karar kesinleştiğinde davacı tarafa İADESİNE,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı, gerekçeli kararı tebliğ tarihinden itibaren 2 HAFTA içerisinde mahkememize verecekleri bir dilekçe ile veya bulundukları yerdeki başka bir mahkeme aracılığıyla mahkememize gönderecekleri dilekçe ile HMK. 341.maddesi uyarınca İstanbul BAM. nezdinde İSTİNAF yoluna başvurma hakları bulunduğu hatırlatılmak suretiyle verilen karar açıkça okunup anlatıldı.21/10/2022


KATİP



HAKİM