MAHKEMESİ:Ticaret Mahkemesi


Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde davalılar ... Sigorta A.Ş vekili ve ... Otomotiv Sanayi Ticaret A.Ş vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:
- K A R A R -
Davacı vekili; davacının maliki olduğu yabancı plakalı araç ile seyir halindeyken davalı ... Otomotive ait davalı ..."ın sevk ve idaresindeki aracın kazaya karıştığını, davalı sürücünün %100 kusurlu olduğunu, tutanakta davacı aleyhine belirlenen kusuru kabul etmediklerini, karşı aracın ZMSS olan davalı şirkete rücu için başvurulduğunu davacının yurt dışına çıkması ve aracın Gümrük Müdürlüğünde olması nedeni ile ödeme yapılmadığını, aracın onarımının mümkün olmaması durumunda aracın değerinin onarımının mümkün olması durumunda ise onarım bedelinin davalılardan alınmasını talep etmiştir.Davalı ...vekili; kusur ve hasarı kabul etmediklerini belirterek davanın reddini talep etmiştir.Davalı ... vekili cevap dilekçesinde aracın uzun süreli kira sözleşmesi ile kiracı ... San. ve Tic A.Ş"ye kiraladıklarını işleten sıfatının kiracı şirkete ait olduğunu, kendilerine husumet yöneltilemeyeceğini belirterek davanın reddini talep etmiştir.Davalı ... vekili; davacının kullanmış olduğu aracı sağ şeritten sağ sinyal vermeyerek önüne kırdığını kusur ve hasarı kabul etmediklerini belirterek davanın reddini talep etmiştir.
Mahkemece, iddia savunma, toplanan deliller ve benimsenen bilirkişi raporuna göre, davacının davasının kabulü ile 4.974,94 TL"nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine karar verilmiş; hüküm, davalılar ... Sigorta A.Ş vekili ve ... Otomotiv San. Tic. AŞ vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava, trafik kazasından kaynaklanan tazminat istemine ilişkindir.
1-Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davalı ...vekilinin sair temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
2-İşleten tanımı 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu"nun 3. maddesinde “Araç sahibi olan veya mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alıcı sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen veya aracın uzun süreli kiralama, ariyet veya rehni gibi hallerde, ariyet veya rehin alan kişidir. Ancak ilgili tarafından başka bir kişinin aracı kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak üzere işlettiği ve araç üzerinde fiili tasarrufu bulunduğu ispat edilirse, bu kimse işleten sayılır” şeklinde yapılmıştır. 2918 sayılı KTK"nın 3. maddesinde işleten sıfatını belirlenmesinde şekli ve maddi ölçüt olmak üzere iki ayrı ölçüden yararlanılmıştır. Şekli ölçüye göre trafik sicilinde malik görülen kişi işletendir. Maddi ölçüye göre ise, trafik sicilinde adı geçen kişinin önemi bulunmamakta olup önemli olan araç üzerindeki fiili hakimiyet, araçtan ekonomik yarar sağlama, masraf ve rizikolara katlanma gibi ölçütlerdir. İşletenin belirlenmesinde doktrin ve Yargıtay"ın kabul ettiği görüş maddi ölçüdür.
2918 sayılı KTK"nın 85. maddesi ise “Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen biletle işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar” hükmünü içermektedir.Bu yasal düzenleme karşısında, kazaya karışan araçların meydana getirdikleri zararlardan araç sahiplerinin hukuken sorumlu olacağı ilkesi benimsenmiş ise de, bu araçların sahipleri tarafından herhangi bir sebeple yararlanılmasının bir başka kimseye devir edilmesi halinde (çok kısa bir süre
olmaması kaydıyla), artık üzerindeki fiili hakimiyetin kalmaması ve bu sebeple ekonomik yönden de bir yararlanma olanağının kalktığı durumlarda, o aracı kaza sırasında fiili hakimiyeti altında bulunduran ve ondan iktisaden yararlanan kimsenin işleten sıfatıyla meydana gelen zarardan sorumlu tutulması gerekip, bunun sonucu olarak da araç malikinin sorumlu tutulmaması gerekecektir. Gerek doktrinde, gerekse Yargıtay"ın uygulamalarında, kiracının işleten sıfatının belirlenmesinde, kira sözleşmesinin uzun süreli olması, araç üzerinde fiili hakimiyet ve ekonomik yararlanma unsurlarının birlikte bulunması gerekmektedir. Ancak bu konuda getirilecek delillerin üçüncü kişileri bağlayabilecek nitelikte ve güçte olması, özellikle zarara uğrayanların haklarını halele uğratacak bir sonuç yaratmaması şartı aranmakta ise de sözleşmenin noter aracılığıyla yapılması şartı aranmamaktadır.
Somut olayda, aracın kayden maliki davalı ... Otomotiv Sanayi Ticaret A.Ş olup, davalı, aracın kazadan önce dava dışı ... Sanayi Ticaret A.Ş"ye uzun süreli kiralanmış olduğunu savunmuş ve buna ilişkin olarak kira sözleşmesini delil olarak ibraz etmiştir. Mahkemece ibraz edilen sözleşmenin adi nitelikte olduğu aracın kiralanmasına ve işletenlik sıfatının devrine ilişkin davalı tarafından başka bir delil sunulmadığı gerekçesiyle husumet itirazının dikkate alınmadığı belirtilmiş ise de; davalı tarafından yargılamanın değişik aşamalarında bu hususun ispatı için ticari defterlerin yerinde incelenmesi talebi olmuş bu talep hakkında mahkemece bir karar verilmemiş, aynı gerekçelerle davalı vekili ek rapor talebinde bulunmuş mahkemece talebi reddedilmiştir.Yukarıda açıklanan yasal düzenlemeler de gözönünde bulundurularak, davalı ile dava dışı ... San.ve Tic. A.Ş. arasındaki kiralama sözleşmesi dikkate alınarak, taraflar arasında tanzim edilen kira sözleşmesinin uzun süreli ve 3. kişileri bağlayacak güçte bir kira sözleşmesi olup olmadığı, aracın teslim edilip edilmediği, araç üzerinde fiili hakimiyet ve ekonomik yararlanma olup olmadığı, kira sözleşmesinin ve kira bedelinin Maliye ve Vergi Dairelerine bildirilip bildirilmediği, kira bedellerinin ödenip ödenmediğinin, gerektiğinde davalı malik ve kiracının ticari defter ve kayıtları üzerinde bilirkişi marifetiyle inceleme yaptırılmak suretiyle kira sözleşmesinin belirtilen bu deliller ile fatura ve cari hesap hareketleri gibi yan delillerle desteklenip desteklenmediği, davalının işletenlik sıfatının devam edip etmediği hususları tartışılarak varılacak uygun sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken eksik araştırma ve inceleme ile yazılı olduğu şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.
3-Mahkemece hükme esas alınan hasar bilirkişisi raporu hüküm kurmaya ve denetime elverişli değildir. Davacı aracı yabancı ülkeye kayıtlı araç olup, dava dilekçesinde onarımı mümkünse onarım masrafı, değil ise araç değerini talep etmiştir. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda tamir sonrası araç değerini karşılamayabileceğinden aracın tamirinin ekonomik olmadığı belirtilmiş olmasına rağmen; denetime imkan yağlamak üzere tamir masrafına ilişkin somut bir değerlendirme yapılmamış aracın ikinci el değeri belirlenerek mahkemece bu bedel üzerinden hüküm verilmiştir. Aracın gümrüğe terk edilmesi nedeni ile sovtaj değerinin olmadığı belirtilmiştir.O halde, yapılacak iş hasar konusunda makine mühendisi bilirkişiden oluşacak heyetten aracın hasarının ne olduğu aracın tamirinin ekonomik olup olmadığı, ekonomik ise tamir bedelinin, ekonomik değilse; aracın kayıtlı olduğu ülkedeki kaza tarihindeki 2. el piyasa rayiç bedelinin dosyada mevcut tüm deliller birlikte değerlendirilerek ayrıntılı, gerekçeli ve denetime açık rapor alınarak, varılacak sonuca göre bir karar vermek gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması doğru değildir.SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı ...vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine, (2) ve (3) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı ... Otomotiv San. Tic. A.Ş ve davalı ...vekilinin temyiz itirazının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalılar ... Otomotiv San. Tic. A.Ş ile ...ye geri verilmesine, 15/03/2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.