BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul 1. Asliye Ticaret Mahkemesi 2021/70 Esas 2022/569 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/70
KARAR NO : 2022/569

DAVA : Alacak (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 29/01/2021
KARAR TARİHİ : 09/06/2022

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde, davacı müvekkilinin, tapu malikleri olan davalı ... ve ...'nın taşınmazı üzerine davalı ... Limited Şirketi olan yüklenici ile yapmış olduğu 04.12.2017 tarihli eser sözleşmesine istinaden alt yüklenici konumunda olduğunu, alt yüklenici olan müvekkilinin işi tamamlayıp kendisine teslim etmesine rağmen alacakları kendisine ödenmediğini, bunun üzerine davalı yüklenici şirket aleyhine ... 13. İcra Dairesinin ... E. sayılı dosyası ile icra takibi başlatıldığını, söz konusu takibe konu asıl alacağa davalı yüklenici tarafından itiraz edilmediğini, borcu açıkça kabul edildiğini, takibe eş zamanlı olarak müvekkili şirketin kesinleşen asıl alacak ile sınırlı olarak TMK'nın 893-895 hükümleri uyarınca arsa maliklerine karşı kanuni bir ipotek türü olan yapı ipoteği tesisi ve geçici tescil şerhi verilmesi talepli davayı ikama ettiğini, mahkemece 13.11.2020 tarihli duruşmada davalı tarafın açık bir kabulünün bulunmadığı dikkate alınarak davacı vekiline alacağı bir ilama bağlatmak ve bu konuda bir dava açmak üzere süre verildiğini, iş bu davanın bu sebeple ikame edildiğini, mahkemenin görevli olduğunu, iş bu davada taraf sıfatı ve hukuki yarar şartı sağlandığını, davada arabuluculuk dava şrtı sağlandığın, arabulucuya müracaat edilmiş ancak anlaşma sağlanamadığını, huzurdaki davada yapı ipoteği ve geçici tescil şerhi talep etmenin şartlarının oluşup oluşmadığı tartışma konusu yapılamayacağını, tapu malikleri ile kiracıları/yüklenicisi arasındaki anlaşmanın ifa edilip edilmediği de araştırılamayacağını, müvekkilinin ödeme almamasına karşı işi tamamlayarak teslim ettiğini, alacağını kesin hakedişe dercettirmiş ve halen alacağını elde edemediğini, işin tamamlandığı ve alacağın sübut ettiğini, işi teslim alan yüklenicinin bu alacağı açıkça kabul ettiğini, yüklenici akdettiği eser sözleşmesi uyarınca arsa maliki lehine emek ve malzemesi ile işleri tamamlanmış olup, TMK. 893 uyarınca yapı alacaklısı sıfatını haiz olduğunu, müvekkilinin tüm iş ve işlemlerin eksiksiz bir biçimde tamamlandığı hakediş raporları icra dosyası ve arabuluculuk tutanağına geçen ifadelerle sabit olduğunu belirterek müvekkilinin 04.12.2017 tarihli eser sözleşmesi uyarınca alt yüklenici olarak yüklenici ... Ltd. Şti'den 706.242,29 TL alacaklı olduğunun ve bu alacağın TMK. 893 ve 1011 uyarınca yapı ipoteğine esas alacak olduğunun tüm davalılar yönünden tespitine, söz konusu alacağın davalı ...Ltd. Şti.'den ... 13. İcra Dairesinin... E. sayılı icra takibi ile tahsilde tekerrür olmamak kaydıyla tahsili ile bu davalıdan alınarak davacı müvekkiline verilmesini, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalılara yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalılar ... ve ... vekili cevap dilekçesinde, mahkemenin görevli olmadığını, davanın görev yönünden reddine karar verilmesini, davaya bakmaya Asliye Hukuk Mahkemeleri'nin görevli olduğunu, davanın hak düşürücü süreler geçtikten sonra açılmış olduğundan ve davaya konu talep ve iddialar zamanaşımına uğramış olduğundan dolayı davanın hak düşürücü süre ve zamanaşımı itirazında bulunduğunu, alacağın ilama bağlanması hususunun dava şartı olduğundan, dava şartının da ... 15. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin...E nolu dosyasındaki davanın açıldığı tarih (17.10.2018) itibariyle gerçekleşmemiş olduğundan, dava açıldığı tarih itibariyle olması gereken dava şartının sonradan tamamlanması da mümkün olmadığından, davanın dava şartı yokluğundan ve hukuki yarar yokluğundan reddine karar verilmesini, davaya konu edilen iddia ve taleplerin muhatabı ve sorumlusu müvekkilleri olmadığını, müvekkillerine husumet yöneltilmesinin mümkün olmadığını, bu sebepten dolayı davanın husumetten reddine karar verilmesini, davanın ... AŞ'ye ve ...Dış Tic. Ltd. Şti'ne ve yargılama sırasında tespit edilecek diğer ilgililere de ihbarını, haksız ve hukuki dayanaktan yoksun davanın reddine karar verilmesini, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacı taraf üzerinde bırakılmasına karar verilmesini savunmuştur.
Mahkememizin 16/09/2021 tarihli duruşmasının 6 nolu ara kararı doğrultusunda davacının davalı ...Ltd. Şti'den hakediş alacağının bulunup bulunmadığı, davacı tarafından düzenlenen faturaların taraf defterlerinde yer alıp almadığı, varsa mutabakatsızlık sebepleri konularında rapor tanzim edilmesi için 1 inşaat mühendisi, 1 mali müşavir ve 1 inşaat ipoteği konusunda uzman bilirkişiden rapor alınmasına karar verilmiş ve bilirkişiler S.M. Mali Müşavir- SPK Bağımsız Denetçisi ..., Kamulaştırma Gayrimenkul Değerleme Taşınmaz Geliştirme Uzmanı ...ve İnşaat Mühendisi ... tarafından sunulan 20/01/2022 tarihli bilirkişi raporunda özetle, defterlerin usulüne uygun tutulup tutulmadığı yönünden davacı tarafından 2017-2018 yıllarına ilişkin ticari defterlerinin açılış ve kapanış tasdiklerinin zamanında yapıldığını, davalı ...Ltd. Şti. tarafından defter ve belge sunulmadığı için usul incelemesi yapılamadığını, davacı alacağı yönünden davacı ile davalılardan... Ltd. Şti. arasındaki arasındaki ticari ilişkinin ihtilafsız olduğunu, davacı şirketin incelenen defterlerinde, davalı şirketin borç/alacak bakiyesi olmadığını, taraflar arasında imzalanan 26.07.2018 tarihli kesin hakediş hesabının 1.161.242,29 TL. (KDV Dahil) olduğunu, 455.000 TL. (KDV Dahil) için fatura kesilip tahsilatının yapıldığı kalan tutarın 706.242,29 TL. (KDV dahil) olduğunu, davacı tarafından ... 13. İcra Müdürlüğünün ... E. sayılı dosyasındaki 7 örnek ödeme emrinde asıl alacak tutarının 706.242,29 TL. olduğu ve davalı ... Ltd. Şti’nin asıl alacak kısmına itirazının olmadığı, bu konuda mutabık kalındığını, davacının davalılardan ... Ltd. Şti.nden 706.242,29 TL. alacağının olduğu tespit edildiğini, mahkemece taraflarına verilen görev ile diğer davalılar yönünden herhangi bir değerlendirme yapılmadığı yönünde görüş ve kanaat belirtildiği görülmüştür.
Tüm Dosya Kapsamı Birlikte Değerlendirildiğinde
Dava, TMK 893/3 maddesi gereğince yapı ipoteğinin tescili için iş bu davadan önce Asliye Hukuk Mahkemesinde ikame edilmiş davada, mahkemece; TMK 895/3 maddesi kapsamında alacağın mahkemece karara bağlanmış olması gerektiğinden bahisle dava açılması için süre verilmesi üzerine alacağın tespiti ve davalı yükleniciden tahsili istemine ilişkindir.
Uyuşmazlık, davacı tarafından ... 15. Asliye Hukuk Mahkemesinin ... E. sayılı dosyasında görülmekte olan yüklenici ipoteğinin tescili davası sebebiyle davacının yapı alacağının tespiti ve tahsili isteminde hukuki yararının bulunup bulunmadığı, davacı, yüklenicinin davalı gerçek kişilere husumet yöneltip yöneltemeyeceği, davacının, davalı ... Ltd. Şti'den hakediş alacağı bulunup bulunmadığı, varsa miktarı konularından ibarettir.
İşbu dava tespit davası ile birlikte ikame edilmiş olup objektif dava birleşmesi söz konusu olduğundan arabuluculuk başvurusu dava şartı olarak kabul edilmemiş ve yargılamaya devam edilmiştir.
... 15. Asliye Hukuk Mahkemesinin... E. sayılı dosyasında davacı tarafa alacağın ilama bağlanması hususunda süre verildiğinden davacının gerçek kişiler aleyhine tespit talep etmekte hukuki yararı bulunduğu kabul edilmiş ve yargılamaya devam edilmiştir.
Yapı ipoteği tescili istemine konu taşınmaza ait taşınmaza ait tapu kaydı celpedilmiş tetkikinden taşınmazın davalı gerçek kişiler adına kayıtlı olduğu anlaşılmıştır.
Davalı ile ihbar olunan ...Ltd. Şti. arasında 07/11/2017 tarihli eser sözleşmesi akdedildiği, davalının müteahhit sıfatıyla imzaladığı 07/11/2017 tarihli sözleşmenin 3. maddesine konu işlerden mekanik tesisat işlerinin yapılması hususunda davacı ile 04/12/2017 tarihli sözleşmenin akdedildiği, davacının yüklenici sıfatıyla akdettiği sözleşme kapsamında 26/07/2018 tarihli kesin hakedişin düzenlendiği, davacı ile davalı işveren arasında düzenlenen 26/07/2018 tarihli kesin hakediş hesabına göre 455.000,00 TL tutarlı fatura karşılığı ödemeden sonra davacının bakiye 706.242,29 TL alacaklı olduğu, davacının alacağın tahsili için ... 13. İcra Müdürlüğünün ...Esas sayılı dosyasında takibe konu ettiği, takibe itiraz edilmemesi üzerine takibin kesinleştiği anlaşılmıştır.
Sıfat, dava konusu sübjektif hak (dava hakkı) ile taraflar arasındaki ilişkidir. Taraf ehliyeti, dava ehliyeti ve davayı takip yetkisi, davanın taraflarının kişilikleriyle ilgili olduğu halde, taraf sıfatı (husumet) dava konusu sübjektif hakka ilişkindir.
Dava dilekçesinde davacı ve davalı olarak gösterilen (nitelendirilen) kişiler, şeklen (biçimsel açıdan) o davanın taraflarıdır. Ancak mahkemenin bu taraflar arasında dava konusu hakkın esası hakkında bir karar verebilmesi için, bu kişilerin o davada gerçekten davacı ve davalı sıfatına sahip olmaları gerekir. Bir davada taraf olarak gösterilen kişiler, taraf ve dava ehliyetine ve davayı takip yetkisine sahip olsalar bile, bu kişilerden birinin o davada gerçekten davacı veya davalı olmak sıfatı yoksa, dava konusu hakkın esasına ilişkin bir karar verilemez. Dava sıfat yokluğundan (husumetten) reddedilmesi gerekmektedir.
Bir sübjektif hak kendisinden davalı olarak istenebilecek olan kişi, o hakka uymakla yükümlü (borçlu) olan kişidir (davalı sıfatı, pasif husumet ehliyeti). Örneğin, bir alacak davasında davalı olma sıfatı o alacağın borçlusuna aittir. Alacak davası, o alacağın borçlusundan başka bir (üçüncü) kişiye karşı açılırsa, davalının davalı (borçlu) sıfatına sahip olmadığından (sıfat yokluğundan, husumetten) dolayı reddedilir.
Bir sübjektif hakkın sahibinin ve o hakka uymakla yükümlü olan kişinin kimler olduğu (yani bir davada, davacı ve davalı sıfatının kimlere ait olduğu) tamamen maddî hukuka göre belirlenir. Bu sebeple, bir kişinin belli bir davada gerçekten davacı veya davalı sıfatına sahip olup olmadığı hususu, usul hukuku sorunu olmayıp, dava konusu (sübjektif) hakkın özüne ilişkin bir maddi hukuk sorunudur.
Sıfatın usul hukuku bakımından önemi şudur: Bir davanın tarafları (veya taraflardan biri) o davada gerçekten (davacı veya davalı olarak) taraf sıfatına sahip değilse, mahkeme, dava konusu hakkın esası (mevcut olup olmadığı) hakkında inceleme yapıp karar veremez. Mahkeme, davanın sıfat (husumet) yokluğundan reddine karar verir. Bu karar, davanın mesmu olmadığına (dinlenemeyeceğine) ilişkin bir karar olmayıp, gene davanın esasına ilişkin bir karardır (taraf olarak gösterilenlerden birinin taraf sıfatının bulunmadığını tespit eden bir karardır).
Mahkemenin sıfat (husumet) yokluğunu kendiliğinden (re'sen) gözetmesi gerekir. Çünkü, sıfat yokluğu, bir def’i değil, davada taraf olarak gözüken kişiler arasında dava konusu hakkın doğumuna engel olan bir itirazdır. Hâkim, kendisine sunulan dava malzemesinden (davalı veya davacının bildirdikleri vakıalardan, yani dava dosyasından) bir itiraz sebebinin varlığını (sıfat yokluğunu) öğrenirse, bunu kendiliğinden (re'sen) gözetir. İşte bu sebeple, hâkim, sıfat yokluğunu kendiliğinden gözetir.
Taraf sıfatı, usul hukukuna değil, maddî hukuka ilişkin bir sorundur; diğer bütün maddi hukuk sorunlarında olduğu gibi, dava şartı değildir. Taraf sıfatının (davacı bakımından, aktif husumet ehliyetinin; davalı bakımından, pasif husumet ehliyetinin) yokluğu, davada taraf olarak gözüken kişiler arasında dava konusu hakkın doğumuna engel olduğu için (def’i değil) bir itirazdır. Diğer bütün itiraz hallerinde olduğu gibi, sıfat yokluğu da, ancak dava dosyasından anlaşılabildiği ölçüde hâkim tarafından kendiliğinden (re'sen) gözetilir (Kuru/Arslan Yılmaz, s. 234- 237)
Davacı tarafından davalı gerçek kişiler yönünden sözleşme ilişkisinin varlığı iddia edilmediğinden yemin delili ile ispat edilecek bir vakıa bulunmadığından davalı gerçek kişiler yemin için ihtar ve davet edilmemiştir.
Somut olayda, davacının davalı ... Ltd. Şti.'den 706.242,29 TL alacaklı olduğu hususu dosyaya sunulan 04/12/2017 tarihli eser sözleşmesi, 26/07/2018 tarihli kesin hakediş hesabı ve kesin hesaptan sonra yapılan kısmi ödemeden anlaşılmaktadır. Bununla birlikte davacı ile davalı davalı ...Tic. Ltd. şirketi arasında akdedilen sözleşmeye davalı taşınmaz maliklerinin taraf olmadıkları, sözleşmelerin nispiliği gereği eser sözleşmesinin ancak tarafları arasında hak ve borç doğuracağı, iş bu davada alacağın tespiti isteminin davalı gerçek kişilere karşı yöneltilemeyeceği anlaşılmakla davacının taşınmaz maliklere yönelik davanın pasif husumet ehliyeti yokluğu sebebiyle davanın dava şartı yokluğundan usulden reddine, davacının davalı şirkete yönelik davasının kabulüne dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davacının davalılardan ... ve ... yönelik davasının sıfat (husumet) nedeniyle REDDİNE,
2-Davacının davalı ...Limited Şirketine yönelik davasının KABULÜ İLE; 706.242,29 TL'nin ... Limited Şirketinden tahsili ile davacıya verilmesine,
3-Tahsili gereken harç 48.243,41 TL'den peşin alınan 12.060,86 TL'nin mahsubu ile bakiye 36.182,55 TL'nin davalı ... Şirketinden tahsili ile hazineye gelir kaydedilmesine,
4-Davacı tarafından yatırılan ve mahsup edilen 12.060,86 TL'nin davalı ... Şirketinden tahsili ile davacıya verilmesine,
5-Davacı tarafından yapılan 316,60 TL posta ve tebligat masrafı, 4.500,00 TL bilirkişi masrafı, 59,30 TL başvuru harcı olmak üzere toplam 4.875,90 TL yargılama giderinin davalı ... Şirketinden tahsili ile davacıya verilmesine,
6-Davacı kendisini vekille temsil ettirdiğinden hüküm tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT'ne göre hesap ve takdir edilen 52.362,11 TL vekalet ücretinin ... Şirketinden tahsili ile davacıya verilmesine,
7-Davalı ... ve ... kendilerini vekille temsil ettirdiğinden hüküm tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT'nin 6. maddesi kapsamında hesap ve takdir edilen 5.100,00 TL maktu vekalet ücretinin davacıdan alınıp bu davalılara verilmesine,
8-Gider avansının kalan kısımlarının karar kesinleştiğinde yatıran tarafa iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 hafta süre içerisinde İstinaf yolu açık olmak üzere oy birliği ile verilen karar açıkça okunup anlatıldı. 09/06/2022

BAŞKAN

ÜYE

ÜYE

KATİP