BAM Hukuk Mahkemeleri Kayseri 1. Asliye Ticaret Mahkemesi 2020/670 Esas 2022/367 Karar Sayılı İlamı

T.C. KAYSERİ 1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: *** Esas - ***
T.C.
KAYSERİ
1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : ***
KARAR NO : ***

HAKİM : ***
KATİP : ***

DAVACILAR : 1- ***
2- ***
VEKİLİ : Av.
DAVALI : 1- ***
VEKİLİ : Av. ***
DAVALI : 2- ***
VEKİLLERİ : Av.
Av.

DAVA : Tazminat (Haksız Fiilden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : ***
KARAR TARİHİ : ***
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : ***

Mahkememizde görülmekte olan tazminat (haksız fiilden kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA : Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkillerine ait 38 ... plakalı otobüsün ... idaresinde iken ... tarihinde Sivas Bulvarı istikametinden gelip Gesi Caddesi istikametine doğru seyrederek seferini yapmakta iken davalı ... A.Ş.'ne ait, sürücü Muharrem Aydemir idaresindeki 27 ... plakalı transmikser kamyonu ile çarpıştığını, çarpmanın şiddeti ile orta refüje çıkıp bir ağaca çarparak durabildiğini; ... A.Ş.'ne ait 27 ... plakalı aracının ise 825. Sokak istikametinden gelerek tali yoldan ana yola çıkarken "DUR" işaretine uymayarak ana yola hızıyla çıktığından çarpmanın gerçekleştiğini, Muharrem Aydemir'in %100 kusurlu olduğunu; müvekkillerine ait aracın Kayseri Büyükşehir Belediyesi'ne bağlı olarak yolcu taşıdığını; müvekkili aracının kazadan dolayı uzun süre (... - ...) tamirde kaldığını, ciddi değer kaybı olduğunu, kazanıç kaybı olduğunu belirterek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 100,00-TL araç değer kaybı ve 5.000,00-TL kazanç kaybının kaza tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini; müvekkillerinin sonradan mağdur olmaması adına davalı adına kayıtlı 27 ... plakalı araç kaydı üzerine teminatsız olarak ihtiyati tedbir şerhinin işlenmesini, yargılama gideri ile vekalat ücretinin davalılara tahmilini talep ve dava etmiştir.
CEVAP : Davalı ... Çimento ve Beton San. Tic. AŞ. vekili *** tarihli savunma dilekçesinde özetle; davacıların bu davayı belirsiz alacak davası olarak açmasına imkan bulunmadığını, soruşturma aşamasında alınan kaza tespit tutanağındaki kusur oranıyla hukuk mahkemesinin bağlı olmadığını; müvekkili şirkete ait 27 ... plakalı araç ile ... tarihinde 38 ... plakalı aracın kazaya karıştığını ve kaza neticesi olay yerinde kaza tespit tutanağı tutulduğunu; 2918 sayılı KTK'nun 52. maddeden de anlaşılacağı üzere trafik kazalarında kusur oranı belirlenirken konusunda uzman kişilerce kanunda belirtilen kıstaslar dahilinde gerçekleştirildiğini; müvekkili şirkete ait aracın sürücüsünün %100 kusurlu olduğu beyanının kabul edilebilir olmadığını, hükme esas alınamayacağını; davayı kabul anlamına gelmemekle birlikte, bir aracın 1 ay boyunca tamir ve onarım görmesinin mümkün olmadığını; kazanç kaybı taleplerinin aracın ne kadar süre içerisinde tamir ve onarım gördüğünün belli olduğunu, kullanılmayan gün sayısının belli olduğunu beyanla; davanın reddini, yargılama gideri ile vekalet ücretinin davacı üzerine bırakılmasını talep etmiştir.
Davalı *** Sigorta A.Ş. vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın müvekkili şirket merkezinin bulunduğu yer mahkemesi olan İstanbul Asliye Ticaret Mahkemesi'nde açılması gerektiğini; dayanın zaman aşımı nedeniyle reddini talep ettiklerini; müvekkili şirket tarafından ZMMS poliçesi ile sigortalanan 27 ... plakalı aracın ... tarihinde işletilmesi sırasında oluşan kazada davacılara ait 38 ... plakalı araçta hasar meydana geldiğini, davacıların 38 ... plakalı aracında meydana gelen hasar nedeniyle aracının değer kaybettiği iddiasıyla ve aracın tamirde olduğu sürede kullanılmaması nedeniyle oluşan kazanç kaybının hesabı için müvekkili şirkete başvurduğunu; kabul anlamına gelmemekle birlikte müvekkili şirketin maddi tazminat talepleri açısından poliçe limitleri dahilinde ve sigortalı aracın sürücüsünün kusuru oranında davacının zararlarını gidermekle yükümlü olduğunu; kaza davacılara ait aracın kaza anındaki sürücüsünün kusuru nedeniyle meydana geldiğini ve bu nedenle davanın reddi gerektiğini; müvekkili şirket tarafından *** tarihinde davacılara ait araçtaki değer kaybının tespiti için ekspertiz incelemesi yapıldığını, incelemede 38 ... plakalı aracın çok geçmiş hasarının bulunduğunu, aracın kilometre değerinin yüksek olduğunu, değer kaybı hesaplamasına uygun araç olmadığı görüş ve kanaatine varıldığını; diğer taraftan ZMMS kapsamındaki teminatın aşıldığı hususunun tespit edildiğini; müvekkili şirketin kazaya karışan 38 ... plakalı aracın kazanç kaybından sorumlu olmadığını, kazanç kaybının teminat dışı olduğunu belirterek davanın reddini; yargılama giderleri ve ücreti vekaletin davacı üzerinde bırakılmasını talep etmiştir.
DELİLLER : Mahkememizce taraf teşkili sağlanmış davanın taraflarına delillerini ibraz etme olanağı tanınmış uyuşmazlığın çözümü için gereken bütün deliller toplanmıştır.
Kayseri İl Emniyet Müdürlüğü Trafik Tescil Şube Müdürlüğü'ne müzekkere yazılarak, 38 ... plakalı aracın trafik kaza tarihi olan ... tarihinde ve halen kayıt malikinin kim olduğu sorulmuş ve ilgili trafik kayıt örneklerinin gönderilmesi istenilmiştir. *** tarihli yazı ile bu müzekkeremize cevap verilmiştir.
Gaziantep İl Emniyet Müdürlüğü Trafik Tescil Şube Müdürlüğü'ne müzekkere yazılarak, 27 ... plakalı aracın trafik kaza tarihi olan ... tarihinde ve halen kayıt malikinin kim olduğu sorulmuş ve ilgili trafik kayıt örneklerinin gönderilmesi istenilmiştir. *** tarihli yazı ile bu müzekkeremize cevap verilmiştir.
Davalı *** Sigorta A.Ş.'ne müzekkere yazılarak, olay tarihi itibariyle *** numarası ile zorunlu trafik sigorta poliçesi ile sigortalı bulunan 27 ... plakalı aracın ... tarihindeki trafik kazası nedeniyle davadan önce davacılar Ali İhsan Karaduman ile Mustafa Balcı ve/veya vekili tarafından başvuruda bulunup bulunmadığı, başvuruda bulunmuş ise hangi tarihte bulunduğu, başvuru ile ilgili karar verilip verilmediği sorularak, başvuruya dair tüm kayıt ve belgelerin, sigorta poliçesinin, hasar dosyasının, varsa ödemeye ilişkin kayıt ve belgelerin ve konu ile ilgili diğer tüm belgelerin suretlerinin gönderilmesi istenilmiştir. *** tarihli yazı ile bu müzekkeremize cevap verilmiştir.
Kayseri ***A.Ş.'ne müzekkere yazılarak, 38 ... plakalı aracın ... tarihindeki kaza nedeniyle çalışamadığı gün bulunup bulunmadığı, var ise hangi tarihler arasında çalışamadığı ile bu aracın kaza tarihinden önceki 1 yıla ilişkin faaliyeti nedeniyle araç sahiplerine yapılan ödeme kayıtlarının gönderilmesinin istenilmiştir. Bu müzekkeremize 641 sayılı yazı ile cevap verilmiştir.
Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi'ne müzekkere yazılarak ... tarih ve öncesine dair 38 ... plakalı aracın hasar sorgulamalarının yapılarak varsa sigorta şirketinin adı, sigorta türü (Kasko veya ZMMS) poliçelerinin başlangıcı ve bitiş tarihi, poliçe ve hasar tarihi, hasar dosya numarası gibi bilgilere ilişkin dökümlerin gönderilmesi istenilmiştir. *** tarihli yazı ile bu müzekkeremize cevap verilmiştir.
Davacılar vekilinin *** tarihli dilekçesinde emsal olarak gösterdiği Yargıtay 17. H.D.'nin 2014/11131 Esas ve 2014/10018 Karar sayılı ilamın incelenmesinde bu Yargıtay kararına konu aracın o davada davacı olan *** Müdürlüğü'ne ait belediye otobüsü olduğundan davacı idareden dava konusu kazaya karışan aracın kaza öncesine ait günlük sefer sayısı, bir seferde yapılması gereken günlük yakıt ve amortisman gideri gibi bilgileri içerir kayıt ve belgelerin celbinden söz edildiği, eldeki uyuşmazlıktaki aracın Kayseri Büyükşehir Belediye Başkanlığı'na veya belediyeye ait olan Ulaşım A.Ş.'ne ait olmadığı, davacılara ait onların mülkiyetinde özel halk otobüsü olarak çalışan bir araç olduğundan davacılara ait aracın yakıt ve amortisman masraflarının yukarıda adı geçen belediye ve şirkette kayıtlarının tutulmasının beklenemeyeceği, ancak davacı vekili tarafından söz konusu akaryakıt alım kayıtlarının buralarda olduğunu ısrarla beyan etmesi üzerine Kayseri Büyükşehir Belediye Başkanlığı'na ve Kayseri Ulaşım A.Ş.'ne müzekkere yazılarak davacılara ait olan dava konusu 38 ... plakalı aracın 2019 yılı Ocak-Aralık bu aylar dahil akaryakıt tüketimine ilişkin bilgilerin ayrıca varsa amortisman giderlerine ilişkin bilgilerin bununla ilgili kayıt ve belgelerin tasdikli örneğinin ivedi olarak gönderilmesi istenilmiştir. Bu müzekkerelerimize verilen cevaplar dosya arasına eklenmiştir.
Davacıların yakıt ve amortisman sair masraflarının davacıların ticari defter ve kayıtları ile tespitinin mümkün olduğu dikkate alınarak davacılar vekiline mahkememizce önceden verilen süre üzerine davacılar vekilinin *** havale tarihli dilekçesi ekinde davacıların ortaklığına ait 2019 yılı yevmiye defterini sunduğu, bundan başka ticari defter sunmadığı gözetilerek davacılar vekiline dava konusu aracın yakıt, bakım, amortisman gibi tüm giderlerini gösterir davacılara ait olan ve daha önce sunulan 2019 yılı yevmiye defteri dışında varsa diğer ilgili tüm ticari defter ve kayıtlarını sunması için kesin süre verilmiş, kesin süreye uyulmadığı takdirde daha önce sundukları yevmiye defteri dışında başkaca ticari defter ve kayıt sunmaktan kaçınmış ve bunlara delil olarak dayanmaktan vazgeçmiş sayılacağı davacılar vekiline usulünce ihtar edilmiştir. Davacı tarafça bu kesin süreye uyulmamıştır.
Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi'nin 03/11/2020 tarihli cevabi yazısı ekindeki trafik sigortası poliçe bilgisi, trafik sigortası hasar bilgisi, kasko sigortası poliçe bilgisi cetvellerinin örneklerinin eklenmesi sureti ile Unico Sigorta A.Ş., HDİ Sigorta A.Ş., Neova Sigorta A.Ş., Dubai Sigorta A.Ş., Sompo Sigorta A.Ş., Ergo Sigorta A.Ş., Gruopama Sigorta A.Ş. ve Türkiye (Güneş) Sigorta A.Ş.'ne ayrı ayrı müzekkere yazılarak 23/04/2010, 17/04/2011, 05/12/2011, 16/01/2012, 17/01/2012, 28/07/2012, 25/11/2012, 11/04/2013, 14/07/2015, 28/05/2016, 25/08/2018, 01/11/2014, 26/06/2011 ve ... tarihli trafik kazaları nedeni ile ilgili ZMMS poliçesi ve/veya kasko sigorta poliçesi uyarınca 38 ... plakalı aracın hasarlanması nedeni ile açılan hasar dosyaslarından 38 ... plakalı aracın hasar durumunu gösterir ekspertiz raporları, servis iş emri ve kayıtlarının, servis faturalarının aracın hasar durumunu gösterir tutanakların, CD formatında fotoğraf ve görüntü kayıtlarının istenmiştir.
Unico Sigorta A.Ş. tarafından mahkememizce yazılan müzekkereye 31/05/2021 tarihli yazı ile cevap verilmiştir.
Neova Sigorta A.Ş. tarafından mahkememizce yazılan müzekkereye 25/05/2021 tarihli yazı ile cevap verilmiştir.
Gruopama Sigorta A.Ş. tarafından mahkememizce yazılan müzekkereye 25/05/2021 tarihli yazı ile cevap verilmiştir.
Türkiye (Güneş) Sigorta A.Ş. tarafından mahkememizce yazılan müzekkereye 26/05/2021 tarihli yazı ile cevap verilmiştir.
Kayseri Ulaşım A.Ş.'ne müzekkere yazılarak, 38 ... plakalı aracın ... tarihindeki kaza nedeniyle çalışamadığı gün bulunup bulunmadığı, var ise hangi tarihler arasında çalışamadığı sorularak, bu aracın kaza tarihinden önceki 1 yıla ilişkin faaliyeti nedeniyle araç sahiplerine yapılan ödeme kayıtlarının gönderilmesi istenilmiştir. 23/12/2020 tarihli yazı ile bu müzekkeremize cevap verilmiştir.
Davacılar tarafından bildirilen tanıklar yargılama sırasında usulünce dinlenmişlerdir.
Davacılar tanığı Ahmet Bozkuş duruşmada; "Ben Kayseri'de Yeni Sanayi'de kaporta ve karasör ustasıyım. Bu işi icra ettiğim iş yerim mevcut. Bu işle uğraştığım için ticari araçlar benim iş yerime tamire bakıma geliyor. Ben kazayı görmedim. Davacılara ait 38 ... plakalı araç kazadan sonra benim iş yerime geldi. Aracın hasarı çok fazlaydı. Aslında perte çıkartılması gerekiyordu. Ancak bu araç doğalgazlıydı. Araç doğalgaz ile çalıştığı için davacılar aynı şekilde başka bir otobüs bulamadılar. Çünkü doğalgaz ile çalışıyordu. Dizel araç arasalardı bulurlardı. O yüzden bu aracın tamir edilmesini istediler. Davacıların belediye ile anlaşmaları olduğu için bu otobüsünü tek başına perte ayıramıyorlardı. Belediyenin izni gerekiyor. Böyle olduğu için aracın tamir edilmesini benden istediler. Araç şasesinden itibaren hasarlıydı. Kaportasının boyasını komple sanayide ben yaptım. Benim iş yerimin adı Teknik Karasör'dür. Tamirden önce sigorta şirketi tarafından ekspertiz incelemesi yaptırıldı, ekspertiz raporu düzenlendi. Benim yaptığım kaporta boya işinden başka da aracın motor aksamı ve diğer aksamlarıyla ilgili değişik arızaları vardı. Onları da başka tamirhanelerde başka ustalar yaptı. Araç sahibi davacılar ile sigorta şirketi aralarında anlaşma yaptılar. Sigorta şirketi sigorta tazminatını araç sahiplerine ödedi. Araç sahipleri benim yaptığım işlerin karşılığı ücretimi bana ödediler. Diğer ustaların yaptığı işlerin karşılığını da diğer ustalara ödediler. Aracı bu şekilde tamir ettik. Araç ... tarihinde geldi. Ben 24 gün içerisinde kaporta boya işlerini yapıp araç sahiplerine teslim ettim. Aracın arızası çok fazla olduğu ve değişik alandaki tamir atölyelerinde tamiri gerektiği için sigorta şirketi benden fatura talep etmedi. Bu nedenle yaptığım iş karşılığı fatura düzenlemedim. Aracın bütün hasarını ben tamir etmediğim için boyacı, camcı, motorcu gibi değişik ustalarda da bakım gördüğü için toplam tamir süresi 24 gün oldu. Bu süre içerisinde birkaç gün eksper'in İstanbul'dan gelmesi beklendi, bu süre tamir yapılmadan geçirildi. Eksperi 2-3 gün bekledik. Teknik Karasör isimli iş yerine yazılan müzekkereyi ben cevapladım, bu iş yeri benimdir. Bildiklerim bundan ibarettir." şeklinde beyanda bulunmuştur.
Davacılar tanığı ... duruşmada; "Ben davacıların çalışanıyım, şoför olarak çalışıyorum. ... tarihinde 38 ... plakalı otobüsü kullanan şoför bendim. Ben bu otobüs ile o tarihlerde İldem-Belsin hattında çalışıyordum. Kaza Beyazşehir Mevkii'nde, tali yol üzerinde oldu. Kamyonun üstüme doğru geldiğini gördüm. Refleks ile kaçmak için direksiyonu sola doğru kırdım. Vurma etkisini azaltabilmesi için bunu yaptım, yine de durmadı. Hiçbir şekilde frene de basmadı. Geldiği yönde kamyona dur levhası da vardı. Orta taraftan araç benim araca vurdu ve vurma ile beraber benim kullandığım otobüsü orta refüje itti. Kazadan sonra tutulan tutanaklarda şahit ifadelerinde de kamyon şoförünün hiç durmadığı ve otobüse vurduğu yazıldı. Ayrıca davalı ...'ya ait kamyonun takoğraf trafik raporunda aracın hızını 82 km'de kitlediği de sabittir. Bu kaza yanılmıyorsam gündüz saat 11:15 gibi gerçekleşti. O tarihten itibaren 3 Aralık ile 27 Aralık arasında araç yattı. Ben ve aracın diğer şoförü de çalışmadık. Kazanın olduğu saatte yolda görüş açıktı, yol kuruydu. Buzlanma gibi bir şey yoktu. Benim bildiklerim bundan ibarettir." şeklinde beyanda bulunmuştur.
İlgili delillerin toplanmasından sonra HMK'nun 266. maddesi gereğince bilirkişi incelemesi yaptırılmasına, HMK'nun 267 ve 268. maddesi gereğince dosyanın resen seçilecek bir trafik - makine mühendisi ve bir işletmeci bilirkişiden oluşan bilirkişi kuruluna tevdine, HMK'nun 273. maddesi gereğince iddia, savunma, kaza tespit tutanağı, trafik kayıtları, sigorta poliçesi, sigorta bilgi ve gözetim merkezi tramer kayıtları, dava konusu kazaya ilişkin hasar dosyası, ekspertiz raporu, servis - tamirhane kayıtları, fotoğraflar, dava konusu aracın bu uyuşmazlığa konu hasar tarihinden önceki diğer hasar dosyaları, Kayseri Büyükşehir Belediyesinin cevabi yazısının ekindeki CD formatındaki kamera görüntü kayıtları ile halk otobüsü faaliyetine ilişkin davacıya ait aracın sefer sayıları tarihleri ve hakedişlerine ilişkin cetveller, ödemeler ve diğer tüm delil ve beyanlar dikkate alınarak, a.) ... tarihli trafik kazasının oluşumunda kim veya kimlerin kusurlu olduğu ve kusur durumunun ne olduğu, b.) Bu kazada hasarlanması nedeniyle davacılara ait 38 ... plakalı aracın modeli, markası, özellikleri, ... tarihli kazada oluşan hasarı, yapılan onarım işlemleri, kilometresi, bu kaza tarihindeki yaşı, bu kaza öncesi aracın geçmişte karıştığı kazalara ilişkin celp edilen tramer kayıtları, dosya içerisindeki hasar dosyaları, fotoğraflar ve diğer tüm deliller dikkate alınarak aracın ... tarihli kaza öncesi bu kazada oluşan hasarları olmadan önceki hali ile ikinci el piyasa rayiç değeri ile ... tarihli trafik kazası meydana geldikten ve bu kazadaki hasarları tamir edildikten sonraki ikinci el piyasa rayiç değerinin ve buna göre araç değer kaybının kaç TL olduğu, c.) ... tarihli trafik kazasında hasarlanması nedeniyle 38 ... plakalı aracın hasar durumu dikkate alınarak aracın makul onarım süresinin kaç gün olduğu, bu süre içerisinde aracın halk otobüsü olarak çalışamaması nedeniyle mahrum kaldığı kazanç kaybının, bu süre içerisinde aracın çalışmaması nedeniyle yakut tasarrufu amortisman gideri gibi çalışmaması nedeniyle yapmak zorunda olduğu zorunlu masrafların da belirlenip bunlardan yaptığı tasarrufun bulunup tespit edilecek kazanç kaybından indirilmek suretiyle varsa davacıların net kazanç kaybının kaç TL olduğu hususlarında hüküm vermeye ve denetime elverişli açıklamalı rapor tanzimi için bilirkişilere yetki ve görev verilmesine karar verilmiştir.
*** ve Dr. Öğretim Üyesi ***'dan oluşturulan bilirkişi kurulu tarafından düzenlenen 15/11/2021 tarihli raporda özetle; bahse konu trafik kazasında, 27 ... plaka sayılı araç sürücüsü/dava dışı ***, 2918 sayılı KTK'nun 47/1-c ve 57/1-a kural ihlalleri ve m.84/h asli kural ihlali olduğu, 38 ... plaka sayılı araç sürücü ...'nın ise attfı kabil bir kural ihlalinin olmadığı, davaya konu 38 ... plaka sayılı aracın hasar öncesi piyasa rayiç değerinin 222.000,00-TL olduğu, ... tarihli trafik kazası hasarında anılan parçaların, değişim, onarım ve boyanma durumu ve aracın 10 yılı aşan yaşı da dikkate alındığında, aracın onarımı - tamamlandıktan sonra piyasa rayiç değerinin 222.000,00-TL olabileceği, buna göre değer kaybı hesabı dikkate alındığında; değer kaybı = hasar öncesi piyasa rayiç değeri - hasarı onarılmış hali piyasa rayiç değeri formülü kullanılarak değer kaybı = 222.000,00-TL - 222.000,00-TL - 0,00 TL (sıfır) olacağı, araçta değer kaybı oluşmayacağı, dava konusu 38 ... plaka sayılı aracın ... tarihli trafik kazası hasarına ilişkin olarak, hasarlı araç fotoğrafları, trafik kazası video kaydı, hasarlanan parçaları ve onarımın konusu ve parça onarım şekilleri dikkate alındığında 17 günde (15 iş günü hesabına göre, onarım atölyesi pazar günleri çalışmadığı dikkate alınmıştır) değişim, onarım ve boya işlemlerinin tamamlanabileceği, 38 ... plakalı aracın 2019 yılı faaliyet kar marjı üzerinden hareket edilerek hesaplanan 17 günlük kazanç kaybı tutarının 2.522,40-TL olacağı, mahkemece 5 yıllık ortalama faaliyet kar marjı üzerinden kazanç kaybının hesaplanması gerektiğine kanaat getirilmesi durumunda 17 günlük kazanç kaybının 3.755,01-TL olacağı" belirtilmiştir.
Davacıların yakıt ve amortisman sair masraflarının davacıların ticari defter ve kayıtları ile tespitinin mümkün olduğu dikkate alınarak davacılar vekiline mahkememizce önceden verilen süre üzerine davacılar vekilinin *** havale tarihli dilekçesi ekinde davacıların ortaklığına ait 2019 yılı yevmiye defterini sunduğu, bundan başka ticari defter sunmadığı gözetilerek davacılar vekiline dava konusu aracın yakıt, bakım, amortisman gibi tüm giderlerini gösterir davacılara ait olan ve daha önce sunulan 2019 yılı yevmiye defteri dışında varsa diğer ilgili tüm ticari defter ve kayıtlarını sunması için 2 haftalık kesin süre verilmesine, kesin süreye uyulmadığı takdirde daha önce sundukları yevmiye defteri dışında başkaca ticari defter ve kayıt sunmaktan kaçınmış ve bunlara delil olarak dayanmaktan vazgeçmiş sayılacakları ihtar edilmiş, sözü edilen hususun davacılar tarafından yerine getirilmesinden sonra dosyanın rapor veren bilirkişilere tevdine, tarafların 15/11/2021 tarihli rapora beyan ve itirazları dikkate alınıp önceki rapor tarihinden sonra mahkememizce Kayseri Büyükşehir Belediye Başkanlığı'ndan ve Ulaşım A.Ş.'nden alınacak cevabı yazılar ve davacılar tarafından 2019 yılına ait yevmiye defteri dışında başkaca ticari defter sunulursa bunların da incelenmesi sureti ile itirazları karşılar şekilde hüküm vermeye ve denetime elverişli ek rapor tanzimi için bilirkişilere yetki ve görev verilmesine karar verilmiştir.
*** ve Dr. Öğretim Üyesi ***'dan oluşturulan bilirkişi kurulu tarafından düzenlenen *** tarihli ek raporda; özetle "38 ... plaka sayılı aracın piyasa değeri belirlenirken sadece araç değeri dikkate alınarak hesaplama yapılmış olup aracın "AB" plakası ile elde edilen imtiyaz hakkının aracın kendisinin değer kaybından etkilenmeyeceği, dava konusu aracın mevcut hasarının onarımına ilişkin mümkün olabilecek makul sürenin 17 gün olacağı, dava dosyasında davacıların vergi idaresine beyan etmiş olduğu 2015, 2016, 2017, 2018 ve 2019 yıllarına ilişkin beyannameleri dikkate alınarak ilgili dönemlere ait satış gelirleri, brüt satış karı ve faaliyet giderleri analiz edilerek, önceki raporlarında da ifade edildiği üzere mahkemece 5 yıllık ortalama faaliyet kar marjı üzerinden kazanç kaybının hesaplanması gerektiğine kanaat getirilmesi durumunda 17 günlük kazanç kaybının 3.755,01-TL, sadece 2019 yılına ait faaliyet kar marjı dikkate almacak olursa 17 günlük kazanç kaybı tutarının ise 2.522,40-TL olacağı" belirtilmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava, trafik kazası nedeni ile meydana gelen araç değer kaybı zararının ve kar kaybı zararının tazmini istemi ile açılan tazminat davasıdır.
Dava değeri dikkate alınarak 6545 sayılı yasanın 45/3. maddesi uyarınca basit yargılama usulüne göre yargılama tek hakim tarafından yürütülmüştür.
Davalı ... Çimento ve Beton San. Tic. A.Ş.'ne ait ve davalı sigorta şirketi nezdinde ZMMS poliçesi ile sigortalanan 27 ... plakalı araç ile davacılara ait 38 ... plakalı aracın çarpışması neticesinde ... tarihli trafik kazasının meydana geldiği tarafların kabulündedir.
Taraflar arasında uyuşmazlık konuları ... tarihinde meydana gelen trafik kazasından dolayı kimin ne şekilde kusurlu olduğu, söz konusu kaza nedeniyle davacıların kazanç ve araç değer kaybı zararlarının olup olmadığı, varsa davacıların bu zararlarını davalılardan talep edip edemeyeceği mahkememizin bu davaya bakmakta yetkili olup olmadığı, dava konusunun zaman aşımına uğrayıp uğramadığı, davacıların belirsiz alacak davası açıp açamayacağı noktalarında toplanmaktadır.
ZMMS poliçesinin incelenmesinde, davalı ... Çimento ve Beton San. Tic. ait 27 ... plakalı aracın aracın davalı ***Sigorta A.Ş. nezdinde sigortalı olduğu görülmüştür.
Yetki ilk itirazının değerlendirmesinde;
Davalı sigorta şirketi vekili yasal süresi içinde yetki ilk itirazında bulunmuştur.
6100 Sayılı HMK 'nun 6/1. maddesinde; "Genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişiliğin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir." hükmü yer almaktadır. Bu hüküm aksine kesin yetki kaydı olmayan tüm davalar için genel yetki kaydıdır.
Trafik kazası aynı zamanda haksız fiil teşkil eden bir eylem olduğundan 6100 sayılı HMK'nun 16. maddesinde ise; "Haksız fiilden doğan davalarda haksız fiilin işlendiği veya zararın meydana geldiği yahut gelme ihtimalinin bulunduğu yer ya da zarar görenin yerleşim yeri mahkemesidir yetkilidir" hükmü yer almaktadır.
Uyuşmazlık Karayolları Trafik Zorunlu Mali Sorumluluk Sigorta Poliçesinden kaynaklandığından ve bu sigorta türü 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 110. maddesinde düzenlendiğinden diğer bir yetki kuralı da bu yasada yer almakta olup, "Motorlu araç kazalardan dolayı hukuki sorumluluğa ilişkin davalar sigortacının merkez veya şubesinin, veya sigorta sözleşmesini yapan acentanın bulunduğu yer mahkemelerinin birinde açılabileceği gibi, kazanın vuku bulduğu yer mahkemesinde de açılabilir" hükmü ile sigortanın merkez ve şubeleri, sigorta sözleşmesini yapan acenta veya kazanın meydana geldiği yerin yetkili kabul edilmesine, Aynı hüküm ZMSS genel şartlarının C.7. maddesinde de tekrar niteliğinde yer almaktadır.
Somut olayda olduğu üzere bir davada birden fazla genel ve özel yetkili mahkeme varsa davacılar bu mahkemelerden birinde dava açma hususunda bir seçimlik hakka sahiptir. Davacılar, davasını bu genel ve özel yetkili mahkemelerden hiçbirinde açmaz ve yetkisiz bir mahkemede açarsa ozaman seçme hakkı davalı tarafa geçmektedir. (aynı yönde Yargıtay 17. Hukuk Dairesi'nin 23/09/2013 tarih 2013/9042 Esas 2013/12620 Karar)
Dava konusu uyuşmazlıkta haksız fiile ilişkin 6100 Sayılı HMK'nun 16. maddesinde yer alan haksız fiilin işlendiği veya zararın meydana geldiği ya da zarar görenin yerleşim yeri mahkemesi kuralı dikkate alındığında; dava dilekçesine, trafik kaza tespit tutanağına ve dosyamız içindeki diğer kayıtlara göre davacıların yerleşim yeri Kayseri'dir ve yine davaya konu trafik kazası Kayseri İli, *** İlçesi, ***Mahallesi'nde gerçekleşmiştir. Buna göre yetkili mahkememiz yetkilidir. Dolayısıyla yukarıda anlatılan yasal hükümlere ve kanunda belirlenen yetki kurallarına göre: davacıların ikametgahı yetki kuralına göre ve kazanın meydana geldiği yer bir başka deyişle haksız fiilin meydana geldiği yer kuralına göre mahkememizin yetkili olduğu anlaşılmış ve davalı ***Sigorta A.Ş.'nin yetki ilk itirazının reddine karar verilmiştir.
Zamanaşımı def'inin değerlendirmesinde;
Davalı sigorta şirketi vekili yasal süresi içinde zaman aşımı def'inde bulunmuştur.
Türk Borçlar Kanunu'nun 49. maddesinde haksız fiil tanımlanmış, 72. maddesinde de haksız fiilden zarar görenin bundan kaynaklanan maddi ve manevi zararın tazmini istemi ile açacağı davaların bağlı olduğu zamanaşımı süreleri özel olarak düzenlenmiştir. TBK'nun 72. maddesinde üç türlü zamanaşımı süresi öngörülmüş olup bunlar, zararın ve tazminat yükümlüsünün öğrenildiği tarihten itibaren 2 yıllık sübjektif ve nispi nitelikteki kısa zamanaşımı süresi, herhalde haksız fiil tarihinden itibaren 10 yıllık objektif ve mutlak nitelikte uzun zamanaşımı süresi ile olağan üstü nitelikteki ceza zamanaşımı süresidir. 2918 sayılı KTK'nun 109/I. maddesinde de "Motorlu araç kazalarından doğan maddi zararların tazminine ilişkin talepler, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak 2 yıl ve her halde, kaza gününden başlayarak 10 yıl içinde zamanaşımına uğrar" hükmüne, yine aynı kanunun 109/II. maddesinde ise, "dava, cezayı gerektiren bir fiilden doğar ve Ceza Kanunu bu fiil için daha uzun bir zamanaşımı süresi öngörmüş ise, bu süre maddi tazminat talepleri için de geçerlidir" hükmüne yer verilmiştir.
Açıklanan ilkeler ışığında somut olay incelenecek olursa; uyuşmazlığa konu trafik kazası ... tarihinde gerçekleşmiş, davaya konu trafik kazası sonucunda davacılara ait 38 ... plakalı araç hasarlanmıştır. Söz konusu trafik kazası da bu anlamda cezayı gerektiren bir fiil niteliğindedir. 2918 sayılı KTK'nun 109/I. maddesine göre 2 yıllık zaman aşımı süresi dolmadan önce eldeki dava ***tarihinde açıldığından dava tarihi itibarı ile zamanaşımı süresi dolmamıştır. Bu hale göre zamanaşımı süresinin dolmadığı dikkate alınarak davalı sigorta şirketi vekilinin zaman aşımı def'inin reddi ile mahkememizce işin esasına girilip, tarafların delilleri toplanıp, sonucuna göre bir karar vermek gerekmiştir.
Belirsiz alacak davası açılıp açılamayağına ilişkin değerlendirmede;
Davalı ... Çimento ve Beton San. Tic. A.Ş. vekili eldeki davanın belirsiz alacak davası açılamayacağını savunmuştur.
6100 sayılı HMK’nun belirsiz alacak davasının düzenleyen 107. maddesinde "(1) Davanın açıldığı tarihte alacağın miktarını yahut değerini tam ve kesin olarak belirleyebilmesinin kendisinden beklenemeyeceği veya bunun imkânsız olduğu hâllerde, alacaklı, hukuki ilişkiyi ve asgari bir miktar ya da değeri belirtmek suretiyle belirsiz alacak davası açabilir. (2) Karşı tarafın verdiği bilgi veya tahkikat sonucu alacağın miktarı veya değerinin tam ve kesin olarak belirlenebilmesinin mümkün olduğu anda davacı, iddianın genişletilmesi yasağına tabi olmaksızın davanın başında belirtmiş olduğu talebini artırabilir." hükmüne yer verilmiştir. Bu hükme göre belirsiz alacak davasının alacak miktarının veya değerinin tam ve kesin olarak belirlenemediği ya da imkansız olduğu hallerde belirsiz alacak davası açılabilecektir.
Kısmi dava ise HMK'nun 109. maddesinde düzenlenmiştir. Dava ve karar tarihinde yürürlükte bulunan 109. maddesi I. bendinde; "Talep konusunun niteliği itibariyle bölünebilir olduğu durumlarda sadece bir kısmı da dava yoluyla ileri sürülebilir" 109/II. bendinde "Talep konusunun miktarı, taraflar arasında tartışmasız veya açıkça belirli ise kısmi dava açılamaz. (bu hüküm 01/04/2015 tarih 6644 sayılı Kanunun 4. maddesi ile iptal edilmiştir.) 109/III. bendinde ise, "Dava açılırken, talep konusunun kalan kısmından açıkca feragat edilmiş olması hali dışında kısmi dava açılması, talep konusunun geri kalan kısmından feragat edildiği anlamına gelmez" hükmünü içermektedir. Yani, talep niteliği itibariyle bölünebiliyorsa kısmi dava açılabilecek, talep konusu taraflar arasında tartışmalı olacak, fazlaya ilişkin hakların saklı tutulmasına gerek olmadan ek dava açılabilecektir.
Bir kimsenin kısmi dava açıp açmadığına karar vermek için davacının talep sonucuna bakmak gerekir.
Davacılar vekili dava dilekçesinde ".. Fazlaya ilişkin haklarımız saklı kalmak üzere şimdilik..." kaydı ile dava açmışlar ve HMK'nun 107. maddesi gereği işbu davayı belirsiz alacak davası olarak açtıklarını beyan etmemiştir. Buna göre eldeki davada davacıların HMK'nun 107. maddesi gereği işbu davayı belirsiz alacak davası olarak açmaları olanaklıdır. Ancak somut olayda; dava 6100 Sayılı HMK döneminde açılmış, dava dilekçesinde davanın açıkça belirsiz alacak davası olduğu belirtilmemiş fazlaya dair haklar saklı tutularak kısmi dava açılmıştır. Eldeki dava, belirsiz alacak davası olmayıp HMK'nun 109. maddesinde düzenlenen kısmi alacak davasıdır. (Yargıtay 17. Hukuk Dairesi, 20/1202018 tarihli 2016/3918 Esas ve 2018/12561Karar sayılı, 27/09/2018 tarihli 2015/9232 Esas ve 2018/8290 Karar sayılı emsal kararı). Bu nedenle, Çimento ve Beton San. Tic. A.Ş. vekilinin belirsiz alacak davası açılamayacağı yönündeki savunmalarının eldeki davada dinlenemeyeceği değerlendirilmiştir.
Kusur ön sorun değerlendirmesinde;
Mahkememizce Prof. Dr. ***ve Dr. Öğretim Üyesi ***'dan oluşturulan bilirkişi kurulu tarafından alınan ***7/1-a kural ihlalleri ve m.84/h asli kural ihlali olduğu, davacılara ait 38 ... plaka sayılı araç sürücü dava dışı ...'nın ise attfı kabil bir kural ihlalinin olmadığı yani kusursuz olduğu anlaşılmıştır. Bilirkişi kurulunun ***tarihli raporu, dosya kapsamındaki trafik kaza tespit tutanağı, hasar dosyası ile diğer deliller ve olayla uyumlu olduğundan mahkememizce benimsenerek hükme esas alınmıştır.
Araç değer kaybına dair değerlendirmede;
Araç hasarında değer kaybı; aracın hasarsız haldeki 2. el piyasa değeri ile hasarın onarımından sonraki 2. el piyasa değeri arasındaki fark olup, Yargıtay 17. Hukuk Dairesi'nin yerleşik içtihatlarında, değer kaybının, araçların modeli, markası, özellikleri, hasarı, yapılan onarım işlemleri, kilometresi, olay tarihindeki yaşı, davacı tarafın iddiaları, davalının savunmaları ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirilerek araçların kaza öncesi hasarsız ikinci el piyasa rayiç değeri ile kaza meydana geldikten ve tamir edildikten sonraki ikinci el piyasa rayiç değerleri arasındaki farka göre belirlenmesi gerektiği kabul edilmiştir. (Yargıtay 17. Hukuk Dairesi'nin 2019/6070 Esas, 2020/3614 Karar sayılı ilamı) Yapılan açıklamalar doğrultusunda değer kaybı hesabının Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları EK-1de bulunan "Değer Kaybı Hesaplanması" yöntemine göre değil, kazalı aracın modeli, markası, özellikleri, hasarı, yapılan onarım işlemleri, kilometresi, olay tarihindeki yaşı, aracın markası, özellikleri ve model yılı, kullanım amacı, kullanım süresi, yıpranma payı (aracın kilometresi ve önceye ait hasarlar nedeni ile orjinalliğin yitirilip yitirilmediği), aracın gördüğü hasarın ağırlığı ve hasara uğrayan bölgeleri, hasarın giderilmesinde kullanılan parçaların niteliği (orijinal olup olmadığı), tramer kayıtlarına göre araçta meydana gelen hasarlar irdelenerek, emsal satışlar da araştırılmak suretiyle, aracın olay tarihindeki 2. el rayiç değeri ile kazadan sonra onarılmış haldeki 2. el rayiç değeri arasındaki farka göre değer kaybının bilirkişi tarafından hesaplanması gerekir.
Somut uyuşmazlığa yönelik olarak bilirkişi kurulunun *** tarihli raporunda aracın yaşı, modeli, markası, kilometresi gibi özellikleri, piyasa değeri ve özellikle kaza tarihinden önceki hasar kayıtları gözetilerek yapılan piyasa araştırması, serbest piyasa koşullarına göre uyuşmazlığa konu olan kaza tarihi itibariyle hasarsız haldeki ikinci el rayiç değerinin 222.000,00-TL olduğu, ... tarihli trafik kazası hasarında anılan parçaların, değişim, onarım ve boyanma durumu ve aracın 10 yılı aşan yaşı da dikkate alındığında, aracın onarımı tamamlandıktan sonra piyasa rayiç değerinin 222.000,00-TL olabileceği, buna göre değer kaybı hesabı dikkate alındığında; araçta değer kaybı oluşmadığı belirlenmiştir. Bilirkişi kurulundan davacıların itirazı üzerine alınan *** tarihli ek raporda aynı hususlar tekrar edilmiştir. Bilirkişi kurulunun *** tarihli raporu ve *** tarihli ek raporu, dosya kapsamındaki trafik kaza tespit tutanağı, dava konusu kaza ile ilgili açılan hasar dosyası, davacılara ait aracın trafik kaydı, servis kayıtları, davaya konu hasar öncesindeki hasarlarına ilişkin tramer kayıtları ve hasar dosyaları ile diğer deliller ve olayla uyumlu olduğundan, dava konusu kazalı aracın modeli, markası, özellikleri, hasarı, yapılan onarım işlemleri, kilometresi, olay tarihindeki yaşı, aracın markası, özellikleri ve model yılı, kullanım amacı, kullanım süresi, yıpranma payı, aracın kilometresi ve önceye ait hasarları, aracın gördüğü hasarın ağırlığı ve hasara uğrayan bölgeleri, hasarın giderilmesinde kullanılan parçaların niteliği de dikkate alındığında mahkememizce benimsenerek hükme esas alınmıştır.
Araç kazanç kaybına dair değerlendirmede;
Hasar gören aracın onarım süresi boyunca kullanılamaması ya da işletilememesi sebebiyle ortaya çıkan zarar, ticari araçlarda (taksi, otobüs, servis, minibüs ve diğer ticari araçlar) "Ticari Kazanç Kaybı Tazminatı"nın konusunu oluşturmaktadır.
Onarım süresince kullanılamayan araçlardan dolayı kazada kusuru bulunan araç sahibi ve sürücüsü müteselsil olarak sorumludur. Trafik kazası sebebiyle hasar gören aracın onarım süresince çalıştırılamaması sebebiyle oluşan "kazanç kaybı", trafik sigortası kuvertürü dışında kalmaktadır.
Borçlar Hukukuna göre, bir şeyin kısmen hasar görmesinden veya kullanılamamasından dolayı oluşacak olan zarar, buna neden olan kişilerden talep edilebilmektedir.
Araç, trafik kazası sonucunda zarar görmüş ise, onarım süresince kullanılamayacağından, aracın kullanış amacına göre, mahrumiyet zararı belirlenmelidir. Ticari kazanç kaybı belirlenirken zorunlu giderler kazanç kaybından düşülmek zorundadır. Bu zarar belirlenirken, aracın hangi amaçla kullanıldığı, hangi güzergahlar arasında kullanıldığı, araç kullanılırken yapılacak olan yakıt, ÖGS/HGS gibi zorunlu giderler hesaba katılmalıdır.Yargıtay 17. Hukuk Dairesi'nin 2006/5225 Esas ve 2006/8352 Karar sayılı emsal kararında "..Ancak kazanç kaybı belirlenirken, davacının aracını çalıştırmaması nedeniyle zorunlu giderleri olan yakıt ve amortisman vs. masrafları yapmadığı dikkate alınarak bu miktarın mahsubu ile net kazanç kaybının tespit edilmesi gerekir. Mahkemece yapılacak iş; bilirkişiden bu hususta ek rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi isabetli görülmemiştir." denilmektedir. Eğer, uğranılan zarara ilişkin yeterince delil sunulamıyorsa, Türk Borçlar Kanunu'nun 50/2. maddesi gereği, hakkaniyete uygun bir bedel tayin ve takdir edilmeli, sonucuna göre karar verilmelidir.
Yargıtay kararlarında da açıkça belirtildiği üzere, ticari araç kazanç kaybı için sigortanın sorumluluğuna gidilememektedir. Ticari kazanç kaybı karşı tarafın trafik sigortalarından talep edilemez. Ticari kazanç kaybı kazada kusuru bulunan diğer aracın ruhsat sahibinden veya sürücüsünden talep edilebilir. Kazada kusursuz olmak şart değildir. Kusurun tamamı ticari araç sahibinde olmadığı sürece talepte bulunulabilir.
Somut uyuşmazlığa yönelik olarak bilirkişi kurulunun 15/11/2021 tarihli raporunda dava konusu 38 ... plaka sayılı aracın ... tarihli trafik kazası hasarına ilişkin olarak, hasarlı araç fotoğrafları, trafik kazası video kaydı, hasarlananı parçalar ve onarımın konumu ve parça onarım şekilleri dikkate alındığında 17 günde (15 iş günü hesabına göre, onarım atölyesi pazar günleri çalışmadığı dikkate alınmıştır) değişim, onarım ve boya işlemlerinin tamamlanabileceği, 38 ... plakalı aracın 2019 yılı faaliyet kar marjı üzerinden hareket edilerek hesaplanan 17 günlük kazanç kaybı tutarının 2.522,40-TL olacağı, mahkemece 5 yıllık ortalama faaliyet kar marjı üzerinden kazanç kaybının hesaplanması gerektiğine kanaat getirilmesi durumunda 17 günlük kazanç kaybının 3.755,01-TL olacağı" belirtilmiştir. Bilirkişi kurulunun *** tarihli ek raporda da, dava konusu aracın mevcut hasarının onarımına ilişkin mümkün olabilecek makul sürenin 17 gün olacağı, dava dosyasında davacıların vergi idaresine beyan etmiş olduğu 2015, 2016, 2017, 2018 ve 2019 yıllarına ilişkin beyannameleri dikkate alınarak ilgili dönemlere ait satış gelirleri, brüt satış karı ve faaliyet giderleri analiz edilerek, önceki raporda ifade edildiği üzere mahkemece 5 yıllık ortalama faaliyet kar marjı üzerinden kazanç kaybının hesaplanması gerektiğine kanaat getirilmesi durumunda 17 günlük kazanç kaybının 3.755,01-TL, sadece 2019 yılına ait faaliyet kar marjı dikkate almacak olursa 17 günlük kazanç kaybı tutarının ise 2.522,40-TL olacağı" belirtilmiştir. Davacılara ait aracın kaza sonrası tamirhanede daha uzun bir süre kalmış olması, bu süre boyunca kazanç kaybı talep etme hakkı vermez. Kaldı ki duruşmada dinlenilen davacıların tanığı ..., aracın toplam tamir süresi içerisinde birkaç gün eksper'in İstanbul'dan gelmesinin beklenildiğini, bu sürenin tamir yapılmadan geçirildiğini, ekspertizi 2-3 gün beklediklerini beyan etmiştir. Davacıların ticari defterlerine (sadece yevmiye defteri sunulmuştur.) kaydettikleri kazanç ve gelirleri doğrultusunda vergi dairesine ticari kazançlarını doğru olarak bildirmelerinin yasal bir sorumluluk olduğu, vergi dairesine gelir olarak beyan edilen kazancın gerçekten daha az olması halinde bunun vergi suçu kapsamında değerlendirilmesi ve vergi cezası yaptırımına tabi olmasının gerekli olduğu, davacılar tarafından ticari defterleri ile düzenledikleri gelir vergisi beyannamelerinde beyan ettikleri gelirlerin farklı olduğunun iddia edilmediği göz önüne alındığında bilirkişilerin davacıların vergi idaresine beyan etmiş olduğu 2015, 2016, 2017, 2018 ve 2019 yıllarına ilişkin beyannameleri dikkate alınarak ilgili dönemlere ait satış gelirleri, brüt satış karı ve faaliyet giderleri analiz edilerek, önceki raporda ifade edildiği üzere mahkemece 5 yıllık ortalama faaliyet kar marjı üzerinden 17 günlük kazanç kaybının 3.755,01-TL olarak hesaplamasının doğru olduğu değerlendirilmiştir. Bilirkişi kurulunun *** tarihli raporu ve ***tarihli ek raporunda davacıların aracının makul onarım süresinin 17 gün olduğu ve 17 günlük kazanç kaybının 3.755,01-TL olduğu yönündeki tespitleri; dosya kapsamındaki trafik kaza tespit tutanağı, dava konusu kaza ile ilgili açılan hasar dosyası, servis kayıtları, tanık anlatımları ile diğer deliller ve olayla uyumlu olduğundan, dava konusu kazalı aracın modeli, markası, özellikleri, hasarı, yapılan onarım işlemleri, kullanım amacı, vergi beyannameleri, Kayseri Büyükşehir Belediye Başkanlığı Kayseri Ulaşım A.Ş.'nin cevabi yazılarının ekinde gönderilen kayıtlar dikkate alındığında mahkememizce benimsenerek hükme esas alınmıştır.
Sigorta şirketinin sorumluluğuna dair değerlendirmede;
Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumlluluk Sigortası Genel Şartlarının, "Sigortanın Kapsamı" başlıklı A.1 maddesinde "sigortacının poliçede tamınlanan motorlu aracın işletilmesi sırasında bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına veya bir şeyin zarara uğramasına sebebiyet vermiş olmasından dolayı 2918 sayılı KTK ya göre işletene düşen hukuki sorumluluğu zorunlu sigorta limitlerine kadar temin edeceği... " öngörülmüştür.
Zorunlu Mali Sorumluluk sigortacısı, karşı araçta meydana gelen gerçek zararı limit dahilinde teminat altına almıştır. Dava konusu trafik kazası sonrasında davacıya ait araçta meydana gelen değer kaybı da gerçek zarar kalemleri arasında bulunmaktadır. (Yargıtay 17. HD'nin 28/10/2013 tarih ve 2013/9624 Esas, 2013/14505 Karar). Kaldı ki *** tarihinde yürürlüğe giren yeni Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları'nın A.5/a maddesine göre araç değer kaybı, maddi zararlar teminatı içerisinde yer almaktadır.
Somut uyuşmazlıkta davacıların araç değer kaybı zararı olmadığından davalıların aleyhine tazminata hükmedilmemiştir. Yine az yukarıda değinildiği üzere ticari kazanç kaybı, dolaylı bir zarar olup, yerleşik Yargıtay uygulamalarına göre ticari araç kazanç kaybı için sigorta şirketinin sorumluluğuna gidilemez. Ticari kazanç kaybı karşı tarafın trafik sigortacısı olan sigorta şirketinden talep edilemez. Eldeki davada araç kazanç kaybı zararından haksız fiil hükümlerine göre sadece araç sahibi olan davalının sorumlu olduğu değerlendirilmiştir.
Temerrüt tarihi ve faiz türü ile ilgili değerlendirmede;
Davada aracın ticari kazanç kaybı zararından haksız fiil hükümlerine göre araç sahibi olan davalının sorumluluğuna hükmedilmiştir. Davacıların dava dilekçesindeki talebi yasal faiz olduğundan bu talepleri ile bağlı kalınarak ile bağlı kalınarak hükmedilen ticari kazanç kaybı tazminatına haksız fiil ve zararın meydana geldiği tarih olan trafik kaza tarihi olan ... tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı ... Çimento Beton San. Tic. A.Ş.'nden alınarak davacılara verilmesine karar vermek gerekmiştir.
Yargılama sonunda tüm dosya kapsamına göre; davacıların davalılar hakkındaki araç değer kaybı nedeni ile tazminat isteminin sübut bulmadığından dolayı reddine, davacıların davalı ... Çimento Beton San. Tic. A.Ş. hakkındaki ticari kazanç kaybına ilişkin tazminat davasının kısmen kabulü ile 3.755,01-TL ticari kazanç kaybı tazminatının trafik kaza tarihi olan ... tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte bu davalıdan alınarak davacılara verilmesine,, yine sübut bulmadığından dolayı davacıların davalı ... Çimento Beton San. Tic. A.Ş. hakkındaki fazlaya ilişkin ticari kazanç kaybına yönelik maddi tazminat davasının reddine, ve ticari kazanç kaybı zararının dolaylı zarar olup ZMMS poliçesi teminatına dahil olmadığından dolayı davacıların ***Sigorta A.Ş. hakkındaki ticari kazanç kaybına ilişkin maddi tazminat isteminin reddine karar verilmesi görüş ve kanaatine varılmıştır.
H Ü K Ü M : Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davacıların davalılar hakkındaki araç değer kaybı nedeni ile tazminat isteminin REDDİNE,
2-Davacıların davalı ... Çimento Beton San. Tic. A.Ş. hakkındaki ticari kazanç kaybına ilişkin tazminat davasının kısmen kabulü ile 3.755,01-TL ticari kazanç kaybı tazminatının trafik kaza tarihi olan ... tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte bu davalıdan alınarak davacılara verilmesine,
3-Davacıların davalı ... Çimento Beton San. Tic. A.Ş. hakkındaki fazlaya ilişkin ticari kazanç kaybına yönelik maddi tazminat davasının REDDİNE,
4-Davacıların ***Sigorta A.Ş. hakkındaki ticari kazanç kaybına ilişkin maddi tazminat isteminin REDDİNE,
5-492 sayılı Harçlar Kanunu'na ekli (1) sayılı tarife gereğince; alınması gereken 256,50-TL karar ve ilam harcından peşin alınan 85,39-TL harçtan mahsubu ile bakiye 171,11-TL harcın davalı ... Çimento Beton San. Tic. A.Ş.'nden alınarak Hazine'ye gelir kaydına,
6-6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu 18/A-13. maddesi uyarınca ve Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği Tarife hükümleri uyarınca Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenen 1.360,00-TL arabuluculuk ücretinin (yargılama gideri) kabul ve ret oranına göre hesap edilen 1.001,33-TL'nın davalı ... Çimento Beton San. Tic. A.Ş.'nden ve bakiye 358,67-TL'nın davacılardan alınarak Hazine'ye gelir kaydına,
7-Davacılar tarafından peşin yatırılan 54,40-TL başvurma harcı ve 85,39-TL peşin dava harcı olmak üzere toplam 139,79-TL harcın davalı ... Çimento Beton San. Tic. A.Ş.'nden alınarak davacılara verilmesine,
8-Davacıların Türkiye (Halk) Sigorta A.Ş. hakkında yaptıkları yargılama giderinin davacılar üzerinde bırakılmasına,
9-Davacılar tarafından yapılan 228,00-TL posta giderleri, 3,70-TL KEP gideri, 79,00-TL e-tebligat gideri ve bilirkişi ücreti 1.800,00-TL olmak üzere toplam 2.110,70-TL yargılama giderinden davanın kabul oranına göre belirlenen 1.554,05-TL yargılama giderinin davalı ... Çimento Beton San. Tic. A.Ş.'nden alınarak davacılara verilmesine, bakiye yargılama giderlerinin davacılar üzerinde bırakılmasına,
10-Davalılar tarafından yapılan herhangi bir yargılama gideri bulunmadığından bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,
11-HMK'nun 333/1. maddesi gereğince varsa artan gider avansından kullanılmayan kısmın karar kesinleşmesinden sonra yatıran ilgili tarafa iadesine,
12-Davacılar kendisini bir vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT'nin 13/2. maddesi uyarınca davanın kabul edilen kısmı üzerinden hesap ve taktir edilen 3.755,01-TL nispi vekalet ücretinin davalı ... Çimento Beton San. Tic. A.Ş.'nden alınarak davacılara verilmesine,
13-Davalı ... Çimento Beton San. Tic. A.Ş. kendisini bir vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT'nin 13/2. maddesi uyarınca davanın reddedilen kısmı üzerinden hesap ve taktir edilen 1.344,99-TL nispi vekalet ücretinin davacılardan alınarak davalı ... Çimento Beton San. Tic. A.Ş.'ne verilmesine,
14-Davalı ***Sigorta A.Ş. kendisini bir vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT'nin 13/2. maddesi uyarınca davanın reddi nedeniyle hesap ve taktir edilen 5.100,00-TL nispi vekalet ücretinin davacılardan alınarak davalı ***Sigorta A.Ş.'ne verilmesine,
Dair, Davacılar vekili Av. *** ve davalı ... Çimento Beton San Tic A.Ş. vekili Av. ***'in yüzüne karşı, diğer davalının yokluğunda gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren 2 hafta içinde Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.
16/05/2022

Katip ***
E-imzalıdır


Hakim ***
E-imzalıdır