MAHKEMESİ :Aile Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : Katılma Alacağı, Değer Artış Payı Alacağı

Davacı-birleşen dosya davalısı ... ile davalı-birleşen dosya davacısı ... aralarındaki katılma alacağı, değer artış payı alacağı davasının kısmen kabulüne ve kısmen reddine dair Bandırma Aile Mahkemesi"nden verilen 30.01.2014 gün ve 260/56 sayılı hükmün Yargıtay"ca incelenmesi davacı-birleşen dosya davalısı vekili ve davalı-birleşen dosya davacısı vekili taraflarından süresinde istenilmiş olmakla; dosya incelendi, gereği düşünüldü:
... A R A R

Davacı-birleşen dosya davalısı vekili, evlilik birliği içerisinde edinilen dava dilekçesinde belirtmiş olduğu bir adet zeytinlik ile ganyan bayiliği ile ilgili olarak alacağın davalılardan tahsilini talep etmiş, birleştirilen davanın ise reddine karar verilmesini savunmuştur.
Davalı-birleştirilen dosya davacısı vekili, asıl davaya konu edilenler yönünden davacının katkısının bulunmadığını ileri sürerek davanın reddini savunmuş, birleştirilen davasında ise dava dilekçesine konu evlilik birliği içerisinde edinilen davalı adına kayıtlı bir adet araç ve... sigortası primleri ile ilgili olarak alacağın karşı taraftan tahsilini talep etmiştir.
Davalı ..., duruşmada vermiş olduğu beyanında davalı ..."un kendisine olan borcuna karşılık olmak üzere dava konusu zeytinliği devraldığını belirterek davanın reddine karar verilmesini savunmuştur.
Mahkemece, her iki davanında kısmen kabulüne karar verilmesi üzerine; hüküm her iki taraf vekillerince süresi içerisinde temyiz edilmiştir.
Maddi olayları ileri sürmek taraflara, hukuki nitelendirme yapmak ve uygulanacak kanun maddelerini belirlemek hakime aittir (6100 sayılı HMK 33. m). İddianın ileri sürülüş şekline göre dava, artık değere katılma alacağı isteğine ilişkindir.
Mal rejiminin devamı süresince, bir eşin sahip olduğu edinilmiş malda, diğer eşin artık değerin yarısı oranında katılma alacak hakkı vardır. Artık değere katılma alacağı; eklenecek değerlerden (TMK 229.m) ve denkleştirmeden (TMK 230.m) elde edilen miktarlar da dahil olmak üzere, eşin edinilmiş mallarının (TMK 219.m) toplam değerinden, bu mallara ilişkin borçlar çıktıktan sonra kalan artık değerin (TMK 231.m) yarısı üzerindeki diğer eşin alacak hakkıdır (TMK 236/1.m). Katılma alacağı Yasa"dan kaynaklanan bir hak olup, bu hakkı talep eden eşin gelirinin olmasına veya söz konusu mal varlığının edinilmesine, iyileştirilmesine ya da korunmasına katkıda bulunulmasına gerek yoktur.
Mal rejiminin sona erdiği sırada mevcut olan edinilmiş mallar tasfiye edilir (4721 s.lı TMK’nun 235/1. m). Eşlere ait kişisel ve edinilmiş mallar, mal rejiminin sonra ermesi anındaki durumlarına (nitelik, seviye, aşama vs) göre değerlendirilir (TMK’nun 228/1. m). Bu malların, kural olarak tasfiye anındaki (TMK’nun 227/1 ve 235/1. m), sürüm (rayiç) değerleri (TMK’nun 232, 239/1. m) hesaba katılır. Yargıtay ve Dairemizin uygulamalarına göre, tasfiye anı karar tarihidir. Mahkemece, tasfiye konusu malın karara en yakın tarihteki sürüm değeri belirlenmelidir.
Tasfiyeye konu mal elden çıkarılmışsa, mahkemece hakkaniyete uygun olarak değer tespiti yaptırılmalıdır (TMK’nun 227/2. m). Artık değere katılma alacak isteği söz konusu olduğunda, davalı eş TMK"nun 229. maddesinde belirtilen amaç doğrultusunda malı elden çıkarmışsa, başkasına devredilen malvarlığı mevcutmuş gibi tasfiye hesabına dahil edilir ve devir tarihindeki değeri esas alınır (TMK"nun 235/2. m).
Tasfiyeye konu malvarlığında, katkı tarihinden sonra değerinde azalma olmuşsa, katkının başlangıçtaki değer esas alınır (TMK’nun 227/1. m). Denkleştirmede ise, aksine değer azalması olması durumunda azalmış hali ile değerlendirilir (TMK’nun 230).
Somut olaya gelince; eşler, 22.01.2005 tarihinde evlenmiş, 17.03.2008 tarihinde açılan boşanma davasının kabulüne ilişkin hükmün, 12.01.2011 tarihinde kesinleşmesiyle boşanmışlardır. Mal rejimi boşanma davasının açıldığı tarih itibarıyla sona ermiştir (TMK 225/son). Sözleşmeyle başka mal rejiminin seçildiği ileri sürülmediğinden evlilik tarihinden mal rejiminin sona erdiği tarihe kadar edinilmiş mallara katılma rejimi geçerlidir (4722 sayılı yasanın 10, TMK 202/1.m). Mal rejiminin tasfiyesinde eşlerin bağlı bulunduğu rejime ilişkin hükümler uygulanır (TMK 179.m).
1- Yukarıda açıklama ve ilkeler uyarınca yapılan inceleme sonucunda: dosya muhtevasına, dava evrakı ile yargılama tutanakları münderecatına ve mevcut deliller mahkemece takdir edilerek karar verildiğine, takdirde bir isabetsizlik bulunmadığına göre, davacı-birleştirilen dosya davalısının tüm; davalı-birleştirilen dosya davacısının ise aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2- Davaya konu araçla ilgili katılma alacağının hesaplanmasında yukarıda belirtilen ilkeler gözetilmeden aracın mal rejimi sona erdikten sonraki tarihte geçirmiş olduğu kazadan sonraki hasarlı değeri esas alınarak hesaplama yapılması hatalı olmuştur. Zira, tasfiyeye tabi tutulan bir malın mal rejiminin sona erdiği tarihteki durumu tasfiye kapsamına esas olup; sonradan malın durumunda meydana gelen değişiklikler tasfiye kapsamını etkilemeyecektir. Bu açıklamalara göre; aracın mal rejiminin sona erme tarihi olan boşanma dava tarihindeki hasarsız halinin tasfiye anı olan 30.01.2014 tarihindeki sürüm değeri üzerinden katılma alacağının hesaplanması gerekirken bu konuda yazılı şekilde karar verilmesi isabetsiz olmuş, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda (2) nolu bentte gösterilen sebeple davalı-birleştirilen dosya davacısının yazılı temyiz itirazları yerinde görüldüğünden kabulü ile hükmün 6100 sayılı HMK"nun Geçici 3. maddesi yollaması ile HUMK’nun 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA, davacı-birleştirilen dosya davalısının tüm ve davalı-birleştirilen dosya davacısının diğer temyiz itirazlarının ise yukarıda (1) nolu bentte gösterilen sebeple reddine, taraflarca HUMK"nun 388/4. (HMK m.297/ç) ve HUMK"nun 440/I maddeleri gereğince Yargıtay Daire ilamının tebliğinden itibaren ilama karşı 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine, 533,40 TL peşin harcın istek halinde temyiz eden davacı-birleşen dosya davalısı Ebru Uçar"a iadesine ve 375,70 TL peşin harcın istek halinde temyiz eden davalı-birleşen dosya davacısı ..."a iadesine, 14.10.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.