BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul 3. Asliye Ticaret Mahkemesi 2020/646 Esas 2022/296 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2020/646 Esas
KARAR NO : 2022/296

DAVA : İtirazın İptali
DAVA TARİHİ : 19/11/2020
KARAR TARİHİ : 07/04/2022

Mahkememizde açılan davanın yapılan yargılaması sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde ve aşamalardaki beyanlarında özetle; müvekkili şirket ile davalılar arasında akdedilen 03/12/2015 tarihli ruhsat devir sözleşmesi uyarınca ... ili ... İlçesi, ... köyü, ... ruhsat numaralı ruhsat ile ... ili ... ilçesi, ... Köyü, .. ruhsat numaralı ruhsatın ve bu ruhsatlar sahasında üretimde kullanılan ve davalıların maliki bulunduğu ekipmanların devredilmesi için 3.500.000,00-₺ bedel ile anlaşıldığını, davaya konu sözleşme uyarınca 3.500.000,00-₺ bedelin tamamının müvekkili tarafından vadeleri gelmeden önce davalı tarafa ödendiğini, sözleşme kapsamında ... ili ... ilçesi ... köyü ... ruhsat numaralı ruhsatın müvekkiline devrinin gerçekleştiğini ancak ... ili ... ilçesi ... Köyü ... ruhsat numaralı ruhsatın devredilmediğini, bu kapsamda ... 7. Noterliği'nin ... tarih ... yevmiye numaralı ihtarname keşide edildiğini, anılan ihtarname ile 1.750.000,00-₺ ruhsat devir bedeli ve %20 cezai şart bedeli olan 350.000,00-₺'nin müvekkiline ödenmesinin talep edildiğini, ihtarnamenin davalılara 24/02/2020 tarihinde tebliğ edildiğini belirterek davalıların ... 1. İcra Müdürlüğü'nün ... esas sayılı dosyasına yaptığı itirazın iptali ile takibin devamına, davalıların takip konusu borcu 24/02/2020 tarihinden itibaren işleyecek ticari temerrüt faiziyle ödemeye ve takip konusu alacağın %20'sinden az olmamak üzere icra inkar tazminatına mahkum edilmelerine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde ve aşamalardaki beyanlarında özetle; davacı tarafın alacaklı olduğundan bahisle ... İcra Müdürlüğü'nün ...esas sayılı dosyası ile takip başlattığını, anılan takip ile yetkiye ve borca itiraz ettiklerini, itiraz dilekçesinde ... İcra Müdürlüğü'nün yetkili olduğunun ifade edildiğini, bu nedenle icra dosyasının ... İcra Müdürlüğü'ne gönderilmesi gerektiğini ancak icra dosyasının yetki itirazında gösterilmeyen İstanbul İcra Müdürlüğü'ne gönderildiğini, davalıların ikametgah adresinin ... olduğundan yetkili mahkemenin ... (Ticaret Mahkemesi sıfatı ile) Asliye Hukuk Mahkemesi olduğunu, devre konu ruhsatlardan ... numaralı ruhsatın işletme izni iptal edilmiş olduğunu, buna bağlı olarak da ruhsat izninin ilgili kurum tarafından iptali sebebiyle devir eden tarafından idari yargıda açılmış bir dava bulunduğunu, söz konusu davanın Danıştay 8. Dava Dairesinde 2019/6627 esas sayılı dosya ile halen derdest bulunduğunu, dolayısıyla sözleşmenin henüz hüküm ve sonuç doğurmayan bir maddesi uyarınca karşı tarafça dava açılmış olduğunu, 03.12.2015 tarihli sözleşmede ruhsat sahalarının ve bu ruhsat sahalarında kullanılan ekipmanların devredilmesine ilişkin olarak 3.500.000,00-₺ bedel karşılığı anlaşma yapılmış olup karşı tarafça ödeme belgeleri fatura ve dekont ibraz edilmekle birlikte söz konusu ödemenin iddia olunduğu gibi yapıldığına ilişkin olarak ticari defterlerin incelenmesi gerektiğini, dava dilekçesi ekinde sunulan banka dekontlarında söz konusu ödemenin ruhsat devir sözleşmesine istinaden yapıldığının anlaşılamadığını, yine dava dışı ... isimli şahsın imzaları bulanan ödeme belgelerinde de böyle bir açıklamaya yer verilmediğini, kaldı ki ...'ün şirketin yetkili temsilcisi veya imza atmaya yetkili vekili olmadığını, 03.12.2015 tarihli sözleşmenin 3-1/ABC maddelerinde 30.03.2016 tarihinden başlamak üzere 24 adet bononun tanzim edilip taraflarına verilmesi gerekirken sözleşmenin bu maddesinin davacı tarafça yerine getirilmediğini, dolayısıyla bu noktada davacı vekilinin müvekkillerinden cezai şart ödenmesini talep hakkının bulunmadığını, 03.12.2015 tarihli sözleşmede yer alan her iki sahanın sözleşme ve dava tarihi itibariyle ayrı ayrı değerlerinin tespiti ile dava konusu ruhsatlı sahanın bedelinin hak ve nesafet kurallarına göre belirlenerek davacı tarafın belirlenen bu bedele göre ödeme yapıp yapmadığının ispatı gerektiğini, ... nolu ruhsatlı sahanın sözleşme tarihi olan 03.12.2015 tarihinden bu yana davacı tarafından kullanıldığını, bu sebeple bu süre içinde belirlenecek kira bedelinin de göz önüne alınarak ödendiği ispat olunan bedelden denkleştirme gereği indirilmesinin şart olduğunu, müvekkilinin acz içinde bulunmadığını, taraflar arasındaki 03.12.2015 tarihli sözleşmede ...'in sözleşme bedelinin ne kadarına kefil olduğunun açıkça düzenlemediğini, dolayısıyla kefaletinin geçerlilik şartlarını taşımadığını beyan ederek, davanın reddine ve takip konusu alacağın %20'sinden aşağı olmamak üzere kötü niyet tazminatının davacıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Dosyaya sunulan ... 10. Noterliği'nce düzenlenmiş ... tarih ... yevmiye numaralı alacağın temliki sözleşmesi ile iş bu davaya konu alacağın .. A.Ş. tarafından ...Ltd. Şti.'ye temlik edildiği anlaşılmıştır.
Dava, itirazın iptali talebine ilişkindir.
Mahkememizce davaya konu ... İcra Müdürlüğü'nün ... esas sayılı dosyası getirtilmiş olup incelenmesinde; alacaklı Danış ...Tic. A.Ş. tarafından borçlular ... Tic. A.Ş. ile ... aleyhine 1.750.000,00-₺ (24/02/2020 faiz başlangıç tarihli), 85.042,81-₺ (24/02/2020-02/07/2020 tarihler arasında %13,75 oranında işlemiş faiz), 350.000,00-₺ (24/02/2020 faiz başlangıç tarihli), 17.008,56-₺ (24/02/2020 - 02/07/2020 tarihleri arasında %13,75 oranında işlemiş faiz) olmak üzere toplam 2.202.051,37-₺ 02/07/2020 tarihinden itibaren işleyecek %13,75 oranında temerrüt faizi ile birlikte tahsilde tekerrür olmamak kaydı ile tahsili talebi ile 02/07/2020 tarihinde ilamsız icra takibi başlatıldığı, borcun sebebinin "24/02/2020 faiz başlangıç tarihli 1.750.000,00-₺ tutarındaki (03/12/2015 tarihli ruhsat devir sözleşmesi, ... 7. Noterliği'nin ... tarihli ... yevmiye numaralı ihtarname ruhsat devir bedeli), 24/02/2020 faiz başlangıç tarihli 350.000,00-₺ tutarındaki (03/12/2015 tarihli ruhsat devir sözleşmesi, ... 7. Noterliği'nin... tarihli ... yevmiye numaralı ihtarname cezai şart bedeli)" şeklinde gösterildiği, anılan takibe ilişkni olarak yasal süresinde borçlular vekilinin borca, icra dairesinin yetkisine ve fer'ilerine itiraz ettiği, itiraz sonucunda icra takibinin durduğu, iş bu itirazın iptali davasının mahkememize İİK 67. Maddesi uyarınca 1 yıllık yasal süresi içerisinde açılmış olduğu anlaşılmıştır.
HMK 50/1 md. uyarınca 6100 sayılı HMK'daki yetki hükümleri (HMK md. 6-18) ilamsız icradaki yetki hakkında kıyasen uygulanır. Dava konusu icra takip dayanağı ruhsat devir sözleşmesinin ticari nitelikte olduğu, sözleşmenin 10. maddesinde uyuşmazlık halinde İstanbul mahkeme ve icra dairelerinin yetkili olduğuna ilişkin hüküm bulunduğu, tarafların tacir olup, HMK'nun 17. maddesine göre yapılan yetki sözleşmesinin taraflar açısından bağlayıcı olması nedeni ile davalıların icra dairesinin ve mahkememizin yetkisine ilişkin itirazları kabul edilmemiştir.
Mahkememizce, dosyaya delil olarak sunulan 03/12/2015 tarihli ruhsat devir sözleşmesi, ödeme belgeleri, dekontlar, faturalar, ihtarname, ...'nün 25/02/2019 tarihli yazısı incelenmiştir. Uyuşmazlığın çözümü için davacının hukuki imkansızlık nedeni ile anılan sözleşmenin kısmen geçersizliği iddiasına dayalı olarak sözleşme bedelinin kısmen iadesi ve cezai şart talebinde haklı olup olmadığının, haklı ise sözleşme hükümleri uyarınca takip tarihi itibari ile davalı taraftan talep edebileceği iade bedeli ve cezai şart bedeli tutarının tespiti gerekmektedir. Somut olayda uyuşmazlığın temelini ve muhtevasını oluşturan 03/12/2015 tarihli ruhsat devir sözleşmesinin "Devir alan" sıfatı ile ... A.Ş., "Devir eden" sıfatı ile ... A.Ş., "Garanti Eden" sıfatı ile ... tarafından akdedildiği, anılan sözleşmenin "Sözleşmenin Konusu" başlıklı 2. maddesinin "İş bu sözleşmenin konusu Enerji Ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden İşleri Genel Müdürlüğüden alınma devir edenin hak ve hukuk ile işletme hakkına sahip olduğu ... İli, .... İlçesi, ... Köyü, ... ruhsat numaralı ruhsat ile ... İli, ... İlçesi, ... Köyü, ... ruhsat numaralı ruhsat sahasında (Ek.1) de koordinatları yazılı bulunan ruhsat alanı ve bu alanda mıcır üretiminde kullanılan makine ekipmanlarının iş bu sözleşme koşulları uyarınca devri ve devir bedelinin ödenmesi sözleşmenin konusunu teşkil etmektedir." şeklinde düzenlendiği, "Ruhsat Devri ve Devir Bedelinin Ödenmesi" başlıklı 3. maddesinin "...Devir eden sözleşmeye konu ruhsatları ve bu ruhsatlar sahasında üretimde kullanılan devir edenin malik bulunduğu ekipmanları 3.500.000,00-₺ (üç milyon beşyüz bin -TL) bedelle devir ettiğini, devir alan da bu bedel karşılığında aldığını kabul ve beyan eder...:Bulunan tesisin devir bedeli aşağıda belirtilen usul ve şartlarda...:a. Devir alan iş bu sözleşmenin imzalanması ile birlikte 10 (on) gün içinde 2.000.000 TL ödeme yapacaktır. Yapılacak iş bu ödemede öncelikle devredeninin 3. Şahıslara olan borçları (Migem, Orman, Taşeron, makine ekip ve ekipman bedeli, çalışanların alacakları, SG ve vergi borcu vs.) olması halinde ödemeler üçüncü şahsılara yapılacaktır. Devir edenin üçüncü şahıslara olan borçları ödendikten sonra kalan bakiye devredene ödenecektir. b. Ruhsatlar ve tesis bedelinin kalan bakiyesi 30 MART 2016 tarihinden başlamak kaydıyla 24 eşit taksitle ödenecektir. Bu ödemelere ilişkin devir eden lehine düzenlemiş borçlusu devir alan olan 24 adet bono düzenlenecektir. Bu senetlerin ilk üçü devir edene teslim edilecek diğer senetler ise taraflarca emanet bir kasaya anılacak, sözleşmeye konu ruhsatların devir alana Maden İşleri Genel Müdürlüğü'nün, tesisin ise devir alana (fatura tanzimi ve fiilen teslimi) her türlü takyidattan ari olarak yasal devrinin yapılması ve orman izin olurlarının uzatılması ile birlikte verilen senetlerin ödemeleri yapılacaktır. Ancak ruhsat devrinin gecikmesi durumunda devir edene verilen senetlerin ( 24 adet) 3 adeti ödenecek geriye kalan 21 adet senet ise ruhsat devrinden sonraki aydan başlamak kaydıyla ödenecektir. Devir ve teslim işlemleri herhangi bir sebepten dolayı yapılmaması halinde devir eden lehine düzenlenmiş senetler ödenmeyecektir. c. Ruhsat devrinin yapılmaması halinde devir edene ruhsat bedeline karşılık verilen senetlerin üçüncü şahıslara ciro edilmesi, protesto edilmesi veya yasal işleme konulması halinde devir alanın bu senetlerden dolayı borç muaccel olmadığından borcu bulunmadığı gibi bu işlemler sebebi ile uğradığı zarar yanında işleme konulan her bir senedin 9650 si tutarında ceza-i şartı devir eden devir alana ödemeyi kabul ve beyan eder. 2. Ruhsat bedelinin ödenmesinde devir edenin ilgili idari birimlere olan borçları ile tesisin, borçları tamamı devir eden tarafından ödenecektir. Ödenmemesi halinde; devir alanın, alım-satım bedelinden mahsup edilmek üzere bu borçları ödeme hak ve yetkisi saklıdır. 3. Devredene devri yapılacak iş makinelerinin leasingle alınmış olması, rehinli alınmış olması veya halihazırda makinelerin borcun tamamı ödenmemiş olması halinde bu borçlar yine ruhsat ve tesisin satış bedelinden mahsup edilmek üzere devir alan tarafından kabul edilerek devir alınabilir. 4. Devre konu ruhsatlardan ... İli, ... İlçesi, ... Köyü, ... ruhsat numaralı ruhsatın işletme izninin iptal edilmiş buna bağlı olarak ta ruhsat iznin ilgili kurum tarafından iptali sebebi ile devreden tarafından açılmış dava bulunmaktadır. İş bu yargılama sonunda ruhsatın ve işletme izninin iptali halinde; ruhsat devir bedelinin V4 si devir alana geri ödeneceğini devir eden kabul ve beyan eder. Bu bağlamda öncelikle devir edene verilmiş olan senetler ve senet tutarları yanında iadesi gerekecek bakiye tutarda nakit olarak devir alana geri iade edilir. İş bu sözleşme hükümleri diğer ruhsat için aynı şartlarda geçerliliğini korur." şeklinde düzenlendiği görülmüş olup, UYAP sisteminden yapılan incelemede iş bu dava ile ilgili ... 1. İdare Mahkemesi'nin ... esas sayılı dosyasında davacı ... A.Ş. vekili tarafından davalı ...aleyhine ... ili ... ilçesi sınırları dahilindeki Maden (Kalker) işletmesi için davacıya verilen S:...sayılı maden ruhsatının 3213 sayılı Maden Kanunu'nun 24. maddesinin 12. fıkrası uyarınca ruhsatın verildiği tarihten itibaren 5 yıllık süre içerisinde 3 yıldan fazla üretim yapılmadığı gerekçesi ile iptal edilmesine ilişkin maden işleri genel müdürlüğü'nün 08/01/2014 tarih ve 65 sayılı işleminin iptali talebi ile dava açıldığı, yargılama sonunda ... 1. İdare Mahkemesi'nin 2014/1927-2015/1410 E.K. sayılı 25/06/2015 tarihli kararı ile dava konusu işlemin iptaline karar verildiği, anılan kararın ...'nca temyiz edildiği ve Danıştay 8. Dairesi'nin 2015/13128-2017/950 E.K. sayılı 20/02/2017 tarihli kararı ile temyize konu kararın bozulmasına karar verildiği, dosyanın ... 1. İdare Mahkemesi'nin ... esas sırasına kayıt edildiği, yargılama sonunda 18/04/2019 tarih 2019/845-1212 E.K. sayılı karar ile davanın reddine karar verildiği, anılan kararın Danıştay 8. Dairesi'nin 07/12/2021 tarihli 2019/6627-2021/5986 E.K. sayılı ilamı ile onanmasına karar verilmiş olduğu anlaşılmıştır.
Türk Hukuk Sisteminde sözleşme serbestisi asıldır. Bu kural ve sözleşmeye bağlılık (ahde vefa) ilkesi gereğince tarafların sözleşme hükümlerine uymaları esastır. Sözleşmeye bağlılık ilkesi hukuki güvenlik, doğruluk, dürüstlük kuralının bir gereği olarak sözleşme hukukunun temel ilkesini oluşturmaktadır. Sözleşme gereğince yükümlülüklerin iyi niyet ve dürüstlük kuralları çerçevesinde yerine getirilmesi esastır. Aksinin kabulü sözleşme serbestisine, akde vefa ve dürüstlük kuralına aykırı olacak, kötü niyetli tarafın korunması sonucunu doğuracaktır ve sözleşmeden beklenen yarar dengesi bir taraf aleyhine bozulacaktır. Bu nedenle öncelikli uygulanması gereken sözleşme hükmüdür. Somut olayda da uyuşmazlığın taraflar arasında akdedilen sözleşme çerçevesinde çözümlenmesi gerekir. Sözleşmenin yukarıda yazılı olan "Ruhsat Devri ve Devir Bedelinin Ödenmesi" başlıklı 3. maddesinin 4 nolu bendinde geçen davanın yukarıda yazılı olduğu üzere ... 1. İdare Mahkemesi'nin... esas sayılı davası olduğu ve mahkememizde iş bu davanın açıldığı 19/11/2020 tarihinde derdest olduğu, yargılamasının henüz sonuçlanmamış olduğu, bu durumda davacının anılan sözleşme hükmüne göre 19/11/2020 tarihinde mahkememizde görülen iş bu davayı açma hakkının henüz doğmamış olduğu anlaşılmakla sözleşmede yer alan hüküm uyarınca erken açılan iş bu davanın reddine dair aşağıdaki şekilde karar verilmiştir. Somut olayın açıklanan özelliği karşısında davacı alacaklının icra takibinde kötü niyetli olduğu kabul edilemeyeceğinden davacı aleyhine kötü niyet tazminatına karar verilmeyerek aşağıdaki şekilde hüküm kurmak gerektiği kanısına varılmıştır.
HÜKÜM / Ayrıntısı ve gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın reddine,
Yasal koşulları oluşmadığından davalı tarafın kötü niyet tazminat talebinin reddine,
2-Harçlar Kanunu uyarınca alınması gereken 80,70-₺ maktu karar ve ilam harcının, peşin alınan 35.862,75-₺ harçtan mahsubu ile bakiye 35.782,05-₺ harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde temlik alan davacıya iadesine,
3-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin davacı taraf üzerinde bırakılmasına,
4-Davalı tarafından yapılan yargılama gideri olmadığından bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
5-Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca reddedilen dava değeri üzerinden davalı vekili lehine hesaplanan 101.625,00-₺ nispi vekalet ücretinin temlik alan davacıdan tahsili ile davalıya verilmesine,
6-6325 Sayılı Yasa'nın 18/A-14 maddesi ile Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği'nin 26. maddesine göre; Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanan 1.360,00-₺ arabuluculuk ücretinin temlik alan davacıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
7-Taraflarca yatırılan gider avansından arta kalan kısmın karar kesinleştiğinde HMK 333 maddesi uyarınca taraflara iadesine,
Dair; taraf vekillerinin yüzlerine karşı kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere oy birliği ile karar verildi. 07/04/2022

Başkan
e-imza
Üye
e-imza
Üye
e-imza
Katip
e-imza