8. Hukuk Dairesi 2015/10807 E. , 2015/19294 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : Muhdesatın Tespiti
... ve ... ile ... ve müşterekleri aralarındaki muhdesatın tespiti davasının reddine dair ... Anadolu 10. Asliye Hukuk Mahkemesinden verilen 13.05.2014 gün ve 104/175 sayılı hükmün duruşma yapılması suretiyle Yargıtay"ca incelenmesi davacılar vekili, duruşmasız olarak incelenmesi davalılar ... ve ... vekili tarafından istenilmiştir. Dosya incelenerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 24.03.2015 Salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü temyiz eden davacılar ... ve ... vekili Av. ... geldi. Başka kimse gelmedi. Duruşmaya başlanarak temyiz isteğinin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan ve hazır bulunanın sözlü açıklaması dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek dosya incelendi gereği düşünüldü:
... A R A R
Davacılar vekili, 802 ada 9 parsel üzerindeki muhdesatın müvekkillerine ait olduğunu ileri sürerek vekil edenleri adına tespitine karar verilmesini istemiştir.
Bir kısım davalılar vekili, davanın reddine karar verilmesini savunmuş,diğer davalılar yargılama oturumlarında temsil olunmamışlardır.
Mahkemece, davanın reddine karar verilmesi üzerine; hüküm, davacılar vekili ile davalılar vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava; muhdesat tespiti isteğine ilişkindir.Tespit davası, kendine özgü davalardan olup dava sonucunda istihsal edilecek ilamın icra ve infaz kabiliyeti bulunmamaktadır. Bunun doğal sonucu olarak da bu davaların uygulama alanı sınırlıdır. Bilindiği üzere, tespit davalarının görülebilmesi için güncel hukuki yararın bulunması (6100 s.lı HMK 106/2 m) ve dava sonuçlanıncaya kadar da güncelliğini kaybetmemesi gerekir. Tespit davaları eda davalarının öncüsüdür, bu nedenle eda davası açılmasının mümkün olduğu hallerde, tespit davası açılmasında hukuki yararın bulunmadığı kabul edilmektedir. Hukuki yararının bulunması dava şartı olup, yargılamanın her aşamasında taraflarca ileri sürülebileceği gibi, hâkim tarafından da re"sen gözetilir. Hukuki yararın bulunmadığının tespiti halinde davanın, dava şartı yokluğu gerekçesiyle usulden reddine karar verilmelidir. (HMK 114/1-h, 115 m.)
Öğretide ve Yargıtay"ın devamlılık gösteren uygulamalarında, taşınmaz hakkında derdest ortaklığın giderilmesi davasının, kentsel dönüşüm uygulamasının ya da kamulaştırma işleminin bulunması gibi istisnai durumlarda muhdesatın tespiti davasının açılmasında güncel hukuki yararın bulunduğu kabul edilmektedir.
Somut olaya gelince; taraflar arasında ... Sulh Hukuk Mahkemesi"nin 2012/161-822 Esas ve Karar sayılı dosyasında görülen ortaklığın giderilmesi davası davacılarca takip edilmemesi sebebiyle davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir. Diğer bir deyişle eldeki davanın görülmesinin şartlarından biri olan ortaklığın giderilmesine ilişkin bir dava mevcut olmayıp, eldeki muhdesatın aidiyetinin tespiti davasının açılması sırasında varolan güncel hukuki yarar ortadan kalmıştır. Şu halde davanın görülmesinde güncel hukuki yararın bulunmadığı gerekçesiyle davanın dava şartı yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde davanın reddine karar verilmiş olması doğru değil ise de bu husus yeniden yargılamayı gerektirmediğinden, ret hükmünün gerekçesinin açıklanan şekilde düzeltilerek onanmasına karar vermek gerekmiştir (HUMK m. 438/7).
SONUÇ: Davacılar vekili ile davalılar vekilinin tüm temyiz itirazlarının reddiyle hükmün,yukarıda gösterilen sebeple gerekçesinin değiştirilmesi suretiyle ONANMASINA, onama nedenine göre, Yargıtay duruşmasında vekil marifetiyle temsil olunan davacılar lehine Avukatlık ücreti takdirine yer olmadığına, taraflarca HUMK"nun 440/I maddeleri gereğince Yargıtay Daire ilamının tebliğinden itibaren ilama karşı 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine, 25,20 TL peşin harcın onama harcına mahsubu ile kalan 2,50 TL"nin temyiz eden davacılar ve davalılar ... ve ..."dan ayrı ayrı alınmasına, 27.10.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.