17. Hukuk Dairesi 2018/669 E. , 2019/12066 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki tasarrufun iptali davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde davalı ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:
- K A R A R -
Davacı vekili, davalı borçlu ... aleyhine takip yapıldığını, takibin semeresiz kaldığını alacaklılarından mal kaçırmak amacıyla, dava konusu taşınmazlarını ve aracını diğer davalı eşi ..."ye devir ettiğini belirterek, davalılar arasındaki bu işlemlerin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemenin, davanın reddine ilişkin kararı, Dairemizin 20.12.2016 tarih 2014/22297 Esas 2016/11740 Karar sayılı ilamı ile gider avansı yatırılmadığı gerekçesi ile davanın usulden reddinin yerinde olmadığından bahisle bozulmuş, bozmadan sonra davanın kabulüne karar verilmiş; hüküm, davalı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, İİK 277 ve devamı maddelerine dayanılarak açılmış tasarrufun iptali istemine ilişkindir.
1-Dosyadaki yazılara toplanan delillere hükmün dayandığı gerektirici sebeplere ve bozma ilamı gereğince karar verilmiş bulunmasına, davalıların tasarruf tarihinde evli olup İİK"nun 279/3-1. maddesi gereği aralarındaki tasarrufun bağış niteliğinde olmasına göre davalı ... vekilinin aşağıda yazılı bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
2-Bu tür davalarda amaç, borçlunun haciz ya da iflasından önce yaptığı ve aslında geçerli olan bazı tasarrufların geçersiz ya da "iyiniyet kurallarına aykırılık" nedeniyle alacaklıya karşı sonuçsuz kalmasını ve dolayısıyla o mal üzerinden cebri icraya devamla alacağın tahsilini sağlamaktır. Davacı, iptal davası sabit olduğu takdirde, tasarruf konusu mal üzerinde cebri icra yolu ile hakkını almak yetkisini elde eder ve tasarruf konusu taşınmaz mal ise, davalı üçüncü şahıs üzerindeki kaydın düzeltilmesine gerek olmadan o taşınmazın haciz ve satışını isteyebilir (İİK.md.283/1). Bu yasal nedenle iptal davası, alacaklıya alacağını tahsil olanağını sağlayan, nispi nitelikte, yasadan doğan bir dava olup; tasarrufa konu malların aynı ile ilgili değildir.
Tasarrufun iptali davasının dinlenebilmesi için, davacının borçludaki alacağının gerçek olması, borçlu hakkındaki icra takibinin kesinleşmiş olması, iptali istenen tasarrufun takip konusu borçtan sonra yapılmış olması ve borçlu hakkında alınmış kesin veya geçici aciz belgesinin (İİK.nun 277 md) bulunması gerekir. Bu ön koşulların bulunması halinde ise İİK.nun 278, 279 ve 280. maddelerinde yazılı iptal şartlarının bulunup bulunmadığı araştırılmalıdır.
Somut olaya gelince, dava konusu taşınmazlar 13.07.2012 tarihinde borçlu ... tarafından, davalı eski eşi ..."ye satılmıştır. Dava dayanağı Besni İcra Müdürlüğünün 2014/86 sayılı takip dosyasındaki borç kaynağı 15.12.2012 tanzim tarihli bonodan kaynaklanmaktadır. Yani tasarruf borcun doğumundan önce gerçekleşmiş olarak görülmektedir.
Bu halde, mahkemece, dava dayanağı takip konusu borcun kaynağının bonodan önce doğup doğmadığı davacı alacaklıdan sorularak, şayet borç bir ticari ilişkiden kanaklanıyorsa tarafların ticari defterleri üzerinde bilirkişi incelemesi yapılarak, oluşacak sonuca göre karar vermekten ibarettir. Yapılan inceleme sonunda borcun tasarruf tarihinden önce doğduğu ispat edilmemiş ise, Besni İcra Müdürlüğünün 2014/86 sayılı takip dosyası yönünden davanın reddine aksi halde şimdiki gibi davanın kabulüne karar verilmesi gerekmektedir.
3-Nam-ı müstear, adını herhangi bir nedenle gizli tutmak isteyen bir kişinin, sözleşmeyi kendi hesabına, başka bir kişiye yaptırmasıdır. Tasarrufun iptali veya BK"nun 19. maddesine göre dava yönünden ise alacaklıdan mal kaçırmak isteyen borçlunun kendi adını gizli tutarak hukuki işlemi kendi hesabına, başka bir kişiye yaptırmasıdır.
Davaya konu ... plakalı traktör 14.11.2013 tarihinde doğrudan davalı üçüncü kişi ... adına tescil edilmiş, ... plakalı minübüs ise 02.11.2012 tarihinde üçüncü kişi adına tescil edilmiş ise de bu tescilin dayanağına ilişkin satış belgesi dosyaya getirtilmemiştir.
Mahkemece yapılacak iş, ... plakalı minübüsün 02.11.2012 tarihinde davalı ... adına satışına ilişkin belge getirtilerek, satışın borçlu tarafından yapılmış olması halinde, yukarda 2 nolu bentte yapılacak araştırmada dikkate alınarak (Besni İcra Müdürlüğünün 2014/86 sayılı takip dosyası yönünden) tasarrufun İİK"nun 279/3-1. maddesi gereğince iptaline karar verilmesidir. Borçlu tarafından tasarruf söz konusu değil ise, hem ... plakalı minübüsün hem de ... plakalı traktörün nam-ı müstear niteliğinde borçlu tarafından doğrudan üçüncü kişi adına alınıp alınmadığı araştırılarak sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Tüm bu maddi ve hukuki olgular dikkate alınmadan, eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır.
SONUÇ:Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı ... vekilinin diğer temyiz itirazlarının REDDİNE, (2) ve (3) nolu bentlerde açıklanan nedenlerle temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalı ..."ya geri verilmesine 17/12/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.