10. Hukuk Dairesi 2016/17594 E. , 2019/2916 K.
"İçtihat Metni"Mahkemesi :İş Mahkemesi
Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilamında belirtildiği şekilde davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalı Kurum ve davalı ... İnş. Taah. San. ve Dış Tic. Ltd. Şti. - ... vekillerince temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davanın yasal dayanağı 5510 sayılı Yasanın 86/9. maddesi olup bu tür sigortalı hizmetlerin tespitine ilişkin davaların, kamu düzeniyle ilgili olduğu ve bu nedenle de özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesinin zorunlu ve gerekli bulunduğu açıktır. Bu çerçevede, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde resen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Hizmet tespiti davalarının amacı hizmetlerin karşılığı olan sosyal güvenlik haklarının korunmasıdır. Hizmet akdine dayalı çalışma olgusunun ispatında delil sınırlandırması yoksa da davacının Kurum sicil dosyası, işyeri özlük dosyası temin edilip iş yerinin Kanunun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlendikten sonra iddia edilen çalışmanın başlangıç ve bitiş tarihleri, hangi işyerinde ne iş yapıldığı, işyerinin kapsam, kapasite ve niteliği, prime esas kazanca tabi ücretin ne olduğu, çalışmanın sürekli, kesintili, mevsimlik olup olmadığı eksiksiz bir şekilde açıklığa kavuşturulmalıdır.
Taraf tanıklarının sözleri değerlendirilirken bunların inandırıcılığı üzerinde durulmalı, verdikleri bilgilere nasıl vakıf oldukları, işveren ve işçiyle, işyeriyle ilişkileri, bazen uzun yılları kapsayan bilgilerin insan hafızasında yıllarca eksiksiz nasıl taşınabileceği düşünülmeli ve tanıklar buna göre dinlenilmeli, re’sen araştırma kapsamında sadece taraf tanıkları ile yetinilmeyip mümkün oldukça işyerinin müdür, amir, yönetici, şef, ustabaşı ve postabaşı gibi görevlileri ve o işyerinde çalışan öteki kişiler ile o işyerine komşu ve yakın işyerlerinde bu yeri bilen ve tanıyanlar dahi dinlenerek tanık beyanlarının sağlığı denetlenmeli ve çalışma olgusu böylece hiç bir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde belirlenmelidir.
Eldeki dava dosyası incelendiğinde mahkemece verilen hükmün eksik araştırmaya dayandığı görülmektedir. Mahkemece öncelikle davacının çalıştığı yer, zaman ve işverenler somutlaştırılmalı, davacının site de çalıştığını iddia ettiği dönemde neden yol bakım çalışması yapan işverenlerde bildirim yapıldığı araştırılmalı, davacının tüm çalışmasının davalı site nezdinde geçtiği iddiası ve ilgili talebe göre verilecek hüküm hizmet döküm cetvelinde davaya konu dönemde davacının çalışmalarının göründüğü işverenlerinde hak alanlarını ilgilendirdiğinden, mahkemece davanın kamu düzenine ilişkin niteliği gereği HMK’nın 124. maddesi uyarınca husumetin tespite konu dönemde davacının çalışmalarının göründüğü işverenlere de yöneltilmesi için davacıya mehil verilerek, bu işverenlerin davaya iştiraki sağlanarak husumet yöneltilmeli ve davaya dahil edilecek işverenlerin de göstereceği deliller toplanmalı, davalı sitenin kuruluşuna dair kayıtlar ve işyeri bordroları getirilmeli, davacının çalıştığını iddia ettiği işyerinde kayıtlı çalışan işçi, hizmetli, site görevlisi, güvenlik görevlisi statüsündeki kişilerin beyanları alınmalı, iş yerinin kapsamı, kapasitesi ile işin ve işyerinin niteliği nazara alınmalı, davacının çalışmasının niteliği araştırılarak, tam zamanlı mı, kısmi zamanlı mı olduğu açığa kavuşturularak toplanan deliller sonucu belirlenecek duruma göre bir karar verilmelidir. Ayrıca hizmet akdine tabi çalışmaları nedeniyle zorunlu sigortalılık sürelerinin tespiti talebi ile işveren aleyhine açılan davalarda davalı kurum olan Sosyal Güvenlik Kurumu’nun zorunlu hasım olması karşısında, mahkemece yanılgılı değerlendirmeyle davalı Sosyal Güvenlik Kurumu için açılan davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesi de isabetsizdir ve bozmayı gerektirir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme sonucu, yazılı şekilde hüküm kurulmuş olması, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum ve davalı ... İnş. Taah. San. ve Dış Tic. Ltd. Şti. - ... vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılardan ... İnş. Taah. San. ve Dış Tic. Ltd. Şti. - ..."a iadesine, 28.03.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.