MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

Davacı, davalılardan işverenlere ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin reddine karar vermiştir.
Hükmün, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.


K A R A R
Dava, davacının 17.06.1993-30.09.2002 tarihleri arasında davalı ... Giyim, ... ve Ortakları unvanlı adi ortaklık işyerinde geçen ve davalı Kuruma bildirilmeyen çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın hak düşürücü süre geçtiğinden bahisle reddine karar verilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; davacının 01.09.1996-17.07.2000 tarihleri arasında ... sicil numaralı... San. ve Tic. Ltd. Şti işyerinden; 19.07.2000- 30.06.2001 tarihleri arasında ... sicil numaralı.... Giyim, ... ve Ortakları işyerinden (2000/2.dönemde 43 gün; 2001/1.dönem 120 gün; 2.dönem 60 gün olmak üzere); 01.06.2001-01.08.2001 tarihleri arasında ... sicil numaralı ... San. ve Tic. Ltd. Şti. unvanlı işyerinden ve 01.01.2002-30.09.2002 tarihleri arasında ... sicil numaralı ... Konfeksiyon San. ve Tic. Ltd. Şti. işyerinden hizmetinin bildirildiği, işçilik alacaklarına ilişkin ... 11. İş Mahkemesinin 2002/1510 E, 2005/78K, 15.03.2005 karar tarihli dosyasında bulunan ücret bordrolarından davacının 2000 yılı Temmuz ayında 13 gün, Temmuz-Aralık aylarına ilişkin ücret bordrolarında 30 ar gün çalışmasının bildirildiği, ancak davacının hizmet cetvelinde 2000 yılı 3.döneminde söz konusu çalışmaların gözükmediği, bordroların imzalı olduğu anlaşılmaktadır.
506 sayılı Yasa"nın 79/10. maddesi gereği hizmet tespitine ilişkin bu tür davaların 5 yıllık hak düşürücü süre içinde açılması gerekmektedir. Aynı maddede; yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalıların çalıştıklarını, hizmetin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içerisinde mahkemeye başvurarak alacakları ilam ile ispatlayabilecekleri öngörülmüştür.
İşverenin, çalıştırmış olduğu sigortalılara ait hangi belgeleri Kuruma vermesi gerektiği Kanun"un 79/1.maddesinde açıkça ifade edildiği üzere yönetmeliğe bırakılmıştır. Atıf yapılan Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği"nin dördüncü kısmında işverence verilecek belgeler düzenlenmiştir. Bunlar, aylık sigorta primleri bildirgesi (SSİ Yön.Madde16) , dört aylık sigorta primleri bordrosu (SSİ Yön. Madde 17), sigortalı hesap fişi (SSİ. Yön. Madde 18) vs.dir. Yönetmelikte sayılan bu belgelerden birisinin dahi verilmiş olması halinde artık Kanun"un 79/10 (eski 8) maddesinde yer alan hak düşürücü süreden söz edilemez. Yargıtay uygulamasında anılan maddenin yorumu geniş tutulmakta; eğer sayılan belgelerden birisi işveren tarafından verilmişse burada Kurumun işçinin çalışmasından haberdar olduğu ve artık hizmet tespiti davası için hak düşürücü sürenin varlığından söz edilemeyeceği kabul edilmektedir.
Maddede belirtildiği üzere yönetmelikle tespit edilen belgelerin (işe giriş bildirgesi) verilmesi durumunda hak düşürücü süreden bahsedilemeyeceği gibi çalışmaların sigorta müfettiş raporu ile saptanması durumunda da hak düşürücü sürenin geçtiğinden söz edilemeyeceği açıktır. Bir sigortalının askere gitmeden önce çalıştığı işyerini askerliğe müteakip girmesi durumunda hizmet akdi mecburi hizmet nedeniyle kesilmiş olduğundan artık hak düşürücü sürenin oluştuğundan bahsedilemez. Davacıya ödenen ücretten sigorta primi kesilen hallerde, davacının iş ve sosyal sigorta mevzuatının öngördüğü sigorta hak ve yükümlülüklerini yerine getirmesi nedeniyle Kurumun Yasa"dan kaynaklanan denetim ve inceleme görevini yapmaması karşısında hak düşürücü sürenin işlemeyeceği kabul edilmelidir.
Davacının sigortalı çalışmalarının Kuruma kısmen bildirildiği hallerde, eksik bildirimlere yönelik olarak açılan davada hak düşürücü süre işlemeyecektir. (Hukuk Genel Kurulunun 23.06.2004 gün ve 2004/21-369 E, 2004/371 K. sayılı kararı )
Çalışmanın blok çalışma niteliğinde olması yani kesintisiz devam etmesi halinde hak düşürücü süreden bahsedilemez.
Somut olayda, davada husumetin yöneltildiği davalı işyerinden davacının 19.07.2000- 30.06.2001 tarihleri arasında hizmetinin bildirildiği, davacının bunun öncesindeki tarihlerde geçen çalışmasının tespitini istediği anlaşılmaktadır. Davacının işe giriş bildirgesinin verildiği tarihten önceki çalışmalarının bildirgenin verildiği tarihi de kapsar şekilde kesintisiz olarak devam etmiş olması halinde, arada başka bir işyerinden bildirim yapılmadığı takdirde, hak düşürücü sürenin geçtiğinden söz edilemeyecektir. Ancak eldeki davada davacının davalı işyerinden yapılan bildirimin öncesinde dava dışı işyerinden bildirilen çalışmaları bulunmaktadır. Bu sebeple ancak davalı işyerinden bildirilen ve hak düşürücü süreye uğraması söz konusu olmayan 19.07.2000- 30.06.2001 tarihleri arasındaki dönem bakımından işin esasına girilerek hizmet tespiti talebinin incelenmesi gerekir.
Yapılacak iş, 18.07.2000- 30.06.2001 tarihleri arasında, bildirim yapılmayan dönem bakımından imzalı ücret bordrolarında otuzar gün hizmetinin bulunduğu da göz önüne alınarak bu tarihlere ilişkin dönem bordrolarını getirtmek, bordrolarda kayıtlı ve tarafsız tanıklar saptanarak bunların bilgilerine başvurmak, beyanı alınan tanıkların davalı işyerinde çalıştıklarının denetimini sağlamak bakımından hizmet cetvellerini getirtmek, davalı işyerindeki bordolarda adı geçen kişilerin adreslerinin tespit edilememesi veya beyanları ile yetinilmemesi halinde, ... Kurumu, zabıta, maliye, meslek odası aracılığı ve muhtarlık marifetiyle işyerine o tarihte komşu olan diğer işyerlerinde uyuşmazlık konusu dönemde çalıştığı tespit edilen kayıtlı komşu işyeri çalışanları; yoksa işyeri sahipleri araştırılıp tespit edilerek çalışmanın niteliği ile gerçek bir çalışma olup olmadığı yönünde yöntemince beyanlarını almak ve gerçek çalışma olgusunu somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde ortaya koyduktan sonra sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın hiç bir araştırma ve inceleme yapılmaksızın yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden davacıya iadesine 15.02.2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.