MAHKEMESİ:Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki tazminat davasının yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerle davanın ... yönünden husumet yönünden reddine, diğer davalılar yönünden kısmen kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde davacılar vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği düşünüldü:
K A R A R-
Davacı vekili, 25.02.2007 tarihinde davalıların işleten, malik ve sürücüsü oldukları aracın müvekkillerinin yedi yaşındaki oğluna çarparak ölümüne sebebiyet verdiğini belirterek, maddi zararlarla ilgili hakları saklı kalmak kaydı ile her bir davacı için 75.000,00 TL olmak üzere toplam 150.000,00 TL manevi tazminatın kaza tarihinden itibaren yasal faizi ile davalılardan tahsilini istemiştir.Davalı ... vekili, müvekkilinin maliki bulunduğu aracın kira sözleşmesi ile diğer davalı ..."a kiraya verildiğini, işleten sıfatı bulunmadığını, asli kusurun müteveffa çocukta bulunduğunu belirterek, davanın reddini savunmuştur.,
Davalı ... davanın reddini savunmuştur.Davalı ... davaya cevap vermemiştir. Mahkemece, davanın ... yönünden husumet yönünden reddine, diğer davalılar yönünden kısmen kabulü ile, 25.000,00"er TL manevi tazminatın kaza tarihi olan 25.02.2007 tarihinden itibaren yasal faizi ile davalılar ... ve ..."dan müteselsilen alınarak davacılara verilmesine, fazlaya ilişkin istemine karar verilmiş; hüküm, davacılar vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp değerlendirilmesinde ve özellikle, ceza yargılaması sırasında alınan ve kesinleşen bilirkişi raporundaki kusur dağılımının oluşa uygun olması sebebiyle benimsenmesinde ve manevi tazminatın takdirinde B.K.nun 47.maddesindeki özel haller dikkate alınarak hak ve nesafet kuralları çerçevesinde karar verilmesinde bir usulsüzlük bulunmamasına göre davacılar vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan kalan sair temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
2-Dava, trafik kazasından kaynaklanan manevi tazminat istemine ilişkindir.2918 sayılı KTK hükümlerine göre, trafik kaydı "işleteni" kesin olarak gösteren bir karine değilse de, onun kim olduğunu belirleyen güçlü bir kanıt niteliğindedir. Ancak, trafik kaydına rağmen işletenliğin 3. kişi üzerinde bulunmasını engelleyen bir yasa hükmü yoktur. Aynı yasanın 3. maddesinde, "İşleten: Araç sahibi olan veya mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alacı sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen veya aracın uzun süreli kiralama, ariyet veya rehin gibi hallerde kiracı, ariyet veya rehin alan kişidir. Ancak, ilgili tarafından başka bir kişinin aracı kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak üzere işlettiği ve araç üzerinde fiili tasarrufu bulunduğu ispat edilirse, bu kimse işleten sayılır." şeklinde tanımlanmıştır. Aynı kanunun 85. maddesinde ise, "Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün ünvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen bilet ile işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar." hükmüne yer verilmiştir.
Bu yasal düzenleme karşısında, kazaya karışan araçların meydana getirdikleri zararlardan araç sahiplerinin hukuken sorumlu olacağı ilkesi benimsenmiş ise de, araç malikleri tarafından herhangi bir sebeple yararlanılması için bir başka kimseye devir edilmesi halinde (kısa bir süre için kiralanmaması kaydıyla) artık üzerindeki fiili hakimiyeti kalmaması ve bu sebeple ekonomik yönden de bir yararlanma olanağının kalktığı durumlarda, o araca kaza sırasında fiili hakimiyeti altında bulunduran ve ondan iktisaden yararlanan kimsenin işleten sıfatıyla meydana gelen zarardan sorumlu tutulması gerekir. Bunun sonucu olarak da, araç maliki sorumlu tutulmamalıdır. Gerek doktrinde, gerekse Yargıtay"ın uygulamalarında, kiracının işleten sıfatının belirlenmesinde, kira sözleşmesinin uzun süreli olması, araç üzerinde fiili hakimiyet ve ekonomik yararlanma unsurlarının birlikte bulunması gerekmektedir.Somut olayda, kazaya neden olan aracın 15.3.2006 başlangıç tarihli ve bir yıl süreli kira sözleşmesi ile davalı ... tarafından diğer davalı ..."a kiralandığına ilişkin 15.03.2006 tarihli adi yazılı kira sözleşmesi ibraz edilmiş, davacı vekili tarafından davalı ..."in de ..."ın işçisi olduğu ileri sürülmüş, mahkemece; kira ilişkisi kabul edilerek davalı ..."nın işleten sıfatının bulunmadığı gerekçesiyle bu davalı yönünden dava reddedilmiştir.Kira sözleşmesinin geçerli olabilmesi için 3. kişileri bağlayıcı nitelikte ve güçte olması gerekir. Davalı ...vekili bu sözleşme gereğince müvekkilinin işleten sıfatının ve tazminattan sorumluluğunun bulunmadığını savunmuş, mahkemece bu konuda yeterli inceleme yapılmadan karar verilmiştir. Eksik inceleme ile hüküm kurulamaz.
Bu durumda, mahkemece yukarıda açıklanan yasal düzenlemeler de göz önünde bulundurularak, davalı ... adına trafikte kayıtlı araç diğer davalı ..."a kiralandığına göre, tanzim edilen kira sözleşmesinin 3. kişileri bağlayacak güçte bir kira sözleşmesi olup olmadığı, aracın teslim edilip edilmediği, araç üzerinde fiili hakimiyet ve ekonomik yararlanma olup olmadığı, kira sözleşmesinin ve kira bedelinin maliye ve vergi dairelerine bildirilip bildirilmediği gerektiğinde işleten ve kiracının ticari defter ve kayıtları üzerinde bilirkişi marifetiyle inceleme yaptırılmak suretiyle kira sözleşmesinin, fatura, ruhsat ve cari hesap hareketleri gibi yan delillerle desteklenip desteklenmediği, davalı ..."nın işletenlik sıfatının devam edip etmediği hususları tartışılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yazılı olduğu biçimde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davacılar vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine, (2) numaralı bentlerde açıklanan nedenlerle davacılar vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davacılara geri verilmesine 12.02.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.