BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul 5. Asliye Ticaret Mahkemesi 2021/111 Esas 2022/31 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/111 Esas
KARAR NO : 2022/31
DAVA : Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 12/04/2019
KARAR TARİHİ : 18/01/2022

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesi ile; Davacı müvekkilinin, ... ilçesi ... Mahallesi'nde akaryakıt istasyonu işletirken davalı şirket ile gaz alım satımı konusunda anlaşma yaptıklarını ve bu anlaşma çerçevesinde davalı şirkete ... Bankası ... Şubesi'nden verilme ... seri numaralı 30.000 TL bedelli çeki keşide ederek davalı şirkete teminat olarak verdiğini, daha sonraları davacı müvekkilinin iflas etmesi sebebiyle akaryakıt istasyonunu kapattığını, bu suretle müvekkilinin akaryakıt satışı yapma imkanının kalmadığını, davacı müvekkilinin, akaryakıt bayilik sözleşmelerinin iptal edilmesinden sonra davalı şirketten dava konusu edilen ve teminat olarak verilen bu çeki istemiş olmasına rağmen davalı şirketin söz konusu çeki müvekkiline iade etmediğini belirterek, söz konusu çek nedeniyle müvekkilinin borçu olmadığının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevabında, müvekkili şirketin davacı ile imzalanan 20/03/2018 tarihli LPG ile Çalışan Karayolları Taşıtları için İkmal İstasyonu Bayiliği Sözleşmesinin teminatı olarak bahse konu çeki davacı yandan aldığını, sözleşmenin normal şartlar altındaki sona erme tarihinin 20/03/2023 tarihi olduğunu, taraflar arasındaki ticari ilişki devam ederken EPDK Sıvılaştırılmış Petrol Gazları Piyasası Dairesi Başkanlığı’nın İnternet Sitesinde yayınlanan İptal Bildirimine göre; davacının otogaz bayilik lisansının davacının iddia ettiği gibi akaryakıt satışı olmaması nedeniyle değil kendi isteği üzerine 10.04.2018 tarihinde sonlandırıldığının görüldüğünü, LPG Otogaz Bayilik Lisansının EPDK nezdinde sonlanmasıyla beraber sözleşme fiilen ve hukuken uygulanamaz hale geldiğinden davacı ile müvekkili şirket arasındaki sözleşmenin müvekkili tarafından haklı sebeple feshedildiğini, bu nedenle sözleşmenin 32. maddesinin a bendine göre; müvekkilinin bayinin sözleşmeye aykırı davranışı sebebiyle sözleşmeyi feshetmesi sebebiyle maruz kaldığı zarar, ziyan ve anlaşma süresinin sonuna kadar hesap edilmek üzere, mahrum kaldığı kar karşılığı tazminatı talep edebileceğini, dava konusu çekin bayilik sözleşmesinin teminatı olarak alındığını, müvekkili şirketin, davacının bayilik sözleşmesine feshine sebebiyet vermesi sebebiyle davacı yandan alacaklı olduğu tutarın çek bedelinin çok üzerinde olduğunu beyan ile davanın reddi gerektiğini savunmuştur.
Dava, sözleşmenin teminatı olarak verilen çek bedelinden ötürü borçlu olunmadığının tespiti istemine ilişkindir.
... Asliye Hukuk Mahkemesine talimat yazılarak, tayin edilecek bir mali müşavir bilirkişi vasıtası ile davacı defter ve belgelerinde inceleme yapıp; taraflar arasındaki LPG Bayilik Sözleşmesi kapsamında, davalının davacıdan almış olduğu çekten dolayı borcunun bulunup bulunmadığı, bu sözleşme kapsamında, taraflar arasındaki ticari ilişki nedeni ile davaya konu çekin teminat çeki olarak alınmış olması, taraflar arasındaki ticari ilişki kapsamında davalıdan davacıdan bir alacağının olup olmadığına dair rapor düzenlenmesinin istenilmesine karar verilmekle, yaptırılan inceleme sonucu mali müşavir bilirkişi; davacı ...'nin 2019 ait ticari defterler incelendiğinde defterlerin usulüne uygun tutulduğunun, kayıtlarının birbirine uyumlu olduğu ve açılış kapanış onaylarının yine usulüne uygun olarak yaptırıldığının tespit edildiğini, davacı tarafın; ... Bankasına ait ... seri numaralı 30.000,00 TL bedelli çeki keşide ederek gaz alım satımı konusunda anlaşma yapmış olduğu; davalı ...'ne teminat olarak verdiğinin, ancak davalının ilgili çeki davacıya iade etmediğinin ve bu nedenle anlaşmazlığa düştüğünün tespit edildiğini, davacı tarafından tarafımıza ibraz edilen 2018 ve 2019 yıllarına ait ticari defter kayıtları incelendiğinde; 2018 ve 2019 yıllarında tarafların cari hesap şeklinde çalıştığının, davalı firmanın hesap hareketlerinin ... nolu hesapta takip edildiğini, 2019 sonu itibariyle davalının davacıdan 5.496,94 TL alacaklı olduğu tespit edildiğini, davacı ... 'nin ticari defterleri incelendiğinde dava konusu ... seri numaralı 30.000,00 TL bedelli çek ile ilgili herhangi bir kayda rastlandığını, davalı ... şirketinin davacı ...'den 5.496,94 TL alacaklı olduğunun tespit edildiğini 12/07/2021 tarihinde rapor etmiştir.
Talimat yolu ile aldırılan bilirkişi raporu taraflara tebliğ edilmiş ve mahkememizce davalı taraf ticari kayıtları üzerinden inceleme yapılmasına karar verilmiş, dosyamız Mali Müşavir bilirkişi ... ve Akaryakıt Sektör uzmanı ... verilerek; dosya ve davalı defter ve belgeleri üzerinde inceleme yapılıp, taraflar arasındaki LPG Bayilik Sözleşmesi kapsamında, davalının davacıdan almış olduğu çekten dolayı borçlu olup olmadığı, davalının çekin teminat olarak verildiği ve cezai şart alacaklarının olduğu iddiaları da incelenerek, taraf defter ve belgelerine göre rapor düzenlemeleri istenilmiş olmakla, bilirkişi heyeti; sektörel teamül ve uygulamalar kapsamında, davalı ...'ın, taraflar arasında akdedilen bayilik sözleşmesinin teminatı olarak davacıdan aldığı çeke ilişkin tasarrufunun sektörel açıdan haklı olduğunu, davacının kendisine ait olan EPDK Otogaz LPG lisansını sonlandırması neticesinde, taraflar arasındaki bayilik sözleşmesinin uygulanmasını imkansız hale gelmesi nedeniyle, davalı ...'ın sözleşmeden kaynaklı haklarını talep edebileceği yönündeki görüş ve kanaatinde olduklarını 27/11/2021 tarihinde rapor etmiştir.
Tüm dosya kapsamı bir bütün olarak değerlendirildiğinde;
Davacı ile davalı arasında 20/03/2018 tarihli LPG ile Çalışan Karayolları Taşıtları için İkmal İstasyonu Bayiliği Sözleşmesinin akdedildiği, bu sözleşme ile davacının davalının bayisi olarak faaliyet gösterme işini üstlendiği ve davacının bayisi olarak ... İlçesi ... Mahallesinde bulunan akaryakıt istasyonunda faaliyet gösterdiği, davacının davasına ve borçsuzluk iddiasına konu ... Bankası ... Şubesi muhataplı, ... seri numaralı, 30.000 TL bedelli çekin anılan sözleşmenin teminatı olarak davacı tarafça davalıya verildiği, davacının bayilik lisansının 10/04/2019 tarihinde iptal edildiği ve bu nedenle davacının akaryakıt bayisi olarak faaliyet göstermesinin mümkün olmadığından bahisle sözleşmenin teminatı olarak verilen çekten ötürü davalıya borçlu olmadığının tespitini talep eder olduğu görülmüştür.
Mahkememizce davacı taraf ticari kayıtları üzerinde mali müşavir bilirkişi vasıtasıyla yaptırılan inceleme neticesinde, davacının ticari defter ve kayıtlarının usulüne uygun tutulup tasdik ettirilmiş kayıtlar olduğu, davacının bu kayıtlarına göre davalının davacıdan 5.496,94 TL alacaklı olduğu tespit edilmiş, dosyamız ve davacı taraf ticari kayıtları üzerinde mali müşavir ve akaryakıt sektör uzmanı bilirkişi marifeti ile yaptırılan inceleme neticesinde, davacını ticari kayıtlarının usul ve yasa hükümlerine uygun olarak tutulup tasdik ettirilmiş kayıtlar olduğu, davalının çeke ilişkin tasarrufunun sektörel açıdan haklı olduğu rapor edilmiştir.
Taraflar arasındaki sözleşmenin 20/03/2018 tarihli olduğu ve sözleşmenin 33. maddesine göre 5 yıl süreli olacağının kararlaştırıldığı, buna göre sözleşmenin süresi sonuna kadar devam etmesi halinde 20/03/2023 tarihinde sona ereceği, davacının Otogaz LPG Lisansının EPDK na başvurusu neticesinde 10/04/2019 tarihinde sonlandırıldığı ve bu hususun EPDK kayıtları ile de sabit olduğu, bayilik lisansı iptal olduktan sonra davacının davalının bayisi olarak faaliyet yürütmesi ve taraflar arasındaki sözleşmenin devamı mümkün değil ise de, sözleşmenin süresinden önce haklı bir gerekçeye dayanmaksızın davacı-bayi tarafından feshedilmesi ya da davalı-İpragaz'ın sözleşmenin haklı nedenle feshetmesi halinde sözleşmenin 32. maddesi a bendine göre "sözleşmenin süresinden önce bitmesi nedeniyle uğranılan zararın, sözleşme süresinin sonuna kadar mahrum kalınan karın" tazmini bakımından davalının sözleşmenin teminatı olarak verilen çeki elinde bulundurmak ve iade etmemekte haklı olacağı, diğer bir deyişle teminatın iadesi şartlarının oluşmadığı, ayrıca davacının usul ve yasa hükümlerine uygun tutulup tasdik ettirilmiş ticari kayıtlarına göre davalıya 5.496,94 TL borçlu olduğu anlaşılmakla, davacının ... Bankası ... Şubesi'nden verilme ... seri numaralı 30.000 TL bedelli çekten ötürü davalıya borçlu olmadığı iddiasını ve davasını ispat edemediği kanaatine varılmış ve davacının davasının reddine dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davacının davasının REDDİNE,
2-Harçlar tarifesi uyarınca alınması gereken 80,70 TL karar ve ilam harcının peşin alınan 512,33 TL harçtan mahsubu ile fazla harç olan 431,63 TL nın karar kesinleştiğinde talep halinde davacı tarafa iadesine,
3-Davacı tarafından yapılan yargılama masraflarının kendi üzerinde bırakılmasına,
4-Davalı taraf duruşmalarda vekil ile temsil edildiğinden reddedilen dava değeri itibariyle AAÜT uyarınca hesap olunan 5.100,00 TL vekalet ücretinin davacıdan tahsil edilerek davalı tarafa verilmesine,
5-Bakiye gider avansının karar kesinleştiğinde talep halinde yatıran tarafa iadesine,
dair davalı vekilinin yüzüne karşı davacı tarafın yokluğunda gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık sürede İSTİNAF YOLU açık olmak üzere karar verildi. 18/01/2022

Katip ... Hakim ...
e-imzalıdır e-imzalıdır



"Bu belge 5070 Sayılı Kanun hükümlerince elektronik imza ile imzalanmıştır."