MAHKEMESİ :Aile Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : Değer Artış Payı Alacağı, Katılma Alacağı


... ile ... aralarındaki değer artış payı alacağı, katılma alacağı davasının kabulüne dair ... 2. Aile Mahkemesi"nden verilen 25.12.2014 gün ve 865/989 sayılı hükmün duruşma yapılması suretiyle Yargıtay"ca incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmiştir. Dosya incelenerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 29.09.2015 Salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü temyiz eden.... ve vekili Av. ... ve karşı taraftan ... vekili Av. ... geldiler. Duruşmaya başlanarak temyiz isteğinin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan ve hazır bulunanların sözlü açıklaması dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek; dosya incelendi, gereği düşünüldü:


Davacı vekili, evlilik birliği içerisinde edinilen..."daki taşınmazın alınmasına müvekkilinin babasına ait evin satışından elde edilen gelirle katkıda bulunduğunu ileri sürerek mal rejiminin tasfiyesine karar verilmesini istemiş, davacının yargılama sırasında ölmesi üzerine mirasçısı davacı sıfatı ile davaya katılmıştır.
Davalı vekili,dava konusu taşınmazın müvekkilinin kişisel malı olduğunu belirterek davanın reddine karar verilmesini savunmuştur.
Mahkemece,davanın kabulüne karar verilmesi üzerine;hüküm, davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Maddi olayları ileri sürmek taraflara, hukuki nitelendirme yapmak ve uygulanacak kanun maddelerini belirlemek hâkime aittir(6100 sayılı HMK 33. m). iddianın ileri sürülüş şekline göre dava; değer artış payı ve artık değere katılma alacağı isteğine ilişkindir.
Değer artış payı alacağı; eşlerden birinin diğerine ait malın edinilmesine, iyileştirilmesine veya korunmasına hiç ya da uygun karşılık almaksızın esaslı katkıda bulunması durumunda, tasfiye sırasında bu malda meydana gelebilecek değer artışı için katkısı oranında sahip olduğu alacak hakkıdır (4721 sayılı TMK 227 m). Denkleştirme (TMK 230 m) hariç, tasfiyeye konu malvarlığında katkı tarihine göre değer kaybı söz konusu ise, katkının başlangıçtaki değeri esas alınır (TMK 227/1 m). Böyle bir malın daha önceden elden çıkarılmış olması halinde hâkim, diğer eşe ödenecek alacağı hakkaniyete uygun olarak belirler (TMK 227/2 m). Değer artış payı alacağı talep edebilmek için, parasal ya da para ile ölçülebilen maddi veya hizmet değeriyle katkıda bulunulmalıdır.
Artık değere katılma alacağı ise; eklenecek değerlerden (TMK 229.m) ve denkleştirmeden (TMK 230.m) elde edilen miktarlar da dâhil olmak üzere, eşin edinilmiş mallarının (TMK 219.m) toplam değerinden, bu mallara ilişkin borçlar çıktıktan sonra kalan artık değerin(TMK 231.m) yarısı üzerindeki diğer eşin alacak hakkıdır (TMK 236/1.m). Katılma alacağı Yasa"dan kaynaklanan bir hak olup, bu hakkı talep eden eşin gelirinin olmasına veya söz konusu mal varlığının edinilmesine, iyileştirilmesine ya da korunmasına katkıda bulunulmasına gerek yoktur.
Değer artış payı ve artık değere katılma alacak miktarları hesaplanırken, mal rejiminin sona erdiği sırada mevcut olan malın, bu tarihteki durumuna göre, ancak tasfiye tarihindeki sürüm (rayiç) değeri esas alınır ( TMK 227/1, 228/1, 232 ve 235/1 m.). Yargıtay uygulamalarına göre, tasfiye tarihi karar tarihidir.
Belirli bir malın eşlerden birine ait olduğunu iddia eden kimse, iddiasını ispat etmekle yükümlüdür. Eşlerden hangisine ait olduğu ispat edilemeyen mallar onların paylı mülkiyetinde sayılır. Bir eşin bütün malları, aksi ispat edilinceye kadar edinilmiş mal olarak kabul edilir (TMK"nun 222 m). Yukarıdaki değer tespiti, belirleme ve hesaplamaların yapılabilmesi için gerek görülürse, konusunun uzmanı bilirkişi veya bilirkişilerden de yardım alınmalıdır.
Somut olaya gelince; eşler, 17.11.1994 tarihinde evlenmiş, miras bırakan ...ın 23.10.2010 tarihinde ölmesi üzerine mal rejimi sona ermiştir (TMK 225/1). Sözleşmeyle başka mal rejiminin seçildiği ileri sürülmediğinden evlilik tarihinden mal rejiminin sona erdiği tarihe kadar edinilmiş mallara katılma rejimi geçerlidir (4722 sayılı yasanın 10, TMK 202/1.m). Tasfiyeye konu 812 parsel 3 bölüm eşler arasında edinilmiş mallara katılma rejiminin geçerli olduğu 10.09.2003 tarihinde satın alınarak davalı eş adına tescil edilmiştir. Mal rejiminin tasfiyesinde eşlerin bağlı bulunduğu rejime ilişkin hükümler uygulanır (TMK 179.m).
Mahkemece, yazılı gerekçelerle davanın kabulüne karar verilmiş ise de verilen karar dosya kapsamına uygun bulunmamaktadır. Dava konusu taşınmazın 80.000 TL.na alındığı hususunda uyuşmazlık bulunmamaktadır.Dosyadaki bilgi ve belgelerden, müteveffa ...."ın kişisel malı niteliğindeki 305 ada 5 parsel üzerindeki 9 nolu bağımsız bölümün 03.04.2003 tarihinde satılmasından elde edilen 29.125 $ (40.134 TL.) ın davalı sağ eşin hesabına aktarıldığı, yine aynı hesaba davalı ..."ın kişisel malı niteliğindeki 1165 ada 147 parsel üzerindeki 10 ve 12 nolu bağımsız bölümlerin satışı nedeniyle 14.05.2003 tarihinde 40.000 TL, 10.09.2003 tarihinde 20.000 TL. gönderildiği anlaşılmaktadır. Buna göre, taşınmazın 40134/100134 payının müteveffanın kişisel malından,60.000/100134 payının ise davalı ..."ın kişisel malından karşılandığı kabul edilmeli ve hesaplamada bu husus göz önünde tutulmalıdır.
Bundan ayrı;mal rejiminin tasfiyesi sonucunda belirlenecek değer artış payı alacağı ve katılma alacağı, terekeye ait borç olup, mirasçıların miras paylaşımından önce ödenmesi gerektiği kabul edilmektedir.Terekeye ait borç ödendikten sonra kalan miktar, mirasçılar arasında miras payları oranında paylaşılır. Tereke borçlarından bu sıfatını kaybetmemiş tüm mirasçılar, kişisel olarak (4721 s.lı TMK 599/2 m) ve müteselsilen (TMK 641 m) sorumludurlar. Her ne kadar, davacı temyize konu davaya terekenin alacaklısı sıfatıyla katılmış ise de; davacı da dahil davanın tarafları, ortak mirasbırakan ...."ın mirasçısıdırlar ve tereke borçlarından yukarıda açıklanan kanuni düzenlemeler çerçevesinde birlikte sorumludurlar. Başka bir anlatımla, mirasçılık sıfatına sahip olduğundan (TMK"nun 499) (duruma göre TMK 495,496,497,498,499,500,501 m.lerden biri), alacaklı ve borçlu sıfatı davacı sağ eş de (duruma göre diğer mirasçılar) birleşmiş, taraflarca, mirasçılardan her hangi birinin mirasçılık sıfatını yitirdiği (4721 s.lı TMK 511 vd, 578 vd, 605 vd m.leri) iddia edilip kanıtlanmamıştır.
Tüm bu açıklamalar nedeniyle, davacı mirasçı sağ eşin mal rejiminin tasfiyesi nedeniyle talep ettiği ve terekeye ait borç sayılan alacak miktarından, davanın mirasçılar arasında görülmesi nedeniyle, davacı da dahil bütün mirasçılar miras payları oranında sorumludurlar. Buna göre, hüküm altına alınan tereke borcundan davacının da miras payı oranında sorumlu olduğunun ilamın infazı aşamasında gözetilmesine karar verilmesi gerekirken, bu husus göz ardı edilerek yazılı şekilde karar verilmesi doğru olmamıştır.
SONUÇ: Davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün 6100 sayılı HMK’nun Geçici 3. maddesi yollamasıyla 1086 sayılı HUMK’nun 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA, Yargıtay duruşmasının yapıldığı tarihte yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi hükümleri uyarınca 1.100,00 TL Avukatlık Ücreti"nin davacıdan alınarak Yargıtay duruşmasında Avukat marifetiyle temsil olunan davalıya verilmesine, taraflarca HUMK’nun 388/4. (HMK m.297/ç) ve HUMK’nun 440/I maddeleri gereğince Yargıtay Daire ilamının tebliğinden itibaren ilama karşı 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine, 2.543,00 TL peşin harcın istek halinde temyiz eden davalıya iadesine, 29.09.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.