17. Hukuk Dairesi 2016/12394 E. , 2019/6231 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde davalı Leaseplan Otomotiv Servis ve Tic. A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği düşünüldü:
-K A R A R-
Davacı vekili, müvekkilinin meydana gelen kazada yaralandığını ve malul kaldığını, davalıların zarara neden olan aracın işleteni, sürücüsü ve trafik sigortacısı olduğunu açıklayıp toplam 15.000,00 TL maddi, toplam 15.000,00 manevi tazminatın tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Leaseplan Otomotiv Servis ve Tic.A.Ş. vekili, müvekkilinin kayıt maliki ise de araç işleteni olmadığını, davaya konu aracın uzun süreliğine kiralandığını, zarardan sorumlu tutulamayacağını ileri sürerek husumet itirazında bulunmuştur.
Diğer davalılar davanın reddini savunmuşlardır.
Mahkemece, toplanan delillere göre, davanın kısmen kabulü ile 13.340,87 TL maddi, 10.000,00 TL manevi tazminatın tahsiline karar verilmiş; hüküm, davalı Leaseplan Otomotiv Servis ve Tic. A.Ş. vekilince temyiz edilmiştir.
Dava, trafik kazasından kaynaklanan cismani zarara dayalı maddi-manevi tazminat istemine ilişkindir.
Davacı vekili meydana gelen kazada müvekkilinin yaralandığını ve malul kaldığını açıklayıp aracın sürücüsü, işleteni ve trafik sigortacısından tazminat talebinde
bulunmuş, davalı Leaseplan Otomotiv Servis ve Tic. A.Ş. vekili müvekkilinin maliki olduğu aracı uzun süreliğine dava dışı KVK şirketine kiraladığından işleten sıfatının bulunmadığını savunmuş, mahkemece; davalı Leasplan Oto ...nin, dava dışı KVK Teknoloji Ürünleri ve Tic.A.Ş ile kazaya neden olan araç için yaptığı 08/05/2006 tarihli araç kiralama sözleşmesinin adi olarak düzenlenmiş olması, aracın kaza tarihinden bir ay önce sözleşmeden 3 yıl sonra teslimi, araç kiralama vergisinin kazadan kısa bir süre sonra ve sözleşme tarihinden 3 yıl sonra yatırılmış olması gözetildiğinde araç kiralamanın gerçeği yansıtmadığı gerekçesi ile araç maliki davalı Leasplan Oto ...nin işleten sıfatına sahip olduğuna karar verilmiştir.
Kazaya karışan araçların meydana getirdikleri zararlardan araç sahiplerinin hukuken sorumlu olacağı ilkesi benimsenmiş ise de, araç malikleri tarafından herhangi bir sebeple yararlanılması için bir başka kimseye devir edilmesi halinde (kısa bir süre için kiralanmaması kaydıyla) artık üzerindeki fiili hakimiyeti kalmaması ve bu sebeple ekonomik yönden de bir yararlanma olanağının kalktığı durumlarda, o araca kaza sırasında fiili hakimiyeti altında bulunduran ve ondan iktisaden yararlanan kimsenin işleten sıfatıyla meydana gelen zarardan sorumlu tutulması gerekir. Bunun sonucu olarak da, araç maliki sorumlu tutulmamalıdır. Gerek doktrinde, gerekse Yargıtay"ın uygulamalarında, kiracının işleten sıfatının belirlenmesinde, kira sözleşmesinin uzun süreli olması, araç üzerinde fiili hakimiyet ve ekonomik yararlanma unsurlarının birlikte bulunması gerekmektedir.
Somut olayda, davalı, kayıt maliki olup kayden işletendir fakat yukarıda açıklandığı üzere K.T.K. m.85 uyarınca işletenlik sıfatı değişebilmektedir. Davalı, aracı kiraya verdiğini ve teslim ettiğini iddia etmiş, kira sözleşmesini sunmuştur. Bu iddiasının doğru olması halinde davalının işletenlik sıfatı sona erecektir.
Bu durumda mahkemece davaya konu araç nedeni ile aracın fiilen teslim edilip edilmediği, ekonomik yararlanmanın kime ait olduğu, kira sözleşmesi ve kira bedelinin maliye ve vergi dairelerine bildirilip bildirilmediği, kira bedelinin ve vergilerin kim tarafından ödendiği, davalının ve kiracının ticari defter ve kayıtlar üzerinde bilirkişi marifetiyle inceleme yaptırılmak suretiyle kira sözleşmesinin fatura, ruhsat ve cari hesap hareketleri gibi yan delillerle desteklenip desteklenmediği, araç kiralama sözleşme tarihi
08/05/2006 ise de sözleşmenin taraflar arasında yenilenip yenilenmediği, özellikle kazaya neden olan bu araç için hangi tarihten itibaren kira bedelinin ödendiği, davalı ile davalı dışı şirket arasında düzenlene kira sözleşmesinde “... araçların teslim tarihlerinin sipariş talepleri doğrultusunda belirleneceği...” düzenlemesi karşısında davalı ile dava dışı şirket arasında sürekli olarak araç kiralama konusunda cari sipariş hesabı bulunup bulunmadığının, davalı ile dava dışı KVK şirketi arasındaki araç kiralama konusundaki ticari ilişkinin ve davaya konu aracın sipariş tarihinin araştırılarak, davalının işletenlik sıfatının devam edip etmediği hususları tartışılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile hüküm kurulması isabetli görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı Leaseplan Otomotiv Servis ve Tic. A.Ş. vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalı Leaseplan Otomotiv Servis ve Tic. A.Ş."ne geri verilmesine 16/05/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.