BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul Anadolu 7. Asliye Ticaret Mahkemesi 2019/286 Esas 2021/972 Karar Sayılı İlamı

T.C. İstanbul Anadolu 7. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2019/286 Esas
KARAR NO : 2021/972
DAVA: İtirazın İptali (Ticari Satıma Konu Malın İadesi)
DAVA TARİHİ: 24/05/2019
BİRLEŞEN ---- SAYILI DOSYASI
DAVA: İtirazın İptali (Ticari Satıma Konu Malın İadesi)
DAVA TARİHİ: 10/06/2019
BİRLEŞEN---- SAYILI DOSYASI
DAVA: İtirazın İptali (Ticari Satıma Konu Malın İadesi)
DAVA TARİHİ: 10/06/2019
BİRLEŞEN ---- SAYILI DOSYASI
DAVA: İtirazın İptali (Ticari Satıma Konu Malın İadesi)
DAVA TARİHİ: 10/06/2019
BİRLEŞEN MAHKEMEMİZİN-----SAYILI DOSYASI
DAVA: Alacak (Ticari Satıma Konu Malın İadesi)
DAVA TARİHİ: 30/07/2019
KARAR TARİHİ: 16/12/2021
Mahkememizde görülmekte olan iş bu dosya ve birleşen dosyalardaki davalarda yapılan açık yargılaması sonunda;
İDDİA: Davacı vekili iş bu dava ve birleşen----- dosyalarında, taraflar arasında akdi ilişki bulunduğunu, müvekkilinin davalı şirketten ---- satın aldığını; satın alınan bu ürünlerden miatları geçmiş ya da yakın olanların iade edildiğini; aradaki ilişkinin bu şekilde süre geldiğini; iade edilen ürünlerin bedeli düşüldükten sonra kalan ürün ve cihazların bedellerinin davalıya ödendiğini; ancak bir süre bu şekilde devam eden ilişkinin sonunda davalı tarafın müvekkili tarafından kesilen iade faturalarını kabul etmediğini, emtiaları geri almadığını; bu emtialar için geri ödenen bedelleri de iade etmesi gerekirken etmediğini belirterek;
Kök dosyamız yönünden, ---- faturasına dayalı olarak----- dosyasıyla icra takibi başlattığını, Birleşen----- nolu iade faturasına dayalı olarak,----dosyasıyla icra takibi başlattığını, Birleşen ---- iade faturasına dayalı olarak, ---- sayılı dosyasıyla icra takibi başlattığını,
Birleşen ---- nolu iade faturasına dayalı olarak,----dosyasıyla icra takibi başlattığını, Davalı şirketin bu iade faturalarına dayalı ödeme emirlerine süresi içinde itiraz ettiği, itiraz üzerine takibin durduğunu; itirazın haksız olduğunu, aralarındaki ticari ilişkiye uygun olmadığını belirterek, icra dosyalarına yapılan itirazların iptaline, takiplerin devamına ve davalıdan %20 icra inkar tazminatı tahsiline karar verilmesini talep etmiş; Birleşen mahkememizin---- numaralı iade faturası düzenleyerek davalıya gönderdiklerini ancak davalının iade faturasını kabul etmediğini, faturaya dayalı emtiaları da iade almadığını belirterek emtiaların değeri olan ---- tarihinden itibaren işleyecek avans faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini;
Talep ve dava etmiştir.
SAVUNMA: Davalı vekili, müvekkili şirketin ürettiği ve ithal ettiği ---- davacı tarafından satın alındığını, taraflar arasında yazılı bir sözleşme bulunmadığını, taraflar arasındaki hukuki ilişkide münhasırlık bulunmadığını; davacı şirketin ---- müvekkili şirket aleyhine asılsız iddialarda bulunmaya başladığını, bunun yanı sıra müvekkili şirketi ---- şikayet ettiğini; bu şikayetlerin herhangi bir sonuç vermediğini; davacı iddialarının asılsız olduğunun idare kurumlar tarafından da kabul edildiğini; davacı şirket ortağı olan---------- davalı şirketin ürünlerini satmayacağını üst üste yaptığı açıklamalarda kamuoyuna beyan ederek müvekkili şirketi ile olan ilişkisini fiilen sona erdirdiğini; tüm bu gelişmeler sonrasında ----- tarihinde davacı şirkete bir ihtarname gönderdiklerini, ihtarnamede, kamuya yapılan açıklamalar ile müvekkili şirket ile ilişkisini sona erdirmesi ve ayrıca müvekkili şirket aleyhine şikayet ve açıklamalar bulunması sebebiyle hukuki ilişkiye devam etmenin müvekkili şirket açısından imkansız olduğunun belirtildiğini ve hukuki ilişkisinin haklı nedenle sona erdirildiğini; davacı şirketin sözleşmenin feshi nedeniyle elinde kaldığını iddia ettiği ürünleri--------- adlandırmak suretiyle müvekkili şirkete iade etmek istediğini; iade faturalarını da icra takibine konu ettiğini; oysa müvekkili şirketin toptan satış yaptığı firmalardan sadece biri olan davacının asgari alım ve stok yapma yükümlülüğü bulunmadığı gibi, müvekkili şirketinde davacı şirkete karşı bir stok alma taahhüdü bulunmadığını; ticari ilişkide davacı şirketin müvekkili şirketten ne kadar mal alacağını ihtiyacına ve kendi iradesine göre belirlediğini; davacı şirketin hukuki ilişkinin sona ermesinden sonra elinde kalan müvekkili şirket ürünlerini satabilecek durumda olduğunu, bu ürünlerin satışına engel olmadıklarını, engel olacak bir durumunda mevcut olmadığını; davacı şirket tarafından ilişkinin sona erdirildiğini, kendileri yönünden de ihtarnameyle bunun teyit edildiğini; davacı tarafın elinde tutup miadı sona ermiş ya da miadı sona ermek üzere olan malları iade etmek istediğini; bu tür malları almalarının mümkün olmadığını; kendilerine süresi içinde herhangi bir ayıp ihbarı gönderilmediğini belirterek davanın reddine karar verilmesini, davacıdan da %20 kötü niyetli takip tazminatı tahsiline karar verilmesini, itirazın iptalleri davalarında savunmuş; birleşen alacak davasında ise, davanın reddini istemiştir.
İNCELEME VE GEREKÇE: Dava, kök dava ve---- gelen davalar yönünden itirazın iptali, birleşen mahkememizin---- sayılı dosyası yönünden ise alacak davasıdır.
Kök ve birleşen dosyalarda icra takibine konu yapılan ve alacak davasında davaya konu yapılan alacaklar " iade faturalarına " dayalı alacaklar olup; taraflar arasında optik ürün ve cihaz satımı şeklinde bir akdi ilişkinin kurulduğu, davacının, davalı şirketten optik emtialar satın aldığı, taraflar arasındaki ilişkinin icra takiplerinden ve davadan önce sonuçlandırıldığı; davacının faturalandırdığı bir takım emtiayı davalıya iade etmek istediği, davalının iadeyi kabul etmediği; dava konusu olan alacaklarında bundan doğduğu ihtilafsız olup; taraflar arasındaki ihtilaf, itirazın iptali davaları yönünden icra takipleri esnasında davacının iade etmek istediği mallardan kaynaklı bir alacağının doğup doğmadığı doğmuşsa miktarlarının ne olduğu, birleşen alacak davasında da yine aynı şekilde dava tarihi itibariyle iade etmek istediği emtiadan dolayı bir alacağının doğup doğmadığı, doğmuşsa miktarının ne olduğu hususunda toplanmaktadır.
Mahkememizce, icra dosyaları incelenmiş olup, mahkememizin kök dosyasındaki ---- iade faturalarının toplamı bedel üzerinden,
Birleşen ---- faturasının bedeli üzerinden,
Birleşen---- iade faturasının bedeli üzerinden,
Birleşen ------- iade faturasının bedeli üzerinden,
İcra takibi başlatıldığı, davalının her bir icra dosyasına " borcum yoktur " itirazı üzerine takiplerin durduğu, davalarında bir yıllık hak düşürücü süre içinde açılmış olduğu görülmüş;
Mahkememizce taraf delilleri toplanmış, taraf tanıkları dinlenmiş, ticari defter ve kayıtları üzerinden bilirkişi raporu alınmış, tüm deliller değerlendirilmek suretiyle sonuca gidilmiştir.
Tahkikat aşamasında öncelikle taraf tanıkları dinlenmiş olup; taraf tanıklarının müşterek beyanlarında, icra takiplerine konu edilen alacakların ve birleşen alacak davasına konu olan alacağın davacı tarafından iade edilmek istenip de davalının kabul etmediği optik emtialardan kaynaklandığı; bizzat davacı tanıklarının beyanlarına göre, bu optik emtiaların alındığı, üzerinden uzunca bir süre geçmesine rağmen ayıp ihbarı gönderilmediği, satış aşamasına geldikçe firmalara ya da üçüncü gerçek şahıslara satışlarının yapıldığı ancak emtialardan bir kısmının miatlarının dolmuş olması ya da miatlarına çok az süre kalması sebebiyle müşteriler tarafından iade edildiği ya da satışının gerçekleşemediği; işte bu tür emtiaların davalıya iade edilip ödenen bedellerinin iadesinin istendiği; davacı tanıklarının beyanına göre taraflar arasındaki ilişkide önceleri benzer şekilde alınıp müşteriye satış esnasında miatlarının dolduğu ya da çok yaklaştığı belirlenen malların iadesi kabul edilirken; icra ya da dava konusu edilen emtialar yönünden iadenin kabul edilmediği ifade edilirken; davalı tanıkları taraflar arasındaki ilişki esnasında da hiç bir zaman satın alındıktan sonra ---- yıl kadar geçip de iadesi kabul edilen mal olmadığını; dava konusu edilen ya da icra takibine konu edilen ve yargılamaları bu dosya üzerinden devam eden emtiaları davacının satın aldığını, kabul ettiğini, ancak teslim aldıktan ---- yıl ya da bu civarda bir süre geçtikten sonra malları iade etmek istediğini; satın aldığı tarihte miatlarının dolmadığını, dolmaya yakın olmadığını; ellerinde bekletmeleri sebebiyle emtiaların bu duruma geldiğini; çok uzun olan bu bekleme süresi içinde de dava konusu edilip iade edilmek istenen bu emtialar yönünden miadın geçtiğine ilişkin herhangi bir ihbarın bulunmadığını belirttikleri görülmüştür.
Ağırlıklı tanık beyanlarına göre, mahkememizce davacının, davalıdan ---- satın aldığı, uzunca bir süre geçip satış aşamasına getirdiğinde miatlarının dolduğu ya da dolmak üzere olduğunu belirlediklerini, bir an için aksi kabul edilip satın alma tarihinde ve fiilen teslim alındığında miatları yaklaşmış ise, davacının TTK 18/2 maddesi gereğince, basiretli bir tacir gibi kontrolü yapıp, TTK 23/3 maddesi gereğince de, " malın ayıplı olduğu teslim sırasında açıkça belliyse iki gün içinde satıcıya ihbar etmesi " gerekir. Davacının iddia ettiği " emtianın miadının dolduğu ya da dolmasına yakın olduğu " ayıbı açık ayıp olup, kontrol esnasında ortaya çıkabilecek ayıplardandır. Bu nedenle iki gün içinde davalıya durumun ihbar edilmesi gerekir. Davacı, bu şekilde bir ihtarı / ihbarı iddia etmemiş ispatta etmemiştir. Bu nedenle, davacının miadı dolan ya da dolması yakın olan emtiaları davalıya iade etme hakkı doğmamıştır. Dava ve birleşen dosyaların bu sebeple reddi gerekir.
Bu husus mahkememizce tespit edildikten sonra yine de taraflar arasındaki ilişkide bu tür alım satımı gerçekleştikten uzunca bir süre sonra aynı sebepten dolayı gerçekleşen ve davalıca kabul edilen iadelerin bulunup bulunmadığı, bunun taraflar arasında teamül haline gelip gelmediği ticari defter ve kayıtlar üzerinden inceletilmiş olup; mali müşavir------ tarafından hazırlanan müşterek raporda, taraflar arasında daha önce, teslim alındıktan sonra iade edilen herhangi bir emtiaya rastlanmadığı rapor edilmiştir. Mahkememizce özellikle davacı tarafa bu rapora nazaran yine de taraflar arasında benzer olaylarda teslim alındıktan uzunca bir süre sonra davacıya iade edilen emtia olup olmadığı, bunlara ilişkin kesilen iade faturaları olup olmadığı sorulmuş, bu yönde faturalar varsa mahkememize ibrazı için süre verilmiş ancak davacı taraf ibraz edememiştir. Bu nedenle, davacı ile davalı arasındaki evvelki ilişkilerde de teslimden çok sonra miadı dolmuş ya da dolmasına yakın emtiaların iade edildiği de ispat edilememiş olup; bu yönden de davanın reddi gerekmiştir.
Bilirkişi raporunda, her iki taraf kayıtlarının birbirleriyle tam uyumlu olduğu, örtüştükleri, kök dosya dışındaki birleşen tüm dosyalarda davacı kayıtlarına göre de davacının alacaklı görülmediği; bir başka deyişle birleşen tüm dosyalardaki ilişkilerden dolayı da davalının borçlu gözükmediği; sadece kök dosyada davacının e-fatura uygulaması kullandığı, iade faturasının e-fatura olarak kesildiği, davalının defterlerine kayıtlı olduğu, bundan dolayı kök dosyadaki icra takibine konu faturalardan ------ olan faturaların davalının defterinde kayıtlı olmasına rağmen, davalının bunu kabul etmemesi halinde ---------kesilmesi gerekirken bu yola gidilmediği sebebiyle kök dosyada davalı tarafın icra takibi esnasında---- borçtan sorumlu tutulabileceği raporda bildirilmişse de; mahkememizce raporun bu kısmına itibar edilmemiştir. Zira, davacının e-fatura ile istediği iade her ne kadar davalı kayıtlarına girmiş ise de, davalının hemen süresi içinde çektiği ihtarla gerek bu iade faturalarını gerekse diğer iade faturalarını kabul etmediğini açıkça bildirmiş olması karşısında artık faturayı e-fatura olarak değil de bir ihtarın ekinde davacıya göndermiş bulunmasının mahkememizce yeterli görüldüğü; taraflar arasında da ihtilafsız olan ve yukarıda tanıtılan olgular karşısında davacımızın süresi içinde davalıya herhangi bir ayıp ihtarı göndermediği, emtiaları kabul ettikten çok uzun bir süre sonra ---- iadeye çalıştığı; davalı da iade faturalarını da kabul etmediği, bunları ayrıca ihtar ekinde iade ettiği; davacının iddia ettiği iadeyi haklı kılacak taraflar arasında bir teamülün de oluşmadığı nazara alınarak hem kök dosyanın hem birleşen dosyalardaki davaların reddine karar verilmiş,
İtirazın iptali konulu olan kök dosya ve birleşen -----davalı taraf kötü niyetli takip tazminatı talep etmişse de, bunun şartlarının doğmadığı; taraflar arasında akdi bir ilişkinin bulunmadığı, davacının haksız çıkmasının sebebinin süresi içinde davalı tarafa herhangi bir ihtar yapmadığı ya da teamülü ispat edemediği nazara alınarak kötü niyetli takip tazminatına hükmedilmemiş, iş bu dosya ve birleşen dosyalar yönünden aşağıdaki hüküm tesis olunmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi Yukarıda Açıklandığı Üzere;
İş bu davanın ve birleşen---- sayılı dosyalarıyla birleşen mahkememizin ---- dosyalarındaki davaların REDDİNE,
Davalının kötü niyetli takip tazminatı talebinin de şartları oluşmadığından dolayı REDDİNE,
İş bu dosyada maktu ret harcının mahsubuyla 1.819,24 TL bakiye harcın,
Birleşen ---- dosyasında maktu ret harcının mahsubuyla 6.003,26 TL bakiye harcın,
Birleşen---- dosyasında maktu ret harcının mahsubuyla 540,20 TL bakiye harcın,
Birleşen---- dosyasında maktu ret harcının mahsubuyla ---- bakiye harcın,
Birleşen mahkememizin------ bakiye harcın,
DAVACIYA TALEBİ HALİNDE İADESİNE,
Tamamı davacı tarafça karşılanan iş bu dosya ve birleşen dosyalardaki yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına; karar kesinleştiğinde gerek bu dosya gerekse birleşen dosyadaki bakiye gider avanslarının iadesine,
Karar tarihindeki AAÜT gereğince,
İş bu dosyada 19.125,87 TL nispi vekalet ücretinin,
Birleşen ---- nispi vekalet ücretinin,
Birleşen ---- nispi vekalet ücretinin,
Birleşen ----nispi vekalet ücretinin,
Birleşen mahkememizin-----vekalet ücretinin,
DAVACIDAN ALINARAK DAVALIYA VERİLMESİNE,
İŞ BU DOSYADA VE BİRLEŞEN HER BİR DOSYADA--- --- OLAN ARA BULUCULUK GİDERLERİNİN DAVACIDAN HER BİR DOSYA İÇİN AYRI AYRI ALINARAK HAZİNEYE İRAT KAYDINA, ------
Dair karar, taraf vekillerinin yüzlerine karşı, karar gerekçesinin tebliğinden itibaren 2 hafta içinde --------- Adliye Mahkemesinde İstinaf yolu açık olarak oy birliğiyle verildi, açıkça okundu usulen tefhim olundu.16/12/2021